Tụ Vinh NGUYỄN SƯ GIAO
Dòng sông quê hương
truyện thơ
Bản thảo

Nguyễn Sư Giao
Sinh: 1935. Quê: Đại Lộc, Quảng Nam

Tác phẩm thơ đã in:
Dưới trăng
Nxb. Thuận Hóa, 2002
Sẽ in:
Dòng sông quê hương (Truyện thơ)
3 tập thơ thiếu nhi
Bến mơ (thơ)
Gửi người chưa gặp (Đường thi xướng họa)



I
KHAI NGUỒN
(1887 - 1902)

Giang sơn một dải gấm hoa
Trong tồn tại, trải bao là tang thương
Ngàn năm giặc Bắc nhiễu nhương
Trăm năm xâm lược Tây Dương xéo giày.
Giữa vòng phong - thực loay ngoay
Kể sao xiết nỗi tháng ngày lầm than !
Non sông khí hận dâng tràn
Hờn ngun ngút cháy rực làng Tịnh Yên
Tiếng kêu thương, dậy khắp miền
Chồi xuân héo úa, hoa duyên rụi tàn.
Đau lòng thay, mẹ cháu Quan
Trời xanh sao nỡ buộc quàng tai ương
Nát thân rã cánh hải đường
Bởi tay ác bá vô lương Lê Kiền
Kiền đà thao túng ngửa nghiêng
Thay đen đổi trắng cậy tiền khỏe re
Lòn chui cửa huyện, sân nghè
Vay quyền mướn thế, đạp đè lẽ công
Chuyên tay dập liễu vùi hồng
Rắp tâm loạn dục, rực lòng cuồng dâm.

Giữa đêm đông, dội mưa dầm
Mẹ Quan ủ rũ trầm ngâm bên đèn
Quê hương từ máu hận hoen
Chồng theo Nghĩa Hội quyết phen diệt thù
Tin chờ khắc khoải mấy thu
Càng trông, khói bụi càng mù mịt che
Kiền thì hôm sớm cò kè
Với y không ngại, không e... được nào ?
Bỗng cơn gió mạnh ập vào
Và con dã thú đã lao đến gần
Kiền suồng sã riết lấy thân
Sỗ sàng cưỡng hiếp rần rần máu dê
Tiết trinh nàng quyết vẹn bề
Đành cam tự vẫn, trọn thề thủy chung
Giữa cơn dâm loạn điên khùng
Cha Quan đâu đã lạnh lùng bước vô
Đường gươm nổi tiếng giang hồ
Thoáng đưa một nhát dâm đồ đứt đôi.
Vực xem... vợ cắn lưỡi rồi
Hồn đà thoát xác về nơi dạ đài
Chữ đồng bẻ gãy làm hai
Ngàn thu hồ dễ phôi phai hận tình.
Đã buồn Nghĩa Hội điêu linh
Còn đau đớn nỗi gia đình nát tan.
Lạ gì bè lũ tham quan
Hanh hao hiếp đáp, huênh hoang lộng hành
Tránh làm sao khỏi vuốt nanh
Nếu không ẩn tích mai danh... dễ gì ?
Canh gà giục giã ra đi
Lưng đeo xác vợ, tay thì bồng con.

Trường Sơn năm tháng trôi tròn
Võ văn truyền thụ cho con chu tuyền.
Đâu ngờ giữa chốn rừng thiêng
Sớm theo hồn vợ về miền âm cung.

II
LƯỚT THÁC
(1902 - 1945)

Từ cha yên giấc cuối cùng
Quan xin giã biệt núi rừng lại quê
Thời gian rêu phủ bốn bề
Dòng sông dĩ vãng cuốn về dặm khơi
Chim non vỗ cánh vào đời
Một thân vò võ giữa trời thê lương
Gập ghềnh dặm gió cồn sương
Kiếp phong trần mãi vấn vương phong trần
Tìm đâu cho thấy mùa xuân
Đời nô lệ nỗi gian truân điệp trùng
Hơi tàn, thuế khóa chưa dung
Sưu ly hương lại đầy rừng sương khô
Bắt phu hỗn độn hồ đồ
Không tiền dẫu xuống đáy mồ chưa tha
Ngang nhiên bất luận yếu già
Lòng đau như cắt, Quan xa xót hờn
Cũng liều đem tấm thân đơn
Vớt con thuyền đắm giữa cơn ba đào
Nên ai cùng khốn lao đao
Cũng xin gánh vác gian lao thay người.
Theo dòng khổ ải cuốn trôi
Thân Quan mặc ngọn sóng đời vùi chôn.

Lặng ba thu bỗng vang ồn
Râm ran trong gió tiếng đồn xôn xao
Đồn rằng: “Ông Lý họ Cao
Rốt sinh một đóa yêu đào ngát hương
Mỹ miều tên gọi Băng Sương
Cành hoa xấu số trong vườn nhân sinh
Chữ oan buột lấy chữ tình
Ép duyên vào chốn ô danh cường hào
Đầy thô lỗ cậy quyền cao
Ngựa xe hống hách ra vào kiêu căng
Băng Sương ngán ngẩm nào bằng
Một hai nàng quyết khăng khăng chối từ
Rủa nguyền con dại, con hư
Cha lìa cốt nhục, mẹ từ tình thâm
Ra đi dòng lệ tuôn dầm
Hai bàn tay trắng một tâm sự buồn.
Lần hồi tần tảo bán buôn,
Hạt cơm manh áo mượn nguồn gió sương.”

Đêm nay trú lại quán đường
Thất thần vì nỗi bị cường đạo vây
Bắt nàng giao đứa đầu bầy
Giật mình khi tỏ mặt dày chủ mưu
Thì ra chính gã Lâm Ngưu
Con tên chánh tổng Lâm Cừu ác ôn
Hận nàng vì đã từ hôn
Quá hằn học, mướn du côn hại nàng
Sương đang hồi hộp hoang mang
Hai đàng sống, chết... chọn đàng nào cơ ?
Sống thì lặn hụp bùn nhơ
Chi bằng gửi xác sang bờ là xong.
Chợt nghe náo động ngoài trong
Một chàng trai trẻ lướt vòng phá vây
Tuyệt luân võ nghệ ai tày
Lâm Ngưu thất đảm trước tay siêu phàm
Thế là gã bất khả kham
Bầy tan, tổ vỡ đành cam phận hèn
Người ca tụng, kẻ ngợi khen
Ơn đền nghĩa tạ, Sương bèn khẽ thưa
Rằng: - Tôi mộc mạc quê mùa
Một thân trăm nỗi gió mưa đường trường
Tên là Cao Thị Băng Sương
Đứa con bất hạnh, nguồn thương chối từ
Thân bèo trôi nổi lắc lư
Tét te gió dập, ngất ngư sóng dồi
Từ phen gió cuốn hoa trôi
Chân ghềnh mặt thác rã rời lênh đênh
Đã cam số kiếp bồng bềnh
Thế mà trời chửa xóa tên má hồng
Để người phí sức nhọc công
Cho Băng Sương những nặng lòng vấn vương
Đã thương xin vẹn niềm thương
Cứu nhau xin trọn mọi đường vì nhau
Ơn dày nghĩa nặng tình sâu
Nguyền xin gửi kiếp thương đau cho người.
Trăng đêm thắm ánh hồng tươi
Trăng dù lộng bóng, hỏi người dám mong
Công lao được mấy mà hòng ?
Nghĩ rồi Quan mới đục trong mọi đàng
Rằng: - Tôi họ Nguyễn, tên Quan
Quê cha đất tổ tại làng Tịnh Yên
Mồ côi khổ lụy triền miên
Bao năm sưu dịch xa miền cố hương
Đơn hành chẳng kẻ thân thương
Bơ vơ bước giữa đoạn đường phiêu linh
Cầm như bỏ một đời mình
Lại quen thói thấy bất bình ra tay
Nổi trôi vừa đến chốn này
Bất đồ lại gặp một bầy vô nhân
Đã nguyền diệt lũ hung thần
Lẽ đâu chịu tiếng bán ân mua tình ?
Nhờ xin xét lại cho minh
Kẻo không lại sẽ hổ danh xa gần
Trót mang võ nghiệp vào thân
Quyết nhiên chuẩn đích tinh thần võ sinh.
Qua lời khẳng khái biện minh
Tâm kiên đáng ngợi, tâm bình đáng ca
Nghe lòng rạng rỡ tâm hoa
Nữa vì nghĩa trọng, nữa là ân thâm
Thuyền duyên chừng đã êm giầm
Thưa rằng: - Biển cả ầm ầm phong lôi
Thuyền nan sóng dập gió dồi
Không người cứu vớt thì thôi còn gì ?
Bèo trôi hoa dạt lấy chi...
... đền bồi âu cũng cò tùy dủi dun
Tấm thân lem luốc lầy bùn
Biết phương nào đục biết nguồn nào trong ?
Sương xin thề độc với lòng
Duyên này trắc trở là xong một đời.
Rằng: - Đừng quan trọng quá thôi
Tí teo một hạt mưa rơi giữa đường
Chuỗi đời gió bụi bám vương
Quý chi đâu, ấy mà Sương nằn nì
Dặm dài mỏi bước lưu ly
Thì Băng Sương ước mơ gì về Quan ?
Đường xa cẩn trọng vô vàn
Chỉ đôi phút vội, hận ngàn năm sau.
Rằng: - Chung một kiếp thương đau
Đồng thanh khí, sẽ ứng cầu hỗ tương
Vẽ chi những lắm nhún nhường
Cho con én lạc dặm trường chơ vơ.
Chiều xuân khó nỗi hững hờ
Hoa tình đơm nụ, hương thơ kết vần
Sóng lòng rạo rực trào dâng
Khúc xuân thanh, nhẹ lâng lâng u huyền.

Ương về xây tổ cùng uyên
Sương thu mấy độ vườn duyên thắm nồng
Đồng tay tát cạn biển đông
Trăm năm vườn ái đượm nồng hương duyên.
Tình chung từ buổi đóng thuyền
Nắng mưa lần lữa đã liền ba đông
Cành xuân chừ đã đơm bông
Bé Anh Khoa sẽ nối tông tổ nhà.

Chiều buồn tựa cửa nhìn ra
Nỗi niềm nhớ mẹ thương cha tràn tràn
Nữa còn ray rứt lòng Quan
Làm trai mà nợ giang san chưa tròn
Lần qua trang sử vàng son
Anh hùng, nữ kiệt gương còn chói chang
Quảng Nam nổi chí ngang tàng
Này Trần Quý Cáp, nọ Phan Tây Hồ
Thét gào bãi thuế chống tô
Mở mang dân trí mưu đồ Duy Tân
Bùng lên như ngọn sóng thần
Quan đà nối gót theo chân hào hùng
Vì yêu nước, nặng thù chung
Hàng hàng lớp lớp, trùng trùng mang mang
Đầu rơi thây rụng máu tràn
Mặc bao khủng bố ác tàn thảm thương
Vẫn nêu cao chí quật cường
Bẻ nanh ác thú, diệt phường sài lang.
Mưa rơi hay nước mắt tràn ?
Nối dài ngấn lệ mấy hàng thùy dương
Buồn hiu rũ bóng bên đường
Lá vàng nhuốm đậm màu thương thương sầu
Thương vì Quan vướng hận đau
Sa vào lưới giặc ngập sâu oán hờn
Nhục hình tra khảo nào hơn ?
Song dù mấy nữa chẳng sờn lòng trung
Nghiễm nhiên trước bước đường cùng
Tôi rèn nhuệ khí, nấu nung can trường
Ngày nay giọt máu vụn xương
Ngày mai cả một quê hương thanh bình.
Máu ai nhuộm đỏ rừng xanh
Ôi dòng huyết lệ dân lành thắm vương
Đông chầy buốt lạnh mùa thương
Quan bao nhiêu khổ... Băng Sương bấy sầu
Đêm từng đêm, trắng canh thâu
Trông trăng trăng khuyết, nhìn dầu dầu vơi
Kêu chi thảm thiết quốc ơi !
Xuyến xao lòng dạ, rã rời tim gan
Càng tơ càng tưởng, lại càng...
Nhớ thương càng lắm, xốn xang càng nhiều.
Canh sầu gió thổi hiu hiu
Mòn chờ mỏi đợi, thiu thiu giấc nồng.
Tỉnh ra trời đã rạng đông
Mắt nhìn... Sương ngỡ như không tin mình
Định thần vừa kịp đinh ninh
Gió yêu quạt ngọn lửa tình lên cao
Dòng thương suối cảm rạt rào
Sương lao vút tới dúi vào lòng Quan
Quan trong âu yếm dịu dàng
Gửi qua ánh mắt vạn ngàn yêu thương
Cầm tay khe khẽ mọi đường
Rằng: - Từ khép kín cổng tường nhà lao
Lửa hờn ngun ngút lên cao
Cùm gông gãy nát, cổng rào quẹo xiên
Thoát ngay lưới hiểm bạo quyền
Vượt ngàn sóng gió về miền cố hương
Đầu đuôi Sương đã tỏ tường
Nếu như không trước liệu lường... khó yên
Giữa sông đâu dễ vá thuyền
Đến trôn mới nhảy có tuyền được chăng ?
Đắn đo nàng mới thưa rằng:
- Tránh sao khỏi lũ chó săn truy tầm
Với phường tán tận lương tâm
Tiền dâng rượu thếch... miệng câm mắt lòa
Mồi vào khó há mồm ra
Ấy là tuyệt diệu, ấy là tinh anh.

Nông thương ngày tháng dụm dành
Từ trong điêu đứng ra thành hanh thông
Cành khôn tua tủa đơm bông
Chợ đời hơn thiệt hẳn không qua tiền
Tiền làm quỷ đảo thần điên
Không tiền dại dột, có tiền khôn ngoan
Vô biên sức mạnh bạc vàng
Luôn năng nổ bảo vệ Quan bốn mùa.

Tin xuân ong bướm vờn đua
Đầu vườn én đã nô đùa nhởn nhơ
Sắc trời thoang thoáng xanh mơ
Hoàng mai vài cánh lơ thơ điểm vàng
Khoa mài miệt với thời gian
Theo đòi võ thuật miên man luyện rèn
Bẩm sinh đầy ắp cơ duyên
Tinh hoa tuyệt kỷ, côn quyền làu thông
Chút chưa tròn vẹn tuổi hồng
Con đường học vấn mờ trong phương trời.

Như chừng thánh thót ngâu rơi
Heo may trở lạnh, cúc cười đùa sương
Ríu ra ríu rít ven đường
Chim non gọi bạn tựu trường gần xa
Tiếng nhà hối thúc Anh Khoa
Sử kinh thắm điểm vườn hoa xuân thời.
Sớm khuya đèn sách đua bơi
Điều cha giáo huấn từng lời khắc sâu
Không khanh tướng, chẳng công hầu
Lọ cầu quyền tước, lọ cầu lợi danh
Mấy thu kết quả học hành
Với bằng trợ giáo rạng danh dự nhà
Lệnh về bổ nhiệm trường xa
La Qua, phủ Điện, Anh Khoa lên đường.

