Tiếng Vọng Của Tiền Nhân

“Một thước núi, một tấc sông của ta lẽ nào tự nhiên vứt bỏ đi được … kẻ nào dám đem một thước núi sông, một tấc đất biên ải của tổ tiên để lại làm mồi cho giặc thì kẻ ấy sẽ bị tru di…!”

Lời của vua Lê Thánh Tôn
(Đại Việt sử ký toàn thư)
*******************

Người lên núi Quyết khấn Quang Trung
Người ra Phú Thọ vái vua Hùng
Người đi Yên Tử cầu tiên đế
Người đến Tây Hồ khóc… Thăng Long!

Người xa ru bước đường lưu vong
Sông Seine soi bóng chuyện tình nồng
Potomac… anh đào quyến rũ
Non nước mơ hồ khói mênh mông…

                      * * *
Đêm kia nằm mộng thấy vua Trần
Hiện về cùng tướng sĩ ba quân
Gươm báu sáng ngời trên chiến mã
Lệnh truyền xử tội lũ gian thần


Hình tội cho ai làm dân khổ
Lưu đày kẻ hiếp người thế cô
Trảm đầu những ai làm mất đất
Tiên đế dày công dựng cơ đồ


Yên Tử mênh mang khói hương nồng
Quyện hồn “Phật đế Trần Nhân Tông”
Bảy trăm năm trước đời ghi nhớ
Bạt vía kinh hồn giặc Nguyên-Mông

Nhớ trang sử cũ mà rơi lệ
Nhỏ xuống đời nay nỗi ê chề!

MINH SƠN LÊ 21.7.19
*******************
Chú thích:

Vua Trần Nhân Tông (1258-1308).
Người đã chỉ huy cả dân tộc 2 lần đánh thắng giặc Nguyên Mông vào năm 1285 và năm 1288.
Người đã gả con gái duy nhất là công chúa Huyền Trân cho Chiêm vương Chế Mân để nước Đại Việt có được dải đất từ sông Gianh đến sông Thu Bồn.

Thời Trần có cuộc chiến tranh 30 năm với 3 lần đánh thắng giặc Nguyên Mông (1258, 1285, 1288)
Trúc Lâm Yên Tử là giáo phái Phật giáo của riêng Việt Nam (duy nhất) do người Việt Nam sáng lập. Nó vừa đáp ứng được sự chấn hưng văn hóa, duy trì đạo đức, cưỡng chế và răn đe dục vọng; vừa là cái bản sắc riêng của Việt Nam, khác nhiều với các giáo phái Phật giáo Bắc Tông (Mahayana).

Trích từ bài viết của Giáo sư Hà Văn Thịnh - Viện Đại Học Huế.


Học “Tiếng Lạ” Qua Chữ Quốc Ngữ


Nhất: một. Nhị: hai
Nữ: gái. Nam: trai
Trường: dài. Đoản: ngắn
Bạch: trắng. Vân: mây

Mộc: cây. Thổ: đất
Tử: mất. Tồn: còn
Tử: con. Tôn: cháu
Lục: sáu. Tam: ba

Gia: nhà. Quốc: nước
Tiền: trước. Hậu: sau
Thủ: đầu. Nhãn: mắt
Nã: bắt. Cầm: đàn

Can: gan. Huyết: máu
Y: áo. Tâm: lòng
Phu: chồng. Phụ: vợ

... Học nhiêu đây đỡ!

                              ******************

“Tự Điển 4.0 – Trích Ngang”
Tiếng Việt thường dùng trong sách báo trước và sau 30/4/1975.


- Phi thuyền  = Tàu không gian
- Phi cơ  = Tàu bay
- Trực thăng    =  Máy bay lên thẳng
- Phi hành đoàn = Tổ lái
- Phi trường =  Sân bay
- Phi đạo = Đường băng
- Phi cảng = Cửa khẩu

- Hàng không mẫu hạm = Tàu sân bay
- Tiềm thủy đỉnh = Tàu ngầm

- Thiết vận xa =  Xe tăng
- Thiết giáp = Xe bọc thép
- Thiết giáp quân = Chiến sĩ Tăng

- Nữ quân nhân = Chiến sĩ gái
- Thủy quân lục chiến = Lính thủy đánh bộ
- Hỏa đầu quân = Anh nuôi

- Ngũ giác đài        = Lầu năm góc
- Tòa Bạch ốc        = Nhà trắng
- Hồng thập tự        = Chữ thập đỏ

- Phụ huynh học sinh    = Cha Mẹ học sinh
- Niên khóa                         = Năm học
- Tam cá nguyệt                  = Quý

- Ngân khố                          = Kho bạc
- Cầu tiêu                            = Nhà xí
- Cấp thủy                           = Cấp nước
- Trung tâm thính-thị          = Trung tâm nghe-nhìn
- Xướng ngôn viên             = Phát thanh viên
- Phóng viên                       = Nhà báo

- Kịch đoàn = Đoàn kịch nói
- Kịch sĩ = Diễn viên kịch nói
- Hợp ca = Tốp ca
- Nam/ Nữ tài tử điện ảnh = Nam/ Nữ diễn viên điện ảnh
- Soạn giả = Tác giả kịch bản


- Hỏa xa = Tàu lửa
- Nhiên liệu = Chất đốt
- Tài xế = Lái xe

- Khai triển = Triển khai


* Các từ ngữ bị đào thải sớm nhất!

- Bảo sanh viện = Xưởng đẻ
- Tiệm tạp hóa = Cửa hàng bách hóa
- Tiệm may = Cửa hàng may - đo
- Nhà hàng = Cửa hàng ăn - uống

MINH SƠN LÊ

Chữ Tâm Còn Lại Chút Này

Gánh buồn... ai có mua không?
Một trời nghiệt ngã soi giòng tả tơi
Cũng may còn ánh trăng rơi
Nên hồn mắc nợ hoài thời xa xưa


Đời qua tháng nắng ngày mưa
Vỡ ra trầm tích dấu xưa chưa nhầu
Anh xin vay khúc Phượng Cầu
Để yêu em đến ngàn sau một người


Ngồi nghe trên mái hiên đời
Lao xao lá cỏ gọi mời sương trêu
Dư âm như tiếng ngựa về
Vó phi đến hẹn hội thề Lũng Nhai...


Bây giờ ai đã biết ai…
Trong đêm tiếng vạc miệt mài kêu sương
Có ai về đứng soi gương
Giật mình…
nhìn lại Quê Hương một lần!


MINH SƠN LÊ


Kinh Pháp Cú (160)
Phỏng dịch thơ lục bát: MINH SƠN LÊ
****************************

Tiếng Hindi
Attā hi attano nātho
Ko hi nātho paro siyā,
Attanā va sudantena
Nāthaṃ labhati dullabhaṃ.

Anh ngữ
One indeed is one's own refuge;
How can others be a refuge to one?
With oneself thoroughly tamed
One can attain a refuge
Which is so difficult to attain.

***     ***      ***     ***

Chỉ ta che chở cho ta;
Tha nhân đâu phải chỗ ta nương vào?
Thân tâm hóa cảnh một màu
Gian nan vô niệm
mới vào Từ Bi.

MINH SƠN LÊ 12.12.19