Mar 29, 2024

Thơ dịch

Chiêu quân tỳ bà khúc
Anh Nguyên * đăng lúc 02:27:51 PM, May 27, 2010 * Số lần xem: 2979
Hình ảnh
Bạch Cư Dị
#1

Nguyên tác Bạch Cư Dị

Chiêu quân tỳ bà khúc

Ngã bản hán gia tử,
Tương thích thiền vu đình.
Từ quyết vị cập chung,
Tiền khu dĩ kháng tinh.
Bộc ngự thê lưu ly,
Viên mã bi thả minh.
Ai uất thương ngũ nội,
Khấp lệ thấp chu anh.
Hành hành nhật dĩ viễn,
Toại đáo hung nô thành.
Diên ngã ư khung lư,
Gia ngã yên thị danh.
Thủ loại phi sở an,
Tuy quý phi sở vinh.
Vô đoan kiến lăng nhục,
Đối chi tâm thả kinh.
Sát thân lương bất dị,
Mặc mặc dĩ cầu sinh.
Cầu sinh diệc hà liễu,
Tích tư thuờng vẫn doanh.
Nguyện giả phi hồng dực,
Thừa chi dĩ hà chinh.
Tích vi niếp trung ngọc,
Kim vi phẩn thượng anh.
Triêu hoa bất túc hoan,
Cam dữ thu thảo tình.
Truyền ngữ hậu thế nhân,
Hồ phụ nan vi tình.

~Bạch-Cư-Dị~

Dịch:

Khúc Tỳ-Bà Chiêu-Quân

Ta là con gái Hán gia,
Đem thân đi gả cho nhà Thiền-Vu.
Chưa xong lời nói giã từ,
Quân đi phía trước, ngọn cờ đã giương.
Con hầu, ly biệt khóc thương,
Ngựa xe đau đớn, trên đường hý vang.
Uất lòng, thương tổn tâm can,
Ướt đầm giải mũ, lệ tràn hoen mi.
Ngày ngày, xa mãi vẫn đi,
Hung-Nô rồi cũng đến khi tới thành.
Đón ta, nhà lớn đã dành,
Từ đây, Yên-Thị đã thành tên ta.
Khác dòng giống, thấy cách xa,
Tuy rằng có quý nhưng mà chẳng vinh.
Không đoan nghiêm, thấy bực mình,
Trước còn xấu hổ, sau kinh sợ nhiều.
Hoại thân khó biết bao nhiêu,
Lặng yên mà sống, chịu nhiều đắng cay.
Sống thì buồn tủi lắm thay,
Nghĩ nhiều càng thấy tức đầy tràn hông.
Mong sao mượn cánh chim hồng,
Để bay đi tít đến vùng xa khơi.
Xưa thân nạm ngọc sáng ngời,
Nay như hoa giữa phân hôi khác gì.
Sáng ra, hoa, có vui chi,
Cỏ Thu làm bạn, mong gì nữa đâu.
Truyền lời này lại đời sau:
"Vợ Hồ, khó ở với nhau vì tình"...


~Anh-Nguyên~

Ý kiến bạn đọc

Vui lòng login để gởi ý kiến. Nếu chưa có account, xin ghi danh.
Tiểu sử Chiêu Quân
Hue Thu May 27, 2010
Tiểu sử
Chiêu Quân tên là Vương Tường (王牆), nên cũng được gọi là Vương Chiêu Quân (王昭君). Nàng là con gái của một gia đình thường dân ở Tỉ Quy (秭归), Nam Quận (南郡), nay là huyện Hưng Sơn, tỉnh Hồ Bắc. Được tuyển vào nội cung vào khoảng sau năm 40 TCN, đời vua Hán Nguyên Đế (49 TCN-33 TCN). Trong thời gian ở hậu cung, Chiêu Quân chưa bao giờ được gặp mặt vua và vẫn chỉ là một cung nữ (宮女). Năm 33 TCN, thiền vu Hung Nô là Hô Hàn Tà (呼韓邪) đến kinh đô Trường An để tỏ lòng thần phục nhà Hán, một phần trong hệ thống triều cống giữa nhà Hán và Hung Nô. Ông này nắm lấy cơ hội để đề nghị được trở thành con rể của vua Nguyên Đế. Thay vì gả cưới một công chúa cho thiền vu thì Hô Hàn Tà đã được ban cho 5 cung nữ từ hậu cung, một trong số này là Vương Chiêu Quân.

Theo một câu chuyện trong Hậu Hán Thư (quyển 89, Nam Hung Nô liệt truyện) thì Vương Chiêu Quân đã tình nguyện theo thiền vu này. Khi được vời đến triều đình thì vẻ đẹp của Chiêu Quân đã làm cho Nguyên Đế sững sờ và muốn thay đổi quyết định của chính mình.

Chiêu Quân trở thành người vợ được yêu quý của Hô Hàn Tà, được phong là Ninh Hồ Yên Chi (宁胡阏氏)[2]. Họ sinh được hai người con trai, chỉ một trong số đó sống sót với tên gọi là Y Chư Trí Nha Sư (伊屠智牙師) và một người con gái, tên là Vân (雲), sau này là một nhân vật đầy quyền lực trong hệ thống chính trị của Hung Nô. Năm 31 TCN, Hô Hàn Tà chết, Chiêu Quân muốn trở về Trung Quốc, nhưng Hán Thành Đế đã buộc nàng phải theo tập quán nối dây của người Hung Nô và Chiêu Quân trở thành vợ của thiền vu tiếp theo là Phục Chu Luy Nhược Đề (復株累若鞮)- con trai lớn của Hô Hàn Tà. Trong cuộc hôn nhân mới này nàng có hai người con gái. Sau khi chết, Chiêu Quân được táng tại "Thanh Trủng", mộ hiện nay vẫn còn tại phía nam thành Hô Hòa Hạo Đặc, Nội Mông Cổ.

Hòa bình giữa nhà Hán và Hung Nô đã được kéo dài trên 60 năm, tuy nhiên, sau này người ta đã không còn biết gì về các hậu duệ của Chiêu Quân.

Kể từ thế kỉ 3 trở đi thì câu chuyện về Chiêu Quân đã được phóng tác nên như là hình tượng của một nhân vật nữ đầy bi thương trong nhiều tác phẩm thơ ca hay kịch, chẳng hạn như của Lý Bạch, Đỗ Phủ, Bạch Cư Dị, Vương An Thạch, Quách Mậu Thiến, Mã Trí Viễn, Tào Ngu, Quách Mạt Nhược, Tiễn Bá Tán,…