Mái xanh lần lữa tóc sương
Những lo nối dõi tông đường hiếm hoi
Già nua nào thích đua đòi
Chỉ mong con, phận út oi duyên thành
May thay tìm gặp vườn thanh
Một cây Hà Thị riêng cành đoan trang
Tú Tâm tài sắc vẹn toàn
Dì Hai cuối xóm nhận đàng mối mai.
Đã nên ổn thỏa trong ngoài
Chỉ riêng Tâm, mãi u hoài lòng hoa
Vì chưa tỏ mặt người ta
Chẳng qua chiều ý mẹ cha, phải đành...
Còn Khoa thì vắng lặng thinh
Mặc tin thư đã rành rành tóc tơ
Thư rằng: “Nhà hiện đang chờ
Khi hè đến sẽ xe tơ kết vần”.

Nay đà rộn rã ve ngân
Đầu thôn phượng đỏ, cuối sân lựu hồng...
... Dần dà quả kết thay bông
Rơi rơi vài chiếc ngô đồng vờn loan
Tin sương óng ánh lá vàng
Nhạt màu nắng lửa, đậm làn mưa ngâu
Ngàn xa mây trắng giăng sầu
Cánh chim bạt gió chìm sâu cuối trời
Nồng xuân mỗi độ một sôi
Sớm hoa, chiều bướm đón mời rủ rê
Lả lơi gió cận trăng kề
Quên điều mô phạm, não nề song thân
Rồi Khoa ngã bệnh bất thần
Giữa khi túi bạc đã gần rỗng không
Tiền còn kẻ đón người trông
Hết tiền như một chiều đông hững hờ
Rõ như Đào Phú đó cơ
Dám sang bép xép, vu vơ nợ đòi
Khoa này xử thế nhường ai ?
Vui chơi bè bạn sánh vai hàng đầu
Phú thì vặt vãnh ra đâu
Thế mà trở mặt câu mâu địch kình.
Duy còn có một Lương Minh
Hảo tâm đáng kính, thiện tình đáng tôn.
Từ Minh trở lại quê thôn
Khoa vùi trong ngọn sóng cồn ngửa nghiêng
Sạch sành sanh cả túi tiền
Bệnh tình không thuốc giảm thuyên được nào ?
Khoa ân hận biết ngần nao
Như ngàn mũi nhọn châm vào buồng tim.

Nhân về quê ngoại Phú Chiêm
Dì Hai dọ lối lần tìm thăm Khoa
Cùng cô cháu gái lần qua
Đến nơi xót cảnh thương Khoa trĩu lòng
Thuốc thang kíp liệu mới mong
Mấy hôm sau mới thoát vòng hiểm nguy
Khoa vô cùng đội ơn dì
Và cô gái vẻ nhu mì mảnh mai
Vì Khoa, chưa vội trở hài
Bao đêm trắng, bấy canh dài gian nan
Hồn xuân Khoa thắm hoa vàng
Nhạc yêu sắp sẵn cung đàn hòa âm
Chậm tay chưa kịp nâng cầm
Dì Hai sớm đã chia tằm rẽ tơ
Rằng: - Về quê ngoại, tiện cơ
Ghé thăm... cháu ốm bất ngờ... khổ thay !
Dì còn chút ít tiền đây
Cháu cầm lấy để xở xoay khi cần.
Dứt lời quày quả dời chân
Khoa trong đột ngột, tần ngần lặng trơ.
Canh khuya lặng ngắt như tờ
Khoa ngồi nhỏ ngấn lệ mờ xót xa
Muốn về càng khó nỗi nhà
Ở đây càng lắm phiền hà chua cay
Khổ tâm chịu đựng từng ngày
Nhà thuê... chủ đuổi, nợ vay... quán đòi.
Mập mờ dưới bóng trăng soi
Lương Minh từ phía ngõ ngoài bước vô
Khoa mừng kể biết chừng mô
Giả như lá héo cành khô mưa vào
Rằng: - Khoa chẳng hiểu vì sao
Mà Minh vắng lặng âm hao bấy chầy ?
Minh rằng: - Giã biệt nơi đây
Một thân trăm lối tắm đầy mưa sa
Lại vừa mới phục tang bà
Đời Minh ơn nghĩa ngoại già cao thâm
Nguyên từ “chống thuế Quảng Nam”
Hai thân bị giết, Minh năm tuổi đầu
Ở cùng bà ngoại bấy lâu
Nghề văn nghiệp võ dồi trau đợi ngày
Bây giờ là lúc ra tay
Quét phường bạo ngược dựng xây sơn hà
Bấy nay Minh đến cùng Khoa
Mong vì nghĩa nước tình nhà kết vây
Những bao thầm kín có vầy
Khoa suy nghĩ, hẹn mai ngày gặp Minh
Còn giờ, chút chuyện riêng mình
Nghe Khoa ốm nặng bệnh tình chẳng thuyên
Đến đây với chút ít tiền
Để Khoa nhẹ bớt gánh phiền đeo mang.
Tay trao chân bước vội vàng
Trông theo, Khoa những bàng hoàng ngẩn ngơ.

Đêm tàn nhàn nhạt sao mờ
Thuyền trăng len lét tản lờ vào mây
Anh Khoa đon đả gót giày
Lương tâm cắn rứt, giục bay vút về.
Trót vì hiếu nghĩa bỏ bê
Khiến cha nhuốm bệnh muội mê nào bằng
Bước vào chưa kịp nói năng
Cha phừng phừng giận hỏi rằng: - Vì sao
Đưa tin từ độ phai đào
Giờ heo may đã rì rào rừng thu...?
Hoạt đầu ngang ngược lắm ru ?
Tiếc thay giáo huấn công phu đã hoài...
Chợt nghe rầm rập inh tai
Một người một ngựa dừng ngoài mé hiên
Phục trang theo lối võ biền
Lưng đeo trường kiếm xuống yên lạnh lùng
Lườm lườm ý quyết hành hung
Dương dương tự đắc miệng hùng hổ vang:
- Này Khoa, nộp gấp bạc vàng
Mới mong Đào Phú giải oan cho mày
Chần chờ, tai họa gieo ngay
Thì đừng trách cứ lòng này bất minh.
Họa đâu họa cứ rập rình
Uất gan cha, lại hoảng kinh mẹ già
Cũng cam mua lấy chữ hòa
Còn đôi nén bạc, thật thà mẹ trao
Song Khoa máu hận tuôn trào
Chỉ còn thiếu nước nhảy vào xé thây.
- Này quân phản bạn, phản thầy
Mâm vơi, bầu cạn ra bầy chó điên.
Nhìn Khoa, Phú muốn nghiến nghiền
Đường gươm chớp nhoáng mở liền tấn công
Kình ngư đọ với khủng long
Anh Khoa dù chỉ tay không chẳng nhường
Giả vờ như trúng phải thương
Ngã người dụ địch... tiện đường cước tung
Phú như con thú điên khùng
Tay loang loáng kiếm, chân vung vãi đòn
Mẹ già khiếp đảm nỗi con
Lao thân tới, quyết đỡ đòn cản thương
Máu loang nhuốm cả đấu trường
Trên lưng mẹ, phập một đường kiếm sâu
Khoa tung ngọn cước thần sầu
Cánh tay gãy, Phú lộn đầu văng xa
Nhanh tay Khoa vực mẹ già
Lừa cơ, Phú đã lẻn ra cổng tường
Thót mình lên ngựa gò cương
Thầm mang nặng mối hận trường từ đây.

Khoa đau, Khoa khổ từng ngày
Một lần sẩy bước hận vay ngàn đời
Nhìn cha tiều tụy thân phơi
Khẳng khiu dưới bóng chiều rơi bơ phờ
Lòng già lạnh ngả hoang sơ
Mắt đăm chiêu cõi xa mờ mênh mang.
Mưa đông cảnh vật úa tàn
Cỏ xơ xác cỏ, cây vàng võ cây
Người buồn, cảnh cũng buồn lây
Đành thôi nuốt trọn tháng ngày tiêu tao
Chút thương duyên trẻ lao đao
Con ong hờ hững, cánh đào dở dang
Cùng Khoa ông những buộc ràng
Rằng: - Nên nối lại cung đàn ngày xưa
Làm chi duyên phận lỗi mùa
Cho đào hoa, phải thẹn thùa gió đông.
Song Khoa từ trộm dáng hồng
Thanh thanh vóc liễu gương lồng còn in
Mỏi mê mơ bóng dặm nghìn
Hở han thì đắng, giữ gìn lại cay
Bây giờ cớ sự ra vầy
Chi hơn hòa hoãn mai ngày sẽ toan.
Thưa rằng: - Mồ mẹ chưa an
Dám đâu sớm chuyện đeo mang duyên tình.
Xuôi tai nên mới làm thinh
Khoa mừng, dù chỉ khúc quanh nhất thời.

Tà huy bóng ngã sầu rơi
Đang còn mỏi cánh chim trời tha phương
Thoáng trông về phía cuối đường
Nắng soi tỏ bóng người thương đã hằng
Vội vàng đuổi gió theo trăng
Gót vừa kịp gót lời năn nỉ lời
Rằng: - Xin đôi phút thảnh thơi
Ngày đông mấy buổi nắng tươi ngọc ngà ?
Thưa rằng: - Nước lạ non xa
Dễ trong bất chợt ai mà biết ai
Những e đàm tiếu vắn dài
Bướm kia thì dễ, hoa này dám đâu ?
Rằng: - Xưa đã rước gánh sầu
Nỡ nao nước chảy qua cầu dửng dưng
Làm chi nhạt muối phai gừng
Mộng lòng tan vỡ nửa chừng... khổ chưa ?
- Vô tình lưu khách vì mưa
Mong đừng cổ xúy, cay chua nỗi lòng.
- Mang ơn chẳng đáp đền xong
Thì con người ấy ai không khinh thường ?
Vả từ biệt cánh thiên hương
Hình tơ bóng tưởng dòng tương lặng lờ
Chim ngàn, cá biển ngẩn ngơ
Trăng thơ thẩn bóng, gió vơ vẩn hồn
Đơn sầu hôn lại hoàng hôn
Mấy ai biết được lại còn hôm nay ?
Mưa lâu nắng được một ngày
Hoa xinh thấu nỗi bướm gầy cho chăng ?
- Kiêng là kiêng nết đằng thằng
Có đâu nể thói lăng nhăng rắn rồng
Hay gì nhảm nhí viễn vông
Mặt ngoài sáng sủa, lòng trong đen sì
Hỏi ai mê đắm tình si
Quên lòng hiếu tử đang kỳ thọ tang ?
Lanh chanh ong bướm chàng ràng
Sắc hương chưa tỏ, toan đàng lìa hoa
Lần khân trăng gió ta bà
E khi rằng nợ, khó là rằng duyên.
Chân quày gót lạnh băng miền
Để lời mạt sát - một thiên khổ sầu
Đớn đau từng chữ từng câu
Xem trong ý tứ gẫm âu chăng là...?
Tìm dì dọ dẫm nguồn hoa
Khoa trơ trẽn, bởi ấy là Tú Tâm.

Giữa khuya sầu lắng âm thầm
Vó câu đôm đốp bỗng rầm rập qua
Khoa còn chưa biết đâu là
Đầu trâu mặt ngựa quanh nhà lao nhao
Hơi mê cực mạnh xông vào
Khoa xây xẩm, ngã lộn nhào xuống hiên
Trói ngay vực gấp đi liền
Cả bầy quỷ sứ lên yên phi dòn.
Khoa hồi tỉnh giữa núi non
Ác hung đâu cả, chỉ còn Lương Minh
Thấy Khoa ngớ ngẩn nhìn mình
Minh rằng: - Đào Phú bại danh, hận lòng
Trình cha quan huyện Đào Long
Quyết dùng võ lực tập công bất ngờ
Tìm Minh thổ lộ mưu cơ
Cậy cầm đầu đám quân cờ sai nha
Tất nhiên Minh phản chước tà
Tùy cơ ứng biến, cứu Khoa khỏi vòng.

Thương chiều lá rụng bên song
Quạnh hiu một bóng chìm trong nắng tà
Não lòng lo lắng Anh Khoa
Cha già òi ọp bao là thương đau
Tú Tâm được phép sang hầu
Hiếu cam trọn nghĩa, tình đâu thỏa nguyền
Chìm chìm trong giấc cô miên
Thương hoa rũ cánh, buồn duyên héo chồi
Canh chầy nức nở qua trôi
Hết nằm trằn trọc, lại ngồi thẩn thơ
Gió đâu chao ngọn đèn mờ
Cùng trong đường đột nửa ngờ nửa tin
Một bên ý tứ giữ gìn
Bên thì trắng lẽ, van xin chịu đòn
Rằng: - Đà hổ tấm lòng son
Hiếu chưa trọn đạo, tình còn lang tâm
Biết thân, thân đã lỡ lầm
Xót lòng, lòng những thẹn thầm cùng hoa.
Tâm liền đỡ lấy lời Khoa
Rằng: - Xưa chưa biết chỉ là nghe tên
Công cha nghĩa mẹ đáp đền
Chữ duyên thuận ý người trên đặt bày
Đâu ngờ đó đổi hướng bay
Cho nên đây, cũng đợi ngày này thôi
Để cùng đoạn tuyệt một lời
Yến theo nẻo yến, oanh thời đường oanh.
- Vội chi xé mảnh duyên lành
Não người xe chỉ nối canh bao là
Lỡ lầm tự buổi xưa xa
Con ong chưa tỏ hình hoa dáng đào
Cách non nào biết non cao
Xa sông nào biết lạch nào cạn sâu
Đời ai chẳng lỡ lầm đâu
Rộng thương nối lại nhịp cầu dòng Ngân.
Trăng khuya ánh tỏ sáng ngần
Dỗi hờn trách móc cũng dần dần tiêu
Sông thương thuyền ái xuôi chiều
Sóng tình cuồn cuộn, gió yêu rạt rào
Khâu vàng kỷ vật Khoa trao
Trăm năm đính ước lòng giao kết lòng
Nguyện cùng trăng sáng trời trong
Có hòn núi Chúa, có dòng Vu Gia
Có khe Lim, có động Hà
Chứng lời thệ ước đôi ta đêm này
Trăng tình bàng bạc mơ say
Suối tình như ngất như ngây sóng đào
Lửa tình càng bốc càng cao
Đóa trinh nguyên lại đón rào khoan thai
Rằng: - Đà nối mảnh duyên hài
Dẫu cho tóc trắng dám phai đá vàng
Đã từ ngõ hạnh lần sang
Lời nghiêm huấn phải giữ giàng phận hoa
Sao cho trong ngọc trắng ngà
Làm ơn bảo trọng tiếng nhà dùm cho
Còn thân, còn những hẹn hò
Còn sông còn nước, con đò còn đưa.
Những bao vần vũ mây mưa
Mấy lời đoan chính cũng vừa xua tan.
Vào thăm cha tỏ mọi đàng
Canh gà giục thúc bàn hoàn phân ly.

