Thi Nhân &  Danh Tướng
        PHẠM NGŨ LÃO
          ( 1255 - 1320 )

Ô. người Hải Dương, huyện Đường Hào, làng Phù Ủng,  con Ô. Phạm Tiên Công và là con rể của Hưng Đạo Vương.
Trải qua ba Triều vua đời Nhà Trần: Trần Nhân Tôn, Trần Anh Tôn, Trần Minh Tôn, Ông lập được nhiều chiến công hiển hách, đánh đuổi quân Nguyên Mông ở các trận Tây Kết, Vạn Kiếp, Bạch Đằng... Chinh phục Ai Lao, Chiêm Thành được phong đến chức Điện súy Thượng tướng quân.
Cơ binh dưới quyền PNL với danh xưng là Phụ Tử chi binh, Ông cư xử rất mực công minh,chí tình nên đánh đâu thắng đó...
Tuy là danh tướng, song PNL cũng để lại một số thơ văn. Tiêu biểu là 2 bài thơ Thuật Hoài và Vãn Thượng Tướng Quốc Công Hưng Đạo Vương như dưới đây:

            THUẬT HOÀI
 
Hoành sáo giang san cáp kỷ thu
Tam quân tì hổ khí thôn ngưu
Nam nhi vị liễu công danh trái
Tu thính nhân gian thuyết Vũ Hầu*
                              PHẠM NGŨ LÃO

* Gia Cát Khổng Minh

          THUẶT HOÀI

Huơi giáo non sông trải mấy thâu
Ba quân hùm hổ nuốt tươi trâu
Công danh chưa phỉ nam nhi chí
Thẹn mặt khi nghe chuyện Vũ Hầu
        Nguyễn Minh Thanh cẩn dịch

          THUẬT HOÀI
    Non sông huơi giáo bấy lâu
Ba quân hùm hổ nuốt trâu sá gì
   Công danh chưa phỉ nam nhi
Vũ Hầu luống thẹn những khi luận bàn
           Nguyễn Minh Thanh cẩn dịch

VÃN THƯỢNG THƯỢNG TƯỚNG QUỐC CÔNG
         HƯNG ĐẠO ĐẠI VƯƠNG

Trường Lạc chung thanh hưởng nhất trùy 
Thu phong tiêu táp bất thăng bi
Cửu trùng minh giám* kim vong hĩ
Vạn lý trường thành thục hoại chi
Vũ ám trường giang không lệ huyết
Vân thê phức đạo tỏa sầu mi
Ngưỡng quan khuê tảo tứ phi dật
Ngư thủy tình thâm kiến vịnh thi
                                      PHẠM NGŨ LÃO

*Minh giám: cái gương sáng, người kiến thức rất cao ( Tự điển Hán - Việt Đ. D. A. )

THƠ ĐIẾU HƯNG ĐẠO ĐẠI VƯƠNG

Trường Lạc hồi chuông cấp báo vang
Gío thu hiu hắt cảnh thu tàn
Chín tầng gương sáng vừa siêu thoát
Muôn dặm thành dài cũng vỡ tan
Máu lệ sông khơi mưa điệp điệp
Mây sầu đường vắng phủ mang mang
Sao khuê ngưỡng vọng nay đà khuất
Cá nước tình thâm kính mấy hàng..!!
            Nguyễn Minh Thanh cẩn dịch

THƠ ĐIẾU HƯNG ĐẠO ĐẠI VƯƠNG

    Cung Trường Lạc tiếng chuông ngân
Gió Thu hiu hắt sầu dâng nghẹn ngào
    Chín tầng minh giám tiêu dao
Trường thành sập đổ niềm đau sơn hà
    Sông khơi máu lệ mưa sa
Đường dài hun hút mây là đà bay
    Sao Khuê ngưỡng vọng bao ngày
Thâm tình cá nước cảm hoài tâm thơ..!!

              Nguyễn Minh Thanh cẩn dịch

Và sau đây là bài thơ tán thán công đức PNL của người biên soạn:

      DANH TUỚNG PHẠM NGŨ LÃO

Người huyện Đường Hào tỉnh Hải Dương
Là trang dũng tuớng rất phi thường
Bến Chương Dương thủy trầm thuyền giặc
Ải Nội Bàng bộ diệt đối phương
Phụ tử chi binh tình đội ngũ
Cơ mưu khả dụng  tính can trường
Ai Lao Chiêm quốc từng chinh phục
Con rể trọng thần Hưng Đạo vương

                              Nguyễn Minh Thanh cẩn tác