Nặng mang thù mẹ Khoa đi
Tâm sầu tuyệt vọng còn chi mong chờ
Trời xanh độc ác thế cơ ?
Gương trong đem hoá bụi mờ mà chơi !
Thà cam từ biệt cõi đời
Còn hơn sống lọt về nơi huyện Đào.
Đào Long lộng lược quyền cao
Cầm dây thế lực buộc vào Tú Tâm
Làm hầu thiếp đứa hoang dâm
Bụi nào sánh được ngang tầm pha lê ?
Nghinh hôn ngày đã cạn kề
Dòng Vu ơi ! mảnh trăng thề đợi ta...
Chợt nghe cha báo tin là:
- Có người ám sát huyện già Đào Long
Cả Đào Phú cũng lâm vòng...
Tâm nghe cha kể mà lòng hả hê.

Rửa thù riêng đã vẹn thề
Uyên ương chắp cánh trở về rừng thương
Cơn gia biến, dẫu đoạn trường
Vẫn vui nắng sớm, vẫn thương mưa chiều
Quê hương đẹp biết bao nhiêu
Quê hương gắn chặt tình yêu vĩnh hằng
Cha già cảm nỗi khó khăn
Điền viên bỏ chút nhọc nhằn làm khuây
Vui hoa nở, thú chim vầy
Luống rau là bạn, hàng cây là tình.

Thu vàng chiều nắng hanh hanh
Mơn man đưa khách viễn hành tới nơi
Anh hoa tuấn tú hơn người
Mặt in bóng nguyệt, mắt ngời ánh sao
Sau câu lễ phép hỏi chào
Rằng: - Thưa bác, rẽ hướng nào nhà Khoa ?
Vừa khi Khoa kịp bước ra
Rước vào giới thiệu: - Đây là Lương Minh
Mẹ cha theo nước quên mình
Quê nhà vốn phủ Thăng Bình nào xa
Văn chương võ nghệ tài ba...
Nhịp cầu thông cảm thoắt đà bắc ngang.
Sân trăng thắm dải lụa vàng
Cung đàn hội ngộ nhặt khoan bổng trầm
Và Thu Hồng - bạn Tú Tâm
Nghe vui, nên cũng lần tầm sang chơi
Qua qua lại lại nói cười
Thấy Minh vui tính đẹp người, thầm khen.
Qua đêm dù chỉ tắt đèn
Mấy hay âm ỉ Hồng nhen lửa tình
Dòng đời sông nước mông minh
Thử xem mai nữa thuyền tình về đâu ?
Khách dời, Minh mới đuôi đầu
Rằng: - Trào “Cứu quốc” đang cầu lạc quyên
Ước ao về với bạn hiền
Thương khi gặp gỡ, lòng riêng ngậm ngùi.
Nhìn Khoa, hớn hở ngàn vui
Cầm khâu kỷ vật trao lui cho chồng
Khoa rằng: - Nghĩa trọng non sông
Khâu vàng nhỏ bé gọi lòng hai tôi
Chỉ e giọt nước bể khơi
Vệt sao rơi rớt giữa trời bao la.
Lời Minh chơn chất đậm đà
Rằng: - Nên giữ lại, kẻo ra tính nhầm
Bác già yếu, phải lưu tâm
Chị đang thai nghén, nhà lâm túng cùng.
Khoa rằng: - Đại sự lo chung
Nếu từ thác, nỗi thẹn thùng dường bao ?
Rằng: - Vì nuôi dưỡng phong trào
Minh xin nhận biết nói sao bây giờ ?

Đông về nát mảnh tiêu sơ
Gió tuôn trút lá, mưa xờ xạc cây
Lòng Khoa như xéo như giày
Tin: “Minh đã lọt vào tay giặc thù”
Trễ tràng chẳng thẹn lắm ru ?
Lẽ nao nhắm mắt giả mù qua mưa ?
Minh sa lưới tại chợ Chùa
Vừa về phố Hội thẳng đưa phòng Nhì
Bước vào, Minh vẫn oai nghi
Manh, Pho vừa định thị uy phủ đầu
Reng ! reng !... điện thoại đổ mau
A lô ! dạ ! dạ !... Manh hầu ngài đây !
Thưa vâng, tất cả đủ đầy
Mọi cần thiết, lũ rẹp này đã lo.
Manh rời ống nói nhìn Pho
- Thầy Thông phán chánh quan cò sắp qua.
Lát thôi, một xác đẫy đà
Ấy tên bán nước, trông mà phát ghê
Mặt tròn ú, bụng chề ề
Thông bài quỷ quyệt, thạo nghề tinh ma
Tuồng nham hiểm, mấy ai qua ?
Bảo Minh rằng: - Hãy thực thà cung khai
Đã không đau đớn hình hài
Lại còn hạnh phúc ngày mai tuyệt trần
Hoa đời thơm ngát hương lâng
Lời quan chánh sở ngàn lần không sai.
Minh rằng: - Ai tốt bằng ngài
Cứ xem tướng mạo biết dài đường tu
Tấm thân béo mập ú xù
Ấy nhờ ngài hút lu bù máu dân
Vinh hoa phú quý là cần
Nhằm nơi đồng loại bóc trần xương da
Ngài hơn cả giống mãng xà...
Hết phương chịu đựng, Phán ta hằm hằm
Búa đồng thẳng cánh tay băm
Hàm răng gãy vụn, xương cằm chẻ đôi
Manh, Pho tra khảo liên hồi
Vẫn không tìm được nửa lời ở Minh.
Phán rằng: - Xử dụng cực hình
Hắn không khai, chẳng dung tình mảy may.
- Khai ư ? nghe rõ đây này !
Sinh người, sinh lộn một bầy chó ngao
Nhai xương, ngốn tủy đồng bào
Rước quân xâm lược bới đào giang san
Rồi đây ngọn sóng ngang tàng
Của triều Cách mạng nghiền tan xác mày.
Phán lồng lộn, Phán cuồng quay
Cầm dao rạch mặt, xẻ mày Minh ra
Tiếc thay gương mặt như hoa
Đã thành xấu xí như ma hiện hình
Vẫn cười ngạo nghễ coi khinh
Quỷ Manh, Pho hiện nguyên hình ra tay
Đè Minh, lột trắng thân bày
Nhằm dương vật, chúng dí ngay điện vào
Người Minh giật nẩy lên cao
Rồi co rúm lại, rào rào thịt gân
Hở ra, híp lại bao lần
Bao lần ngừng thở , bao lần đứng tim
Kiên trung vẫn giữ vẹn niềm
Gan đồng, dạ sắt... lặng im không lời.

Cúc tàn... tầm tã mưa rơi
Sầu đông ảm đạm, buồn khơi tím lòng
Xót người canh cánh bên song
Mắt mờ nhân ảnh, dặm hồng xa xa...
Nữa còn kìn kịt gánh nhà
Mầm non những liệu, cội già hằng lo
Nắng mưa thui thủi thân cò
Men mon bờ cạn, lần dò lạch sâu.
Đêm nay canh đã lần thâu
Tâm còn lê gót qua cầu đắng cay
Đèn khuya leo lét canh chầy
Nhạc gia vẫn thức, vẻ đầy sầu thương
Tâm vào, ông kíp tỏ tường
Rằng: - Đây tin tức từ phương lao tù
“Hội An chìm nghỉm sương thu
Khoa xâm nhập cổng nhà tù lặng yên
Dụng ngay thế võ bí truyền
Hạ tên cai ngục thẳng liền vào trong
Lẹ tay bẻ khóa tháo còng
Đưa Lương Minh thoát khỏi vòng tù lao
Tin loan tội phạm bôn đào
Tai mèo, mũi chó nhôn nhao tìm mồi
Ven sông một buổi chiều rơi
Có hai thi thể nổi trôi bềnh bồng
Vớt lên khám nghiệm ngoài trong
Mặt không tỏ mặt người không tỏ người”.
Thét lên một tiếng: - Trời ơi !
Rồi Tâm ngất xỉu làn hơi lịm dần.

Dần dà trời đã sang xuân
Đêm trăng đẹp, bé Thanh Tân ra đời
Như cành hoa héo lại tươi
Thương con, mẹ cũng tạm nguôi sầu lòng.
Trăng tròn mấy độ qua song
Nét xuân thắm lại, nụ hồng xinh ra.
Đành hanh chi bấy trời già
Khiến cho hương lý la cà đong đeo
Thói dê ve vãn quặt quèo
Tâm xua đuổi, chúng lật lèo tố gian.

Đầm sen lá úa hoa tàn
Nắng chiều cuối hạ cháy vàng bức oi
Bồng con dạo mát vòng ngoài
Hoảng nhiên nghe dậy tiếng còi ô tô
Quả xe mật thám hung đồ
Manh, Pho thủ súng lần vô cổng nhà
Đầy sân hương lý... thì ra
Chúng đà đồng tập đồng toa hại ngầm
Vu điều mật tố Tú Tâm
Chúng lôi sầm sập ném sầm vào xe
Nội nhìn Tâm, dạ não nề
Rằng: - Cha sẽ gửi cháu về ngoại nuôi.
Quá đau thương uất nghẹn lời
Tâm dằn vặt khóc một trời sầu tuôn
Từ đây cách biển xa nguồn
Hoa vùi trong ngọn sóng cuồng... còn chi ?
Tiếng xe nghiệt ngã phân kỳ
Lệ sầu đăm đắm, bờ mi triền triền
Tâm thầm khấn vái khuôn thiên
Gió mưa dù mấy, cầu nguyên lá cành
Trên đường Pho mới hỏi Manh:
- Đưa về lao xá hay mình hỏi tra ?
- Không đâu, ông dặn từ nhà
Bởi bà đang thiếu vài ba con hầu.

Tâm từ rơi xuống vực sâu
Giữa vòng kiềm hãm một màu tối om
Dê già ngấp nghé nom dòm
Còn con sư tử om sòm đánh ghen
Liên tay hành hạ thân hèn
Khuất trăng chẳng lãng, tối đèn chẳng xao
Ganh hình liễu, ghét dáng đào
Xuống tay đanh đá xiết bao tồi tàn...
Đêm buồn tựa bóng lan can
Nhìn non nhìn nước, lòng tràn nhớ thương.
Từ trong khoảng vắng đêm trường
Hồn ai lãng đãng trong sương lập lòa
Hay hồn oan của Anh Khoa
Sao không về với hình hoa héo sầu ?
Gió khuya rền rĩ canh thâu
Tưởng về con trẻ, dòng sầu không khô
Trong làn sương đục mơ hồ
Quê hương chừ ở phương mô hỡi trời !
Cõi sầu, sầu lắm ai ơi !
Lẻ loi một cánh én rời rã bay
Lao công vất vả tối ngày
Thoắt đà hóa bướm lướt bay dặm trường
“Chiều vàng bảng lảng bóng dương
Thiết tha về với quê hương đượm nồng
Gành cao thác trắng như bông
Khe Lim đó, dải tâm đồng nào đâu ?
Dòng Vu chuổi mộng ban đầu
Trăng soi chung bóng in sâu lời thề”
Ầm ầm sấm động sơn khê
Cuồng phong một trận gớm ghê tam bành
Một tay ghì tóm tóc xanh
Một tay đành đạch nện cành roi mây
Rằng: - Bà căn dặn từng ngày
Cớ sao mầy dám bầy hây ngứa nghề ?
Ai còn lạ thói già dê
Mây mưa trăng gió chẳng hề bít bưng.
Đường roi tới tấp không ngừng
Chân tay đầy vệt, đầu lưng ngập lằn.

Tròn trèm chừng đã chín trăng
Nhật vào lật Pháp, chó săn cùng đường
Lầu Thông Phán một đêm sương
Bóng đen đánh vút qua tường vào trong
Phán ta chẳng chút đề phòng
Một dao xuyên suốt, rửa xong oán hiềm
Người con gái hoảng đứng tim
Kịp nhìn hung thủ khuất chìm sương sa
Rồi bao biến động xảy ra
Manh, Pho theo Phán hầu tòa Diêm vương
Nát tan hung bạo một phường
Người tôi kẻ tớ băng đường lại quê.
Tú Tâm đưa bước lần về
Niềm thương nỗi nhớ tràn trề mông mênh...
Ven đường hoa máu đỏ lềnh
Rừng xa tu hú vang lên gọi dồn.
Ngày tàn, vừa đến đầu thôn
Vào nhà ngoại, mắt mừng tuôn lệ mờ
Tâm đà vực lấy con thơ
Thỏa bao nhiêu nỗi ước mơ bên lòng.

Đời còn loàn loạn cuồng phong
Nước non ngầm ngập chìm trong điêu tàn
Bạo hành ôi ! giặc Phù Tang
Của dân vét sạch, đốt làng cháy thiêu
Hận căm, bà ngoại quyết liều
Nhằm thằng giặc, bửa một rìu chẻ ra
Lạ gì giặc Nhật hung tà ?
Phút thôi chúng đã xé già nát thây.
Rít hờn ông ngoại ra tay
Lưỡi dao căm hận diệt ngay một thằng
Tiểu liên giặc nổ một băng
Tay dao, ngoại cũng lướt phăng bay vèo.
Ngoại nhào, giặc cũng nhào theo
Ngọn trào chống Nhật ầm reo khắp miền
Nầy Ba Tơ, nọ Thái Nguyên
Tập đoàn quân phiệt đảo điên tơi bời
Oai hùng thay ! Việt Nam ơi !
Tiếng chuông bất khuất đời đời ngân vang.
Mùa thu nhất trí rập ràng
Dưới cờ khởi nghĩa đập tan hai xiềng
“Tuyên ngôn độc lập” loan truyền
Non sông thống nhất kết liên cơ đồ.
Nhà nhà dậy tiếng tung hô
Chỉ riêng Tâm, lệ không khô đôi hàng
Nặng thương vì mảnh hồn oan
Xuân đà lạc lẽo, đông càng buồn tanh
“Đầu sông hay cuối chân gành
Khoa ơi ! thấu chút lòng thành dùm em
Dẫu cho chân yếu gót mềm
Quyết tìm hài cốt anh đem về làng.”
Bóng ai đưa bước lần sang
Mặt sần mày sẹo, còn đang vấn lòng
Khách rằng: - Cách đã bao đông
Quá lâu, nên chị quên tông tích rồi.
Trầm trầm giọng nói quen thôi
Ồ lên một tiếng: - Ối trời anh Minh !...
Minh cười ý nhị quay mình,
Khoa đà quyện lấy bóng hình người thương
Đào nguyên âu cũng chẳng nhường
Âm ba réo rắt cung thương nhịp nhàng
Sau vườn Tân hát ca vang
Tung tăng bắt bướm, nhộn nhàng hái hoa
Mãn vui khi trở lại nhà
Mắt đen lay láy nhìn Khoa... ngập ngừng
Nội vào giọng nhẹ thưng thưng
Rằng: - Cha cháu đấy, đến mừng mau đi !
Tân còn ngớ nghếch biết gì ?
Khoa âu yếm vội ôm ghì lấy con
Hòa vui Minh cũng cười ròn
Rồi bao khúc mắc cũng đon đả bày
Cuối cùng mới tỏ mới hay
Rằng: - Hai thi thể của ngày xưa xa
Khoa vào nhà xác cắp ra
Ngõ hầu đánh tráo tiện đà thoát thân.
Niềm vui rộn rã xa gần
Thoát vòng nô lệ toàn dân nức lòng.

III
VƯỢT EO
(1945- 1954)

Vẫy vùng quen thú tây đông
Minh tung cánh, lướt nắng hồng bay xa
Khoa thời chủ tịch xã nhà
Còn Tâm sản xuất tăng gia bốn mùa.
Nước non điêu đứng từ xưa
Một năm hàn gắn đã vừa bao nhiêu ?
Chém cha lũ quái loài yêu
Mới ra buổi sớm, buổi chiều lại vô
Dòng sông huyết hận chưa khô
Quảng Nam ngập sóng cường đồ ngoại xâm
Hòa Vang, Đại Lộc dầm dầm
Đầu rơi máu chảy, căm căm hận trường
Nhu cầu cấp bách địa phương
Tú Tâm nhập khóa cứu thương đoản kỳ.
Nay về phục vụ dân y
Còn Khoa sát cánh kề vi đồng bào.

Đêm xuân tàn nhạt ánh sao
Từ Hà Sống, giặc ào ào tấn công
Quyết phen chiếm dải Lãnh Hồng
Xe tăng guồng máy, song song gọng kiềm
Ba Khe lặng giữa màn đêm
Ta mai phục, giặc lọt êm vào tròng
Vang lừng tiếng thét xung phong
Trời rung đất chuyển, núi sông dội rền
Dẫu rằng bốn biển ngông nghênh
Viễn chinh Pháp, phải ô danh nơi này
Trai Hùng đất Việt vinh thay !
Oanh oanh liệt liệt hăng say diệt thù
Rửa đi anh ! hận ngàn thu
Quét cho sạch, đám mây mù hôi tanh.

Vòm xuân trụi lá trơ cành
Chiến tranh ơi ! hỡi chiến tranh ác tàn !
Mùa xuân là một mùa tang !
Thay vì xác pháo, ngổn ngang xác người
Một bà tuổi ngoại bốn mươi
Bờ vai đẫm máu lịm người trong sương
Dân quân hậu tảo chiến trường
Động lòng trắc ẩn liệu đường cứu nguy
Kíp đưa về trạm dân y
Tâm vừa tiếp nhận... cau mi nhíu mày
“Ối trời ! bà Phán !... lạ thay !?
Cuốn phim dĩ vãng lần bày diễn ra
Nhưng thôi, giữ lấy chữ hòa
Trước người hoạn nạn, ai mà nhỏ nhen ?
Để chi tâm địa thù hèn...?”
Rồi Tâm tận tụy thuốc men cứu bà.

Tháng tròn, nạn khỏi tai qua
Tuổi già thân phế hóa ra cơ cùng.
Quý thay ! Tâm quá bao dung
Đã đưa bà Phán về chung một nhà.
Cùng thời gian ấy Anh Khoa
Xét qua công tác bầu là trung kiên
Đưa về huyện được ưu tiên
Trưởng ban binh vận tuyên truyền võ trang.

Xuân qua, hạ lại, thu tàn
Đông về héo hắt lá vàng đìu hiu
Canh chầy vườn quạnh cô liêu
Xót thân Thúy Liễu bao nhiêu ngậm ngùi
Những từ nương bóng mẹ Nuôi
Thầm chôn tuổi mộng thầm vùi ngày xanh
Sương rơi xào xạc bên mành
Mẹ Nuôi đến, giọng hiền lành khuyên can:
- Lợi gì con mãi thở than
Se cơn gió buốt lạnh làn mưa sa ?
Liễu theo chân mẹ vào nhà
Bên sông văng vẳng tiếng gà vọng ran
Ì ầm pháo giặc rền vang
Tây đồn Ái Nghĩa đã tràn vào thôn
Mẹ Nuôi hớt hải chân bôn
Thoắt đà khuất dạng sau cồn lau xanh.
Liễu còn nấn ná bên mành
Giặc đâu thoáng vút vồ nhanh trổ nghề
Còn chưa kịp giở thói dê
Một viên đạn nổ, hồn về Âu châu.
Vùng lên, xung kích đua nhau
Bờ tre giết giặc, hàng dâu diệt thù
Khiếp tài bộ đội liên khu
Tây đen, Tây trắng chạy u về đồn.
Gặp Minh nơi phía đầu thôn,
Qua câu chuyện kể, hú hồn mẹ Nuôi.
Đến nhà ôm Liễu mẹ cười:
- Cứu con thoát nạn, chẳng người nào xa
Ấy Lương Minh đấy con à !
Nó vừa hẹn mẹ sẽ qua bây giờ.
Liễu thầm mong ước đơn sơ
Là đem chút phận đào tơ đáp đền
Ơn dày, ai nỡ dám quên
Chợt trông thấy bóng người bên sân ngoài
Liễu dường sét đánh ngang tai
“Trái ngang trời hỡi ! buộc hoài vì sao ?
Ơn kia, dẫu nặng với đào
Hờn kia, há chẳng còn cao hơn mười”.
Ngoài hiên hớn hở ngàn vui
Minh, Khoa lại gặp nói cười ròn tan.
Hỏi ra mới tỏ mọi đàng
Khoa về công tác dụ hàng ngụy binh
Còn chưa ráo ý cạn tình
Minh vì quân vụ băng mình ra đi.

Liễu từ phải buổi loạn ly
Ngày ôm nỗi hận, đêm ghì niềm đau
Cùng Khoa thủ thỉ bắc cầu
Đem bao nỗi khổ niềm sầu giải phân
Ngạc nhiên đến vạn ngàn lần
Thì ra bà Phán là thân mẫu nàng
Được Khoa bày tỏ mối man
Liễu như cành lá úa vàng lại xanh.

Tròn trăng công tác hoàn thành
Khoa về, Liễu cũng song hành cùng theo
Bước chân về dưới mái nghèo
Liễu ôm mẹ, lệ sầu gieo bời bời
Rằng: - Từ chiều ấy mẹ ơi !
Bom tung con đã lịm hơi bên cầu
Khi hồi tỉnh giữa canh thâu
Lắng nghe tiếng gọi tưởng đâu mẹ già
Định thần thăm hỏi dò la
Thì ân nhân ấy chính là mẹ Nuôi
Bấy lâu nương náu cùng người
Nghe ra ai cũng bùi ngùi xót vay.

Vắng nhà, tiện buổi hôm nay
Lân la bên mẹ giải bày tâm cơ
- Mẹ ơi ! tháng đợi năm chờ
Trời đà soi tỏ bóng mờ cừu nhân
Chính người sát hại phụ thân
Là người con phải mang ân mẹ à !
Song con nguyền giết người ta
Cho tròn đạo hiếu, thù cha vẹn thề
Ở đây con khó liệu bề
Chi bằng ta hãy trốn về cùng Tây
Dù cho thịt nát xương bày
Con nguyền rửa sạch hận này mới thôi.
Nghe con nói, dạ bồi hồi
Đắn đo, bà mới lựa lời nhỏ to:
- Con ơi ! nghe mẹ dặn dò
Quên câu “đục nước béo cò” rồi sao ?
Hại quê hương, phản đồng bào
Nối gươm cho giặc lẽ nào thứ tha
Vả còn tội lỗi nhà ta
Dẫu chôn mấy biển e ra chưa vừa
Nếu mà khắc hận thù xưa
Tâm đâu để mẹ muối dưa hòa đồng.
Quá mù quáng, Liễu cuồng ngông
Con đường rồ dại bước không ngần ngừ
Vẫn thường mặc tưởng trầm tư
Tú Tâm nhìn mặt hầu như biết lòng
Lắm lần giải đục khuyên trong
Song vô ích, chẳng còn mong mỏi gì.
Âm thầm Liễu trốn ra đi
Mẹ già đứt ruột xót vì nỗi con
Đắng thay ngậm quả bồ hòn
Nhả đà khó nhả, nhai còn khó nhai.

Xa trông dưới nắng hồng soi
Lừng ca chiến thắng đoàn trai hùng về
Quân hành khắp dặm đường quê
Sóng vui tràn tới vỗ về thôn trang
Tiểu đoàn Minh đã về làng
Chiều xuân thử bước thanh nhàn dạo chơi
Dưới hoa tha thướt bóng người
Thấy Lương Minh lộ cười tươi reo mừng.

- Ồ ! anh về... (bỗng tự dưng
Lời như nghèn nghẹn, ý chừng xa xôi)
Thênh thênh một dải đất trời
Nghĩ thân cây giữa hoang đồi mà thương
Lắm khi cành lá bình thường
Có con chim đậu làm vương vấn tình
Rồi chim cất cánh lặng thinh
Để cho mòn mỏi lá cành thương mong
(Minh nhìn qua bóng dáng Hồng
Như ngờ ngợ đã gặp trong một chiều...
Vẫn lời nhỏ nhẹ đáng yêu)
Xin anh hãy thử ngược chiều thời gian.
Vừa khi Tâm đến nhẹ nhàng
Cầm tay bạn, với muôn ngàn cảm thông
- Anh à ! đây bạn Thu Hồng
Như con một mẹ chung trong một nhà
Ngày xưa anh trót ghé qua
Cho Hồng thầm lỡ... anh đà biết chưa ?
Minh trong lịch lãm có thừa
Rằng: - Chim lướt cánh giữa mùa tố giông
Dám đâu cuốn quyện hương nồng
Ngàn hân hạnh, cảm ơn Hồng đấy thôi.
Cầu ô bắc nhịp xong rồi
Tâm quay gót, đóa hoa môi rạng hồng.
Được Tâm cởi mở tấm lòng
Hồng đưa thuyền mộng cập dòng suối yêu
Minh rằng: - Cảm đội ơn nhiều
Song vì binh biến tiêu điều non sông
Thân trai nặng nợ tang bồng.
Thoáng lời từ khước, khiến Hồng nao nao
Vẫn vui thắm nở nụ đào
Vậy em xin được cùng vào “Quốc quân”.

Mới thôi, trăng đã cạn tuần
Cá về với nước, nước dâng tràn đầy
Lời ca tiếng hát vui say
Chiến trường hòa với luống cày cồn dâu.
Ngoài kia khói lửa ngầu ngầu
Binh hùng nay đã bắt đầu ruỗi dong
Trong quân nhìn bóng Thu Hồng
Tú Tâm bịn rịn lệ lòng thầm vương.

Rồi bao sôi động chiến trường
Đánh nhanh rút lẹ diệt phường viễn chinh
Đoàn quân du kích tài tình
Đoạt thu súng giặc, triệt nanh vuốt thù.
Lệnh về giữa cuối mùa thu
Gấp trong trọng trách chiến khu bảo toàn
Anh Khoa rời khỏi cơ quan
Nối dây liên lạc, mở đàng giao thông
Cùng Minh ý hiệp tâm đồng
Luôn trong tư thế phản công quân thù.

Rừng An Định, ấy chiến khu
Suối nguồn tiếp tế quân nhu chiến trường
Âm thầm nép bóng rừng thương
Mặc bao sóng gió bạo cường làm reo
Nhấp nhô gành đá cheo leo
Có hang thăm thẳm, có đèo chênh vênh
Triền miên bom thét đạn rền
Vẫn kiên gan, mãi vững bền đáng kiêu.
Bỗng nay liên tiếp mấy chiều
Bom cày lỡ núi, xăng thiêu đỏ rừng
Ca nông trợ chiến không ngưng
Chiến xa loạn xạ, núi rừng tan hoang
Dầu cho sát khí ngút ngàn
Chiến khu, ta lại bảo toàn chiến khu
Súng thù, ta bắn vào thù
Đạn Tây, ta lại cắc cù vào Tây
Oai hùng từng phút từng giây
Quyết cho tỏ mặt biết tay anh hào
Giặc lên, giặc ngã lộn nhào
Cậy bom ỉ đạn, giặc ào giặc lên
Giặc lên, giặc ngã lăn kềnh
Vào An Định hẳn một tên không còn.
Sức thù lay núi đổ non
Song không chuyển nổi sắt son Lạc Hồng.
Một tràng đại pháo ca nông
Rít lên khủng khiếp sát phòng tuyến ta
Vai Khoa đạn trúng máu nhòa
Đại liên kia, cũng đứt ba chân kiềng
Cán cân hỏa lực lệch nghiêng
Giặc kề gang tấc, Minh điên loạn người
Khoa rằng: - Hãy lấy xác tôi
Mà thay giá súng cấp thời mới mong
Thế cùng, Minh phải chiều lòng
Trên lưng nòng súng đỏ hồng đạn tuôn
Đạn tuôn vào đám giặc cuồng
Giặc rơi giặc rụng, dứt luồng tấn công.
Sương tan rực rỡ ánh hồng
Chiến khu xác giặc chất chồng ngổn ngang.

Tin Khoa đồn đãi về làng
Tú Tâm thấp thỏm lệ tràn thâu canh
Theo lời gió thoảng phong phanh
Vẫn còn chưa biết dữ lành ra sao.
Đang cơn đau nhức cấu cào
Bỗng đâu thằng bé xanh xao đói nghèo
Thân hình vàng vọt ốm teo
Tâm thương xót phận bọt bèo, dò thăm
Tên Hai Vinh tuổi trăng rằm
Mồ côi khi chẳng bao lăm tuổi đầu
Khổ thân hành khất bấy lâu
Đời trong ghẻ lạnh còn đâu nụ cười ?
Thương tình, Tâm nhận dưỡng nuôi
Mưa hòa gió thuận đã tươi tắn màu.

Ngày tàn tháng lụn qua mau
Mẹ Nuôi nhớ Liễu còn sầu hơn xưa
Vẫn thường mong sớm chờ trưa
Chiều trong thương nhớ Liễu vừa tới nơi
Mẹ vui, vui đến nghẹn lời
Còn riêng Liễu dễ rằng đời coi khinh
Về đây cốt nắm tình hình
Liệu đòn giáng xuống, loại Minh khỏi vòng.

Mở màn chiến dịch Thu Đông
Quân về trụ bám giữa lòng tiền phương
Lương Minh hối hả băng đường
Đến thăm mẹ, mấy thu sương cách vời
Ai còn hơn được mẹ Nuôi ?
Mối tình Mẹ Chiến Sĩ ngời trăng sao
Và Minh có khác chi nào
Kính yêu mẹ, chẳng khác nao mẫu từ.

Mãi còn gieo bước suy tư
Liễu reo lanh lảnh vui như hội chùa
- Ơ kìa anh, quá lâu chưa
Mới mà thấm thoắt đã vừa một xuân
Mẹ thường lo lắng bâng khuâng
Đêm đêm vọng vái cầu ân phước lành
Mẹ vừa ra chợ ấy anh
Thôi, vào nhà nghỉ, mẹ mình về ngay.
“Mép môi chừìng cũng dạn dày
Phải chăng tiêm nhiễm tự ngày phiêu lưu
Hẳn đang rắp kế đồ mưu
Nhằm ta thanh toán oán cừu riêng mang
Tú Tâm xưa đã kẽ càng
Tiện đây thử lửa xem vàng giá nao ?”
Mẹ Nuôi đưa lẹ bước vào
Mừng vui rối rít hỏi chào huyên thuyên
Liễu thì nhõng nhẽo làm duyên
Ngoài như thưa thớt, trong nguyền sắt đanh
“Với ve độc dược sẵn dành
Mượn vai đầu bếp hình thành mưu mô
Nhưng rồi e lộ ý đồ
Mẹ Nuôi biết được xuống mồ còn căm
Chi bằng hẹn lại đêm rằm
Mượn vai giặc Pháp băm vằm mới hay.”
Kịp liền nhân phút chia tay
Nhìn Minh, tủm tỉm mặt mày nở hoa:
- Rằm nay nhân dịp giỗ bà
Mong anh ghé lại em tha thiết cầu.
Minh cười: - Nếu ở còn lâu
Thì anh sẽ đến, dám đâu khước từ.

Hẹn kỳ thoắt đến rồi ư ?
Sao tâm trí Liễu nghe như bồn chồn
Trời vừa chập choạng hoàng hôn
Lương Minh đã dẫn xác hồn tới nơi
Đang khi vui vẻ tiệc mời
Minh chìa súng, nhẹ ném xuôi ra bàn
Bỗng ngoài súng nổ ròn tan
Mẹ Nuôi hốt hoảng băng ngang xuống hầm
Liễu còn chưa kịp định tâm
Bao nhiêu kế sách còn cầm trong tay
“E rằng giặc Pháp đến đây
Minh đà đoán biết rắp bày mưu cơ
Còn chi đâu nữa mà ngờ ?”
Bóng người trong thoáng sương mơ băng mình
Thẳng vào báo cáo với Minh:
- Quân ta vô sự, tình hình khả quan.
Cả hai cất bước lẹ làng
Thoắt đà khuất dạng sau hàng giậu xanh
Liễu đang chờ sự chẳng lành
Oán thù chưa trả há đành buông xuôi ?
Bỗng dưng đôi mắt sáng ngời
Chớp ngay khẩu súng nằm phơi trên bàn
Sân ngoài trăng sáng choang choang
Bóng Minh tỏ một, hiện đang lần vào
Mấy lần giương súng lên cao
Mấy lần hạ xuống lòng nao núng lòng
Còn đâu nghị lực mà mong
Lời xưa mẹ nhủ rực hồng sáng lên
Nữa ơn Minh, chửa đáp đền
Chỉ còn vĩnh quyết mới yên phận này
Liễu liền quay súng bắn ngay
Phách xiêu, hồn lạc lăn quay lộn nhào.
Quả Minh trù liệu sít sao
Với viên đạn giả , thấp cao rõ điều
Vì cha Liễu phải tung chiêu
Nay đà tự vẫn đáng yêu lắm rồi
Mẹ vào Minh ngại lôi thôi
Tươi cười hóm hỉnh chào người ra đi.

Gió khuya cành lá thầm thì
Gọi hồn Liễu dậy lay mi động rèm
Lần hồi tưởng lại trong đêm
Càng bao suy gẫm càng thêm sượng sần
Nghĩ mình, mình tởm lấy thân
Nghĩ Lương Minh, một thiện nhân phi thường
Thương làm chi giống vô lương
Mà anh còn mở rộng đường cho ra ?

Về phần giặc Pháp đêm qua
Đúng theo kế Liễu vạch ra thi hành
Bất đồ tơi tả giáp manh
Chúng nghi ngờ Liễu - Việt Minh lộn sòng
Tiền cao treo thưởng ngoài trong
Tên đồn trưởng quyết rửa xong hận này.

Ngoài trời phơn phớt mưa bay
Trong khuê, Liễu vẫn vò giày lương tri
Sai lầm mang nặng trì trì
Đầy thân bụi bặm còn chi đèo bòng
Thôi về với Pháp cho xong
Đường khuya lặng lẽ đi trong u hoài
Trăng tàn chiếc bóng lẻ loi
Bước run rẩy bước, lòng nhoi nhói lòng
Giặc đang lùng ráp tỏa phong
Dẫn đầu tên Đội phản dòng Hoàng Đoai
Chúng vồ Liễu kéo sóng soài
Thằng Tây đồn trưởng quả loài hùm beo
Hắn long sòng sọc mắt mèo
Giày đinh , báng súng vút vèo thỏa gan
Thình lình súng nổ dậy dàng
Tiếng xung phong, dội khắp làng cùng thôn
Đáng đời thay ! gã trưởng đồn
Trúng nhằm thủ pháo đưa hồn về Tây
Hoàìng Đoai bị trói chung bầy
Gục đầu tiu nghỉu như cầy hóc xương.
Còn phần Liễu, quá chán chường
Lá lay chi lắm tai ương nặng nề
Lòng Minh chán ngán chê nghê
Liền tay vực Liễu gửi về quân y.

Đoai chờ hành quyết... mong gì ?
Chàm kia đã nhúng cọ kỳ sao ra
Chỉ thương xót nỗi mẹ già
Từ đây ai kẻ vào ra đỡ đần
Trót vì phụng dưỡng mẫu thân
Mà ra cớ sự phản dân hại dòng
Minh đà gạn đục khơi trong
Đáng chi đâu, lại hẹp lòng cùng Đoai
Thánh còn chịu tiếng chê bai
Huống chi kẻ tục chẳng sai chẳng lầm
Sống cho quảng đại cao thâm
Mới mong cảm hóa và tâm phục người.

Đường mai gió mát hoa tươi
Đoai lùi lụi bước, nắng rười rượi xuân
Tái sinh âu cũng một lần
Nguyền đem cốt tủy đền ân mai ngày.
Trùng phùng họa có cơ may
Bỗng nghe tiếng mẹ dẫy đầy ngàn vui:
- Kìa Đoai, con mẹ về rồi
Cúi đầu lạy tạ đất trời cao sâu.

Người sum hiệp, kẻ ly sầu
Mẹ Nuôi xót Liễu như hầu cuồng điên
Tin bay theo gió loan truyền
Tìm con, bà Phán quyết nhiên xông liều
Tú Tâm khuyên biết bao nhiêu
Song bà nhất quyết mọi điều bằng không.

Ngoài kia chiến địa rực hồng
Sông Lô, Tây Bắc chiến công huy hoàng
Tình ca chiến thắng hòa vang
Hậu phương sực nức lúa vàng dâng hương
Hăng say cung ứng chiến trường
“Vụ này bà Phán chi nhường công lao”
(Đến đây Tâm bỗng nghẹn ngào
Vì bà bỏ xác khi lao qua đồn)
Tâm càng nghĩ, lại càng buồn
Đời sao mãi miết dập dồn gió mưa.

Bẽ bàng xuân vắn, thu sưa
Tin Khoa biền biệt mấy mùa lá rơi
Buồn khi chiều thấy bóng người
Lê đôi nạng gỗ mà rơi lệ lòng
Ngày đi rạng rỡ gương trong
Ngày về lầm lũi ôm dòng dư sinh.

Sáng nay nhẹ gót đăng trình
Tâm về ủy lạo thương binh trên ngàn
Rừng tây át đã lần sang
Quân y viện giữa non ngàn hiện ra
Xót người vì nước vì nhà
Đẹp lời trân trọng dâng quà tình thương
Rừng khuya sương trắng bủa vương
Về nơi tạm nghĩ mắt dường như hoa
Mập mờ dưới ngọn đèn lòa
“Liễu đà mệnh một... thì là ai đây ?”
Nhận ra dòng lệ tuôn đầy
Liễu than, Liễu khóc giải bày nguồn cơn
- Em còn chi nữa cầu ơn
Trời căm chẳng thứ, đất hờn không tha.
Tâm rằng: - Tội nhất mẹ già
Vì em, bà hóa thành ma không mồ.
Liễu đau, đau biết chừng mô
- Chị ơi ! em đã thành đồ yêu ma
Sông vùi, cát lấp chẳng thà
Còn hơn sống sót, xấu xa với đời.
- Thôi đừng quẩn trí em ơi !
Đã ăn năn phải đắp bồi tương lai
Con đường phục thiện còn dài
Vội chi nông nổi mà hoài tuổi xuân
Càng nghe càng thấm càng nhuần
Khéo tay gạn đục, hẳn dần trong ra.

Bình minh hồng ửng vân hà
Sương treo lấp lánh, chim ca rộn ràng.
Sáng nay viện đón phái đoàn
Đâu ngờ bom đạn từng tràng tuôn rơi
Phi cơ oanh kích tơi bời
Thương binh, Tâm giúp chuyển dời vừa xong
Chạnh nghe xốn xói tim lòng
Băng mình đánh vút vào vòng đạn bom
Trở ra mặt mũi đen ngòm
Tay bồng Thúy Liễu lom khom xuống hầm
Lại tràng bom dội ầm ầm
Đầy lưng máu nhuốm... Tú Tâm khuỵu người.
Máy bay giặc đã quày lui
Phái đoàn thăm viếng từng người hỏi han
Khoa ôm Tâm xiết kinh hoàng
Mắt Tâm bừng rạng qua màn lệ sa
Vòng tay ôm lấy Anh Khoa
- Anh ơi ! sự thật hay là chiêm bao
Bấy lâu bằng bặt phương nào ?
Giọng Tâm yếu ớt, Khoa ngào nghẹn thương.
- Từ anh đạn trúng vào sườn
Chuyên khoa dốc hết sở trường cứu nguy
Đưa ra Việt Bắc tức thì
Giờ bình phục, được cùng đi theo đoàn
Tâm vươn lên gượng hơi tàn:
- Thôi, anh cùng nội lo toan... nỗi nhà...
Dắt dìu Vinh, dạy... con... ta...!
Lời ngưng mắt khép, hồn hoa về thần.
Núi rừng ngập lệ sầu dâng
Hồi chuông vĩnh biệt vang ngân não nùng.

Tú Tâm từ đã mệnh chung
Liễu quy trách nhiệm tựu trung do mình
“Sống còn thua cả yêu tinh
Nhân gian đâu dễ dung tình mà mong ?”
Nghĩ rồi đưa cổ vào tròng
Xác thân treo dưới cành bòng đong đưa.
Chiến trường gào gió tuôn mưa
Bị thương tích nhẹ, Minh vừa về đây
Đớn đau trước cảnh ngộ này
Vực hồn Thúy Liễu khỏi tay tử thần
Và còn giảng dụ giải phân
Rằng: - Nay gót giặc đạp giần sinh linh
Lập công, em chuộc tội tình
Đừng điều mặc cảm, hại mình ích đâu ?
Lời sao lời khéo nhiệm mầu
Chuỗi ngày tuyệt vọng bắt đầu hồi sinh
Chim nào phụ dải thiên thanh
Cá nào chẳng tiếc dòng xanh lặn lờ ?
Xuân hồng thắm đẹp như mơ
Liễu đưa thuyền mộng sang bờ bằng yên
Mẹ Nuôi kế thế mẹ hiền
Liễu về với mẹ nét duyên lại càng.

Chiến tranh ngày một dã man
Quân dân ngày một thi gan anh tài
Bây giờ Thúy Liễu nhường ai
Đầy lưng đạn lựu, nặng vai súng trường
Bên mình kèm túi cứu thương
Nguyền xin rập bước diệt phường thù chung.
Đêm nay sương gió bão bùng
Mây ngàn chằng chịt một vùng bóng đen
Bổng ba tiếng nổ vang rền
Lửa đồn Ái Nghĩa hồng lên rực trời
Hóa Tây làng của mẹ Nuôi
Cách đồn Pháp chẳng xa xôi mấy là
Liên hồi pháo địch dội qua
Xóm gần chẳng sót, thôn xa chẳng chừa
Về khuya trời tạnh gió mưa
Như chừng pháo địch cũng thưa thớt dần.
Rời hầm, Thúy Liễu dời chân
Thử xem, đạn nổ quá gần vườn sau
Đêm đen tối mực một màu
Buồn đau ly loạn dàu dàu khôn ngưng
Bước chân Thúy Liễu dập dừng
Tiếng đâu rên rỉ nghe chừng không xa
Hỏa châu địch bỗng sáng lòa
Kề bên hố đạn hiện ba thây người
Vội vàng Liễu bước đến nơi
Hãy còn thoi thóp làn hơi dập dồn
Nhận ra chiến sĩ diệt đồn
Liễu liền xông xáo vực bôn ba vào
Nhìn người lòng những nôn nao
Máu hoen, bùn nhuốm phều phào trong mê
Ở đây ngại giặc tràn về
Xuống hầm bí mật yên bề tiện nơi
Rửa thương cầm máu cho người
Thét lên sảng sốt: - Ối trời ! Lương Minh !
Tiếng kêu thảng thốt chân tình
Mẹ Nuôi quắn quíu vội nhanh chân vào
Minh đà sức lực cạn hao
Như đèn dầu cạn như sao đêm tàn.
Quay nhìn mẹ, Liễu trấn an:
- Đạn xuyên vế, chỉ rõ ràng có nhiêu
Chẳng qua vì máu mất nhiều
Con xin tận tụy đủ điều cứu anh.

Ngoài trời chừng đã tan canh
Minh hồi tỉnh, mắt nhìn quanh ngập ngừng
Liễu cười tóm lược chung chung
Rồi Minh với giọng rung rung trầm trầm:
- Đặc công đã hạ quyết tâm
Dùng mìn tự động đánh hầm chỉ huy
Việc thành, thoát hiểm tức thì
Ca nông trực xạ gầm ghì nện quanh
Moóc - chê xối dội đoành đoành
Đại liên gào thét liên thanh không ngừng
Giữa vòng lửa tóe đạn tung
Hai đồng đội đã não nùng tử thương
Lần theo hỏa pháo, nhắm đường
Hóa Tây thẳng hướng canh trường hút heo
Tới đây tưởng thoát hiểm nghèo
Nào hay đạn địch còn theo quấy rầy.
Tỏ tường mối chỉ đường dây
Mẹ e giặc sẽ đến đây tìm tòi
Ra ngoài ngụy hoá hẳn hoi
Đề phòng mắt mũi của loài chó săn
Giặc ùa tới, quá hung hăng
Tóm ngay tóc mẹ dữ dằn hỏi tra:
Việt Minh đâu ? hãy khai ra ?
Tay thù càng độc chí già càng cao
Mặc bao báng súng đập vào
Không sờn chí dũng, chẳng nao gan hùng
Một thằng mũi lỏ tóc hung
Vút chân tàn bạo đá tung mẹ hiền
Mẹ nhào xuống sát vách hiên
Mũi dao nhọn hoắt - nguồn duyên mẹ chờ
Lừa khi thằng giặc hở cơ
Lưỡi dao uất hận bất ngờ xông lên
Xoáy vào bụng mở béo sềnh
Tây gầm, Tây rống, Tây rền, Tây la
Đẹp làm sao tiết tháo già
Giữ tròn hoài bão, mẹ đà quyên sinh.

Đêm trầm tựa cõi u minh
Bên mồ mẹ, Liễu vật mình khóc than
- Mẹ ơi ! ơn mẹ thắm tràn
Đáp đền chi mấy nén nhang sơ sài.
Minh lần theo bóng trăng soi
Xót thương Thúy Liễu vóc mai hao gầy
Rằng: - Sao em mãi không khuây
Quá thương mẹ, đến thế này ... anh e...
- Còn anh, rõ khổ chưa nè !
(Liễu mơn trớn Liễu vuốt ve ngọt ngào)
Vết thương anh đã lành sao ?
Em e thớ lỡ bề nào tội anh.
Tiếng thương từ đáy chân thành
Khiến Minh bối rối chòng chành chơi vơi
“Tình xưa đành phải lỗi lời
Quan hoài ấp ủ... tội người chờ mong
Thu Hồng ơi ! hãy rộng lòng
Thứ cho anh đã bội vong đến điều”
Kìa anh, sao dáng đăm chiêu ?
Minh soi nhìn bóng trăng yêu rỡ ràng.
- Nửa đời trăm trận dọc ngang
Chưa lần được ngắm trăng vàng buông tơ
Đêm nay hơn cả bao giờ
Có trăng có cả nàng thơ bên mình
Thân từ theo gót chiến chinh
Đời anh chỉ một mảnh tình non sông
Ai hay giữa đám lửa hồng
Đang hồi cháy bỏng, gặp dòng suối tiên
Anh mong em bước chung thuyền
Cho tình xuôi lái, cho duyên êm giầm.
- Vì xưa em quá độc thâm
Một ngày chưa giải, khổ tâm một ngày
Giờ anh rộng lượng vần xoay
Đem điều oan trái ra vầy duyên tơ
Em xin cảm đội vô bờ
Vì ơn anh, đã có cơ đáp đền.
Tình trong khổ hận tình nên
Giữa lòng sỏi đá tình lên mượt mà
Xanh như lá, thắm như hoa
Nắng pha đượm sắc, mưa hòa nồng hương.
Nửa năm đang đắm mộng trường
Là trai Việt, chí quật cường khôn ngăn
Dặm xa chưa mỏi cánh bằng
Ngang trời Minh đã lướt băng tung hoành.

Trên đà chiến thắng quang vinh
Quân dân nhất trí đồng tình thi đua
Hậu phương gào gió tuôn mưa
Đấu tranh giai cấp mở mùa “phóng tay”
Ban Nông hội phải bầu ngay
Thành phần tôi tớ, dân cày ưu tiên
Gọi là giai cấp trung kiên
Lập trường vững chắc như kiềng ba chân
Hai Vinh hội đủ điều cần
Vai trò nòng cốt đúng bần cố nông
Vinh mừng khấp khởi tim lòng
Như cờ gặp gió, như rồng gặp mây
Trưởng ban Nông hội thôn này
Điển hình, Vinh khởi tố ngay trong nhà
Tinh thần giai cấp nở hoa
Vinh rằng: - Bóc lột chính là Nguyễn Quan
Ngồi không, lại hưởng bát vàng
Đè lưng cùng khố, móc gan tôi đòi
Lấy tôi mà xét mà soi
Y thừa tội, để khơi ngòi đấu tranh
Huống gì đất ruộng phát canh
Nặng thu tô tức, giật giành mồ hôi.
Nghe Vinh tố khổ một hồi
Lồng trong khích động cho sôi hận trào
Đấu trường náo động gắt gao
Giữa cơn sóng gió Vinh gào thét vang:
- Ác ôn địa chủ là Quan.
Thắt vòng cô lập hoàn toàn từ đây.

Hậu phương tuyến lửa giăng đầy
Quân về tập huấn đợi ngày phản công
Đêm buồn, Minh dạo ven sông
Và trăng cũng tiễn gót Hồng nối liên
Đến bên Hồng rất tự nhiên
Cầm tay Minh, vẻ ngoan hiền đáng yêu
Rằng: - Em những ước mong nhiều
Gặp anh trao đổi đôi điều riêng tây...
(Tránh sao khỏi phút giây này ?)
Minh giòn giã: - Có gì hay không nào ?
- Mai ngày núi thẳm non cao
Em ra Bắc để nhập vào ngành y
Ở đây còn có ích gì ?
Thêm buồn tủi mối tình si lỡ làng.
Dứt lời vội vã băng ngang
Trông theo mỗi bước, gót vàng mỗi xa.
Vương vương sầu bóng trăng tà
Trời nào hóa giải cho ta hỡi trời ?

Ba mùa trăng vọng viễn khơi
Núi cao chi lắm khuất người biệt ly
Thương làm chi, nhớ làm chi ?
Quan san rực lửa, biên thùy lòa mây
Đâu còn tưởng đến hôm nay
Quân về thắm thiết tình say mặn nồng
Hóa Tây rộn rịp chiều đông
Liễu ngây ngất, ngả vào lòng người yêu
Thỏa bao nhớ sớm thương chiều
Lời vui háo hức, Liễu trìu mến khoe:
- Này, em nói nhỏ anh nghe
Bốn trăng thai nghén lòng e ấp lòng
Em mừng vì thỏa ước mong
Lại e đơn độc khiến lòng lo âu.
- Vì anh, em đẳng đeo sầu
Biết vầy gieo khổ cho nhau làm gì ?
Anh còn mỏi bước chân đi
Chỉ thương em sẽ khổ vì con thơ.

Lệnh quân truyền xuống bất ngờ
Hoàng hôn cấp tốc phất cờ thẳng xông
Nửa đêm, đạn rực lửa hồng
Tin về chiến thắng nức lòng Vu giang
Binh hùng hăm hở về làng
Chỉ thương Liễu, phải riêng mang sầu phiền
Nửa đường gãy đổ gánh duyên
Vì Minh giữa chốn trận tiền bỏ thây.
Quân vừa dời gót đêm nay
Giặc tung quân đến bao vây đốt làng
Kiếm tìm trong đống tro than
Nào ai thấy nắm xương tàn Liễu đâu ?
Chiều buồn trên bến Câu Lâu
Thương bao chiếc xác bên cầu lêu bêu
Chiến tranh thi thể rác rều
Khi vờn hàm cá, khi treo miệng hùm
Lờ đờ dòng nước xanh um
Nào ai thương giúp xót giùm cho ai ?

Thù Tây chót vót non đoài
Phản công kịch liệt diệt loài cuồng si
Vinh thay ! kháng chiến trường kỳ
Đường đường bảo vệ danh uy giống nòi
Vàng son điểm nét tinh khôi
Một ngày lịch sử rạng ngời thiên thu
Tháng năm, một chín năm tư
Ngày mồng bảy, mộng quân thù vỡ tan
Viễn chinh Pháp đã đầu hàng
Điện Biên Phủ chấn động vang hoàn cầu
Giơ - ne thỏa hiệp cùng nhau
Phân bờ Bến Hải, chia cầu Hiền Lương
Hẹn ngày Tuyển cử hiệp thương
Bắc Nam thống nhất quê hương thanh bình.

IV
QUANH CO
(1954- 1957)

Mới vừa nguội lửa chiến tranh
Sầu đông lại đã trơ cành khẳng khiu
Đêm nay gió lạnh thổi nhiều
Đèn khuya một bóng hắt hiu sầu đầy
Tình hình đột biến đổi thay
Tây đi, Mỹ đến vần xoay chính trường.
Miền Nam chống đối hiệp thương
Song Anh Khoa, vẫn kiên cường đấu tranh
Để rồi mưa bão hoành hành
Phong trào dập tắt, thân đành tù lao
Ôi! Tân khổ biết ngần nao
Thương cha tù hãm, cồn cào ruột gan
Nội già điềm đạm khuyên can
Cháu nên bình tĩnh trước làn phong ba
Liệu lo thăm viếng cha già
Tấm thân tù tội khó mà bằng an.

Ngày đông mây trắng chân ngàn
Bơ phờ trước gió lá vàng rụng rơi
Hội An chừng đã đến nơi
Tìm vào quán xá, lần hồi mối manh
Quán trong, một khách bộ hành
Nhìn Tân mà ngỡ bóng hình xa xưa
Hiên ngang tuấn tú chẳng vừa
Dung nghi đĩnh đạt, lạ chưa ? hay là...
Rằng: - Nhìn cháu nhớ người xa
Cớ sao lại giống Anh Khoa lạ lùng ?
Tân dè dặt, vẻ khiêm cung:
- Kính thưa bác, cháu ngại ngùng làm sao
Những xin bác thứ cho nào
Để mong tỏ rõ thấp cao cội nguồn.
- Vâng, đời còn những vạn muôn
Niềm đau nhức nhối, nỗi buồn héo hon
Nhớ xưa nợ nước chưa tròn
Cuối trời nhạn lạc, đầu non quyên gầy
Bác không lầm, cháu đến đây
Thăm cha buổi mới, nên đầy phân vân
Nhớ rồi, tên cháu Thanh Tân.
Tân kinh ngạc, mắt trố trân nhìn người
Khách liền nhanh nhẩu cười tươi:
- Thôi về nhà bác nghĩ chơi đã nào
Vì theo lệnh của nhà lao
Thứ năm kia, mới tiếp giao người nhà.
Tân rằng: - Cháu muốn biết qua...
Khách cười đáp: - Bác tên là Tư Beo
Chuyến xe Đà Nẵng lướt vèo
Rẽ đường Cẩm Lệ veo veo thẳng đà
Đò Xu thoắt đã hiện ra
Xe dừng trước một ngôi nhà cổ xưa
Nghiêm trang cổ kính có thừa
Ngõ vào ngất nghểu bóng dừa vươn cao
Có mai có mận có đào
Có cây cổ thụ, có hào giả sơn.
Đêm về êm ả cung đờn:
- Cháu như chồi mộng đang mơn mởn cành
Học hành tiếp tục đua tranh
Kẻo không bỏ quá xuân xanh một thời
Chỉ cần ý nội thuận thôi
Bao nhiêu tổn phí bác thời đài đương.

Thứ năm thoắt lại lên đường
Tân thờ thẩn giữa phố phường Hội An
Một xe đổ sát bên đàng
Giọng cười ha hả tình chan chứa đầy
Mặt mừng tay bắt lấy tay
Nhận ra Dương bạn học ngày xa xưa
Đường về gió tiễn mây đưa
Hòa vui Dương mới nhặt thưa tâm tình:
- Đời là bể khổ linh đinh
Từ Tân bỏ mái trường xinh trở về
Dương này rồi cũng lại quê
Bởi danh “địa chủ” làm thê thảm đời
Bềnh bồng năm tháng nổi trôi
Đời mưa gió, kiếp mây trời lang thang
Bạn cùng Sếnh, Sếnh nhảy sang
Hùa theo giặc Pháp, Dương càng thêm đau
Gốc Hoa, cha Sếnh quá giàu
Thành phần phân loại ma đầu gian thương
Bị đem hạ giữa đấu trường
Sếnh liền trốn khỏi mối giường liên quan
Hòa bình như hổ về ngàn
Hiện là ty phó công an Quảng Đà
Thấy Dương mòn bước lê la
Đưa làm phó quản tại nhà tù đây
Sếnh thôi ác độc nào tày
Săn tìm Việt Cộng chẳng ngày nào ngơi
Chuốc đau thương sặc sụa cười
Ai làm Sếnh mất tính người rồi kia ?
Mai đây, Dương cũng xin lìa
Xa nơi chuốc hận đầm đìa oán than
Dịp may cơ hội ngàn vàng
Tân bèn bày tỏ mọi can hệ nhà
Dương gào: - Trời ! bác anh Khoa ?!
Đầy kinh hãi, giọng xót xa nghẹn ngào
Lên xe vút thẳng nhà lao
Đưa Thanh Tân gấp kịp vào xà lim
Nhiều tra tấn quá kẹp kìm
Nhủn nhầy thịt nớt, tím rim máu nhờn
Ôm cha đòi đoạn từng cơn
Xin trời chứng nỗi oán hờn này cho
Anh Khoa gượng gạo dặn dò:
- Xin con cố gắng chăm lo nội già
Đáp đền... chữ hiếu... dùm... cha...
Lời chưa dứt, vội lìa xa cõi đời.

Tang cha, lệ chửa ngừng rơi
Nội giờ hấp hối, cạn lời giải phân:
- Cháu ơi! trước lúc lìa trần
Nội còn chút ít nợ nần cưu mang
Qua bao bão loạn sóng tràn
Nhà mình nghĩa cả giang san trọn thề
Cơ cùng điêu đứng thảm thê
Khá khen mẹ cháu vẹn bề đảm đương
Mồ hôi đẹp ruộng đẹp vườn
Nhuần tay lao động, đẹp gương kiệm cần
Nhưng rồi vĩnh biệt tuổi xuân
Vì bom vì đạn thực dân... não nùng !
Phần cha cháu bận việc chung
Nội thì suy yếu rưng rưng ngậm sầu
Cháu còn thơ dại biết đâu
Ruộng nương mấy mảnh lụy cầu phát canh
Hai Vinh dựa đó tung hoành
Đấu tranh tố khổ... nội thành ác ôn
Quả loài phản phúc vô ơn
Tại sao hắn lại oán hờn nhà ta
Tiếc thay nuôi khỉ dòm nhà
Nuôi ong tay áo nghĩ mà lạnh xương
Hẳn đây là chuyện khác thường
Cháu nên dò xét tỏ tường nội dung
À quên, có huyện ủy Phùng
Muốn đem cháu hoạt động cùng hôm mai
Nội đà suy nghĩ vắn dài
Nghĩ e khó thoát con bài Hai Vinh
Với Tư Beo nội đồng tình
Cháu nên đeo đuổi học hành tiến thân
Ấy là quý, ấy là cần
Mai ngày rồi sẽ nối chân theo Phùng
Để cho tròn vẹn chữ trung
Thân trai, nào ngại nào ngùng tử sinh
Giờ đây học tập quyết tình
Đường văn võ, luyện càng tinh càng mầu
Đời là vực thẳm hố sâu
Cháu nên thận trọng... dễ đâu...bước... liều...
Gượng gùng ráng rẩm bấy nhiêu
Nội đi oán nặng trìu trìu lòng riêng
Hàm oan theo xuống hoàng tuyền
Biết bao giờ mới được yên hồn già ?

V
KHÚC KHUỶU
(1957 - 1975)

Tân đem lời nội thêu hoa
Bác Tư cũng đã nhận là con nuôi
Mười năm thành quả tuyệt vời
Mảnh bằng bác sĩ rạng ngời khôi nguyên
Song vì binh biến rực miền
Bấy lâu lệnh tổng động viên ban hành
Tân nào thoát lưới chiến tranh
Quân y viện đúng chuyên ngành bổ sung
Tại Duy Tân, được tin Phùng
Đêm nay có kẻ đến chung xây mùa
- Ơ kìa, chị Bích lạ chưa !
(Nữ viên trợ tá mới vừa về khoa)
Bích rằng: - Phùng đã tỏ qua
Gặp em, lòng chị đang da diết buồn
Bởi Phùng lướt suối sang truông
Phải làn pháo địch chìm xuồng tử thương
Với em, Phùng đã đem đường
Đến cùng chị tạo môi trường rộng ra
Vững xây cơ sở phố Đà
Hầu đưa y dược ngầm qua hậu cần.
Bom rền súng dội ngày xuân
Chiến tranh càng ác, nhân quần càng đau.
Một bà tóc đã nhuốm màu
Chuyển thương vào viện, những cầu cùng mong
Bích ra tiếp nhận vào phòng
Nhìn cô gái, tuổi xuân hồng, mà thương
Mảnh bom găm luốt vào sườn
Máu ra nhiều quá màu gương đã nhòa.
Tân còn đang phép thăm cha
Viên quan trợ tá vào ca thăm dò
Khổ vì nghiệm thấy máu O
Loại này khắp viện đã khô cạn rồi
Rằng: - Đành thôi chị Bích ơi !
Hãy làm thủ tục chuyển người không may
Sang nhà vĩnh biệt trong ngày
Tôi đi phép, hẳn tối nay Tân vào.
Tìm thân nhân, Bích đổi trao...
Ôi ! bà sướt mướt thều thào cầu mong:
- Thùy Lan là gái đầu lòng
Chính nguồn an ủi cuối dòng đời tôi
Vui ra xứ Huế cùng người
Theo ngành y tế trao dồi năm qua
Ba ngày xuân lại thăm nhà
Đâu ngờ chiến trận gây ra cảnh này
Trực thăng di tản về đây
Tôi theo chẳng có trong tay một hào
Không tiền, giờ biết tính sao ?
Nhờ cô trông hộ, tôi vào Hội An.

Bà đi chiều úa nắng tàn
Hoàng hôn đến, Bích nhìn Lan không đành
Chợt Tân vào, Bích tỏ nhanh
Rồi linh tính báo điều lành chi đây
Tân xem bệnh án, cau mày:
- Máu O... hiện dự trữ đây ít nhiều ?
(Đang vui, Bích bỗng buồn thiu
Phớt qua cử chỉ ra chiều cảm thông)
Nhưng thôi, trời cũng chiều lòng
Máu em, chị hãy khai dòng ngay đi !
Tuyệt thay, nghĩa cử cao kỳ
Chờ khi lượng số đủ y mới dừng
Vào ca giải phẫu không ngưng
Quá gần tim nội, vô chừng gay go
Ten men, tỉ mỉ lần dò
Từng li từng tí cân đo kỹ càng
Giờ sau Tân quá lạc quan
- Chị ơi ! triển vọng hoàn toàn tốt tươi
Bích như bắt được vàng mười
Chị em nối gót ra nơi phòng ngoài.
Tân rằng: - Nhờ chị hôm mai
Nạn nhân tỉnh lại cũng vài hôm sau.
Tân quay gót, Bích nguyện cầu
Mong Lan sống, đáp ơn sâu ngàn trùng.

Đường vào loạn chiến tứ tung
Lắm nơi giáng đoạn, nhiều vùng bất an
Me Thùy Lan kẹt giữa đàng
Mấy hôm trú lại quán hàng bà Năm
Đêm đêm rút sạch tơ tằm
Rõ chung một mối bà Năm cạn niềm:
- Già còn có một thằng Liêm
Theo chân Cách mạng một niềm vì dân.
Đạn bom lắng dịu đôi phần
Me Lan cáo biệt, nhanh chân lại nhà
Duy Tân me vội trở ra
Đến nơi, mừng biết bao là cơ man
Bích rành rẽ kể lớp lan
Me rằng: - Bác sĩ hiện đang nơi nào ?
Tạ từ, há dám quên sao ?
Ơn sâu nghĩa nặng biết đâu mà lường.
Rằng: - Tân ra viện Tri Phương
Gấp theo quân lệnh chưa tường mặt Lan
Me rằng: - Dẫu đến ngàn vàng
Cũng chưa đáp đặng ơn ngang biển trời.
Bích đùa: - Thôi hãy vầy đôi
Tôi xin lãnh chức bà môi là vừa.
Thùy Lan rón rén khẽ thưa:
- Tấm thân còn được dây dưa chốn trần
Là nhờ thiện đức ân nhân
Nếu không, chừ đã hóa thân bụi mờ
Dẫu cho nát cánh đào thơ
Cũng nguyền vẹn vẻ ước mơ đền bồi.

Trường xưa tiếp tục đua bơi
Đêm nay Huế đẹp trăng phơi thắm vàng
Hồn vào cõi mộng mênh mang
Mối riêng tư, nguyện vẹn đàng trung trinh
Nhìn Lan mê đắm trăng tình
Yến trêu: - Sao đoá hoa xinh thẩn thờ ?
Thương ong nhớ bướm nào cơ ?
Xem qua triệu chứng rõ ngờ vì yêu.
Thùy Lan bẽn lẽn xoay chiều
- Ô hay, Yến cũng rành điều thế ư ?
Hay đà chừng đã suy tư
Nỗi mình, mình lại khư khư buộc người.
Yến vui duyên dáng miệng cười
Rằng: - Lan mãi ước thăm chơi viếng chùa
Đêm nay Hoàng Yến xin đưa.
Lên xe, Lan nhớ chuyện mùa mưa qua...
“Nhớ chiều, vừa đến Đông Ba
Lưu manh một gã sáng lòa tay dao
Cướp hành trang chớm bôn đào
Bỗng nghe đánh đốp, gã nhào mê man
Bất bình gặp ở giữa đàng
Giải nguy, Yến đã đưa Lan về nhà
Cùng chung đuổi nghiệp y khoa.”
Lan còn vớ vẩn, xe ra phố phường
Trăng tròn vành vạnh bóng gương
Văn Lâu, Bến Ngự thẳng đường Nam Giao
Từ Đàm chầm chậm rẽ vào
Lâng lâng khói tỏa, ngạt ngào trầm hương
Đưa nhau về chốn Phật đường
Khi về cõi tục, canh trường vắng teo
Vòng xe đến lúc ngoằn ngoèo
Hốt nhiên gặp lũ hùm beo chặn đàng.
Rằng: - Ta quen thói chơi ngang
Đời Phi Hổ đứa con hoang không nhà
Nay cần mượn chiếc honda
Nên chiều ý, tránh phiền hà là hơn.
- Vậy cho Hoàng Yến tạ ơn
Dứt lời mấy quả thôi sơn liên bồi
Đang khi Yến, Hổ tranh ngôi
Thùy Lan lại bị thiên lôi rặt phường
Múa dao, gã xé màn sương
Nhằm Lan thanh toán tiện đường đoạt xe
Phút lâm nguy, mấy ai dè
Gã nhào huỵch xuống, suýt đè lên Lan
Thì ra may gặp một chàng
Với tay vớt chiếc thuyền đang khốn cùng
Yến và Hổ vẫn lướt tung
Chàng trai phóng tới thẳng vung tay quyền
Bất đồ Hổ ngã lăn chiên
Mắt trân tráo, gã bỗng nhiên sượng sùng
Chàng trai nghiêm nghị ung dung:
- Anh Hoàng Yến, chính Hoàng Tùng là ta
Cút đi ! hay muốn rầy rà ?
Cả hai lặng dưới trăng tà thoát thân.
Ra uy trị cướp như thần
Lan và Yến đến tạ ân với người
Xua tay Tùng chúm chím cười:
- Chi nhiều khách sáo vẽ vời lắm cơ ?
Về đi thôi sáng bây giờ...
Yến rằng: - Ai dám xóa mờ chữ ân
Kim Long bên ấy cũng gần
Mong anh hạ cố dời chân sang nhà.
Lan rằng: - Thoát nạn vừa qua
Ơn anh cứu vớt sâu xa vô vàn.
Dưới trăng, Tùng ngắm Thùy Lan
Nghe lòng rung cảm chứa chan tràn đầy.
Rằng: - Thôi, xin hãy chia tay
Còn ân với nghĩa lòng này dám đâu.
Yến rằng: - Em ước bấy lâu
Người anh kết nghĩa hằn sâu nỗi niềm
Đến nay trời mới chiều em
Xin anh cho được vẹn niềm hoài mong.
Cảm thông Tùng đã bằng lòng
Yến se sẽ giọng tự trong chân thành
Rằng: - Lan sắc tuyết hương thanh
Xin anh ấp ủ lấy cành hoa duyên.
Lan cau: - Yến thật là phiền
Về đi thôi, bởi còn kiêng nếp nhà.
Lần đầu trước một bông hoa
Tình yêu thoáng thấy manh nha trong Tùng.

Lan về hỏi Yến lung tung
Những thương, Yến chẳng ngại ngùng tỏ hay
Ngoại xưa võ nghệ ai tày ?
Truyền cho Yến, cốt múa may khi cần
Ngoại vong mạng tết Mậu Thân
Quá thương, nên mạ Yến dần héo hon
Mong cha ngoài ấy vuông tròn
Để ngày thống nhất mạ còn niềm vui.
Mải mê cay đắng ngọt bùi
Gió lồng ru giấc Yến mùi mẫn say.
Mình Lan thổn thức canh chầy
“Ơn kia, nghĩa nọ, một này... biết sao ?
Thì thôi trước đã cắm sào
Cho dù đổi gió dễ nao quay thuyền.”

Tình si nào phải nết riêng
Đã Lan trăn trở, còn điên đảo Tùng
Đêm sầu, sầu quạnh nhớ nhung
Kim Long dò dẫm ngoạn vùng đất yêu
Đàn ai trong gió dặt dìu
Nhẹ ru ru khúc tình Kiều vọng Kim
Nỉ non khi bổng khi chìm
Bước lần chân đến, trống tim thình thình.
- Lan ơi ! thú thật lòng mình
Từ hôm ấy, mãi tưởng hình bóng hoa
Bởi vương hồn bướm la cà
Mong xin đừng gọi mình là lố lăng.
- Thưa, nào đâu dám nghĩ xằng
Song hoa có chủ, tự răn nhủ mình
Giữ sao trọn vẹn chữ trinh
Đã lòng nguyện hứa, đinh ninh với lòng
Hoa còn sắc tỏa hương phong
Bướm ong đâu dễ lọt vòng díu dang.
- Phải chăng ngại giống phượng hoàng
Mà không chắp cánh cùng đàn gà ri ?
- Thôi anh chua chát làm chi ?
Cái điều cao ngạo chẳng khi mong cầu
Trót vì cứu tử ơn sâu
Làm người ai có dễ dầu phôi pha ?
- Thề non hẹn biển chưa là
Huống hồ chi, chỉ khách qua quán đường
Một mình mình một đơn phương
Lỡ mai lạc bước lầm đường thì sao ?
- Thì xin bỏ một kiếp đào
Bụi trần rũ sạch mà vào cửa không.
- Khen ai phước gặp vườn hồng
Còn mình một bóng riêng trồng cây si
Mộng tình ứa đọng trên mi
Trăm năm thôi có vọng gì mưa ngâu ?
Trăng khuya chênh chếch bóng lầu
Tùng chìm trong biển sầu đau ngập tràn.

Chiều nay, cùng Yến thở than
Lan rằng: - Mình ngại dở dang còn gì
Hoàng Tùng nặng tấm tình si
Thùy Lan thú thật cũng y như Tùng.
Yến rằng: - Lan khéo thủy chung
Vọng về ảo ảnh mông lung xa vời.
Đêm sầu đăm đắm xa khơi
Họa chăng là cánh sao rơi ởm ờ.
- Người ta cứu mạng mình cơ ?
Ân tình cao ngất hững hờ sao đang ?
Nếu không gặp tấm lòng vàng
Thì nay mình hóa mồ hoang mất rồi
Với Tùng, đành phải chia phôi
Ngày mai mình sẽ xa rời cố đô.
Ngõ ngoài một bóng người vô
Lan tuôn hút chạy bi bô miệng mừng:
- Em hằng mong chị, bỗng dưng
Ai đưa chị đến quá chừng là may
Yến ơi! chị Bích đây này !
Yến vồn vã, đón tiếp ngay vào nhà
Chuyện Tùng, rành mạch kể ra
Lan băng giá, bởi lòng đà gieo neo.
Bích rằng: - Nay chị sang đèo
Vì xưa hứa, sẽ nối lèo dùm Lan
Cầu duyên rồi sẽ bắc ngang
Cho con phượng lẻ cùng loan hợp hòa.

Tri Phương bệnh viện nào xa
Gặp Tân, Bích mới lần qua cội nguồn
Ngẫu nhiên trùng hợp vào khuôn
Cho Thanh Tân, vợi nỗi buồn vô duyên
- Chờ duyên nên bến phụ thuyền
Hay đâu thuyền phụ là duyên bến chờ.
Bích rằng: - Em nói sao cơ ?
- Chị ơi ! lại một vần thơ êm đềm
Hoàng Tùng thật chính là em
Khéo khen cô bé trọn niềm nghĩa ân.
Bích vui đến vạn ngàn lần
Rằng: - Sao em lại đổi Tân ra Tùng ?
- Tình cờ em dẹp loài hung
Những e ngại lộ hình tung thêm phiền
Dám đâu rập lối Vân Tiên
Chỉ mong gió lặng cành yên trọn mùa.
- Thế rồi gió động cành khua
Lập lòe hoa thắm cợt đùa bướm xinh ?
Thầm khen xét đoán đà tinh
Tân cười thừa nhận rằng mình đã yêu.
Vườn duyên sắc thắm mỹ miều
Liên hoan cho thỏa mấy chiều đợi trông.
Sáng nay rạng ánh trời hồng
Cùng nhau tiễn Bích xuôi dòng lại quê.

Mới xuân, chừ đã sang hè
Ve ra rả vọng, nắng le lói vàng
Trường Tiền chiều đổ nắng ngang
Nghiêng mình in bóng Hương giang tà tà
Vô tình qua chợ Đông Ba
Tân trông thấy Bích bao là nôn nao
Chị em mừng rỡ hỏi chào
Cùng nhau vào quán đổi trao tình hình
Vang vang nhạc kích xập xình
Bích nho nhỏ kể sự tình đầu đuôi
- Tân ơi ! đầu mối vỡ rồi
Vài ba cơ sở đã rơi vào tròng
Tin em biết để đề phòng
Chị giờ khẩn cấp vào trong hậu cần.
Chiều tàn giục giã dời chân
Hoàng hôn chệnh choạng bước lần vào đêm.

Chúa xuân thoắt đã đến thềm
Yến theo mạ, rảo chợ xem mua hàng
Nhà còn có mỗi mình Lan
Mân mê tiếng hát điệu đàn làm vui
Thanh Tân đến những lặng người
Chìm trong thưởng thức chôn vùi dưới hoa
Lan vừa đưa mắt nhìn ra
Lướt thân đến, nũng nịu sa vào lòng
- Nhớ thương từng phút chờ mong
Sao anh đến, chẳng vào trong, khổ là !
Vì e động tiếng oanh ca
Đê mê sóng nhạc hồn gà gật say.
- Ồ anh, cũng khéo nịnh này
Nhí nha nhí nhảnh dắt tay vào nhà
Nhân vui,Tân báo tin qua:
- Anh vừa có lệnh vào Đà Nẵng ngay.
- Vậy nhờ anh giải hộ này
Ý em những muốn đua bay kịp thì
Ước thi vào đại học y
Song vì lưỡng lự, bởi vì mẹ khuyên
Dặn em một dạ chu tuyền
Dẫu là gái, phải theo nguyền ước cha
Điểm tô thắm đẹp sơn hà
Lập trường tư tưởng thắm hòa nghĩa dân
Do đây, những lắm ngại ngần
Bởi trong học tập phải cần đua chen
Những e gần mực xa đèn
Sợ rồi ô nhiễm làm sen tanh bùn.
- Xin em cân nhắc lời buông
Lấy đâu cung phụng cho nguồn phồn sinh
Nhờ đâu đượm trễ tươi cành
Nhờ đâu bông trắng lá xanh nhụy vàng
Thử tìm khắp chốn nhân gian
Ai trồng sen giữa cung vàng được nao ?
Sen chê bùn thứ tanh tao
Mà quên gốc rễ bám vào bùn ư ?
- Than ôi ! biết nói răng chừ ?
Ra em nông cạn những từ bấy lâu.
- Theo anh, đâu cũng mặc dầu
Miễn màu thanh bạch làu làu bóng gương
Cho hoa thiện đức rợp vườn
Tình người chan chứa suối thương rạt rào
Ấy là đẹp, ấy là cao
Đừng điều khích báng sôi trào hờn oan
Bo bo ý thức buộc ràng
Hẹp hòi quan niệm chẳng xoàng xỉnh ru ?
- Quả em tâm địa tối mù
Nhờ anh khai hóa những u ám lòng
Nay còn tí việc chưa xong
Là me đang đợi, đang mong anh về
Giúp dùm lập quán cà phê
Cùng bà Năm vốn rành về nghiệp thương.
(Ngày vui ngắn ngủi lạ thường
Bóng tà dương lả ánh thườn thượt giăng)
Rồi đây anh biết cho chăng
Đêm đêm có kẻ trông trăng nhớ người
Tan sương tội khóm hồng tươi
Chờ con bướm đến, bướm thời vắng sang
Hoàng hôn nghẹn cái oanh vàng
Ngàn xa lẻ bóng lạc đàn bơ vơ.
Trao nhau chốn hẹn nơi chờ
Người đi kẻ ở mắt mờ nhìn theo.

Từ Tân quay trở mái chèo
Điều Lan dò dặn thảy lèo lái xong
Bác Tư cũng rất hài lòng
Khi nghe Tân ướp duyên nồng cùng Lan
Phố khuya lộng ánh trăng vàng
Đường giăng lụa thắm, gió loan tơ mềm
Vẳng nghe sầu lặng trong đêm
Kíp lần chân đến xét xem cho cùng
Thì ra lũ ác loài hung
Cậy đông hiếp yếu... tức sùng sục gan
Vung tay xua đám chồn đàn
Vực người vào viện, tiện đàng cứu nguy.

Tuần trăng non nửa chu kỳ
Nạn nhân bình phục lạy quỳ bên Tân
Tân liền kéo lại ngồi gần
Gì ? em cứ nói... Hạ thân người cười
Thưa rằng: - Anh khéo nói thôi
Tạ ơn, ai lại hổ ngươi bao giờ ?
Tên em đời gọi Cù Bơ
Những đà mười tám năm nhơ nhớp đầy
Lời xưa của mẹ còn đây
“Cha con đi đánh giặc Tây bỏ mình”
Rồi trong tù mẹ hy sinh
Hội An, em phải sống quanh vỉa hè
Động lòng bà chủ hãng xe
Đem về nuôi, lại chở che học hành
Mà này, phiền lắm không anh ?
- Không anh rất thích... (Bơ nhanh nhẩu liền)
Tưởng đà mãi được bình yên
Ngờ đâu bà sớm xa miền thế gian
Bỏ cô gái bé muộn màng
Ấy là Hương những úa tàn màu hoa
Bởi cha ham hố duyên già
Nhằm tay dì ghẻ ranh ma ai bì
Em còn có ước mong chi
Áo không đủ ấm cơm thì chẳng no
Đầy thân ghẻ lở gầy gò
Khoanh mình chờ chết, co ro dưới lầu
Bỏ vào bao, mụ hiểm sâu
Ngầm sai tài xế ngang cầu quăng sông
Nhưng rồi sông quá mấy dòng
Cầu qua mấy lượt, vẫn trong im lìm
Xe về Đà Nẵng lướt êm
Đến Hầm Bứa, mới quăng em xuống mà
Chính nơi hố rác thối tha
Ném thân em xuống lại là hồi sinh
Nhờ con chó chết đã sình
Cạnh bên đống lửa chiếu manh chưa tàn
Lôi bừa cẳng chó vào than
Lui hui lut hút cũng ngàn thơm tho
Em xơi ngót trọn một giò
Ăn rồi ngủ, ngủ rồi bò dậy ăn
(Bơ ngừng... bỗng hỏi Tân rằng:)
- Sao ? anh có gớm ghiếc thằng em không ?
Tân cười độ lượng khoan hồng:
- Kể đi, anh đã sẵn lòng nghe đây.
- Em rơi nhằm phải vũng lầy
Ngày đêm lặn hụp thầm vay hận đời
Bạn cùng lũ trẻ mồ côi
Học nghề đấm đá kiếm mồi nuôi nhau
Giật tiền cướp của nhà giàu
Hầu xoa dịu nỗi khổ sầu tháng năm
Nên nhiều kẻ hận người căm
Thuê phường dao búa băm vằm thây em
Tưởng đâu thịt nát xương mềm
May nhờ anh giải cứu em khỏi vành
Xin nguyền đền đáp ơn anh
Dẫu cho thân xác tan tành cũng vui.
Dứt lời... vút ánh sao rơi
Trông ra, Bơ đã tung người xa bay
Chim non trời khéo đọa đày
Mà cho bão loạn cuồng quay lộn nhào.

Sớm hồng nhận mảnh thư trao
Khiến Tân hốt hoảng gấp vào Hội An
Đến nơi, thôi đã nhỡ nhàng
Người thương, kẻ chết quán hàng đổ xiêu
Bà Năm hy vọng ít nhiều
Còn me Lan mãi sớm chiều mê man
Khẩn tin ra Huế vội vàng
Và Tân đưa thẳng me Lan lại nhà
Ông Tư xót động lòng già
Giục Tân đánh điện tin ra mấy lần
Cho Lan kịp thấy người thân
Tân đi dạ những bần thần khôn yên.
Giờ sau đôi mắt diûu hiền
Từ từ mở rộng, đột nhiên thốt lời:
Đây là đâu ? đất hay trời ?
Phải chăng tôi đã gặp người cõi âm ?
Ông Tư siết chặt tay cầm
Lệ thương ràng rụa lầm thầm nhỏ sa
Không đâu cõi tục Liễu à !
Cho anh thấu nỗi trời già đa đoan.
Rằng: - Đêm đất sập trời tan
Quê cha đất tổ Hội An em về
Đói nghèo tình nghĩa lạnh tê
Khai hoa dưới gốc bồ đề giữa đông
Cấp ca cấp củm vun trồng
Vì con dù mấy khổ công cũng cầu.
Tân, Lan về đến đã lâu
Lặng nghe tỏ rõ nông sâu... khựng khờ
Mắt Lan hoen đắm lệ mờ
Nhào vô như đứa trẻ thơ khóc òa
Hết ôm mẹ đến ôm cha
Bà trong gắng gượng quá là thảm thương
- Nhờ anh lo liệu trăm đường
Cho duyên con... sớm xanh vườn... ngời... hoa...
Lời còn chưa trọn ý già
Tim thôi nhịp đập, hồn xa cõi trần.

Đêm nay Lan đã cùng Tân
Nghe cha kể những nghĩa ân lạ lùng
Rằng: - Còn chưa thể hình dung
Cái đêm mãnh liệt tấn công Bồ Bồ
Ôm bom tình nguyện xông vô
Cha trong nhiệm vụ diệt lô cốt đầu
Bom rền những tưởng còn đâu ?
Nào hay chưa bước khỏi cầu nhân gian
Giữa nhà thương Pháp đàng hoàng
Với danh một Đội Việt gian tên là...
Tư Beo gán ghép cho cha
Lại còn lạ nỗi cửa nhà này đây
Từ tay ông lão yếu gầy
Trao cha xong sớm cưỡi mây về trời.

Mới mà tuần lễ qua trôi
Cha đà thực hiện đúng lời mẹ mong
Trường xưa Lan lại dốc lòng
Còn bà Năm cũng thoát vòng họa tai
Chuyện xưa bà tự kẽ còi:
- Chồng tôi tuân lệnh diệt loài ác ôn
Đấu cha Sếnh, Sếnh khiếp hồn
Cùng đường Sếnh nhảy vào đồn ngụy binh
Ngay khi cuộc chiến tạm đình
Ném chồng tôi xuống Vĩnh Trinh báo thù
Vì e ngại giống phàm phu
Nhủi chui tôi trốn lánh thù nuôi con
Con tôi vì nước vì non
Hai hy sinh, một đang còn xông pha
Tưởng đâu yên chút phận già
Hớ hênh một tối nguyên là Thùy Lan
Du dương nắn nót cung đàn
Sếnh mê ly, trộm qua hàng giậu xanh
Nhìn người ngỡ bóng trong tranh
Thâm tâm đã nguyện đoạt cành hoa khôi.
Bất thành, Sếnh đã hận rồi
Lại còn nhận diện được tôi khổ nào !
Sếnh sai thủ hạ lẻn vào
Gây nên thảm cảnh máu trào vừa qua.
Ông Minh nghe thấu lời bà
Nghĩ thân đơn độc tuổi già về đâu ?
Thôi thì lành rách bọc nhau
Nhiễu điều phủ.. giá gương... đâu hẹp lòng.

Câu dòn vút bóng qua song
Quyên giong gióng dưới trăng trong gọi hè
Gió lùa kẽo kẹt hàng tre
Ớ cô tóc cụt... gọi nghe ới ời
Bỗng đâu tiếng nổ long trời
Cổng ngoài tan nát một người thương vong
Dù Tân cứu chữa hết lòng
Bà Năm cảm thấy khó mong vẹn tình
Nạn nhân nào khác Hai Vinh
Người con nuôi của gia đình Thanh Tân
Hai Vinh hồi tỉnh lại dần
Ngước nhìn Tân lửa hờn dâng rực tròng
Rằng:- Ta cháu nội Đào Long
Con Đào Phú, tử thù dòng họ ngươi
Mưu bày sắp sẵn trong người
Sẩy tay mìn nổ, bởi trời hại ta
Không thì mày đã thành ma...
Vết thương động, máu tuôn ra trào trào
Đèn tàn gặp ngọn gió chao
Hồn Vinh vĩnh viễn lặng vào thiên thu.

Từ tan vỡ đám mây mù
Dòng đời thấu nỗi thâm thù mà kinh
Sóng trù dập, lưới an ninh
Đẩy Tân làm vật hy sinh chiến trường
Giữa lòng đất mẹ đau thương
Đây Gò Nổi chí kiên cường nêu cao
Liên miên đạn xới bom đào
Dẫu cho cái kiến dễ nao sống còn ?
Giặc thù lởn tởn lon ton
Xông vô cướp miếng mồi ngon sẵn bày
Bất đồ một đại đội bay
Chúng đưa tiếp viện sang ngay tăng cường
Như loài dã thú bị thương
Bạ đâu bắn đấy súng giương đen ngòm
Chạnh nhìn sát cạnh hố bom
Tội thằng bé mãi ghì ôm mẹ hiền
Vẫn cười vẫn bú tự nhiên
Khi hồn mẹ đã về miền âm ty
Lại thương cô gái xuân thì
Vội bồng bé, định lướt đi qua rào
Nhưng thôi còn có kịp sao
Đầu vườn hai bóng giặc lao đến gần
Gườm gườm chĩa súng sát nhân
May thay Tân đến cản ngăn kịp thời
Dịu dàng khéo lưỡi khôn môi
Thấu tai giặc, động tình người cũng e
Đến bên cô gái rụt rè
Được Tân hỏi, mới dò dè tỏ phân:
- Em là dì ruột thằng Tầng
Tuổi vừa mười sáu tên Trần Thị Trinh.
Thanh Tân đoái cảnh thương tình.
Hỏi xin thằng bé lòng Trinh mừng thầm
Song còn luyến chút tình thâm
Tay trao mà mắt khôn cầm lệ sa.

Thùy Lan mừng được tin nhà
Thư về năn nỉ cậy bà Năm nuôi.

Nhớ xưa bước rẽ chân dời
Xuân này là buổi hẹn lời đoàn viên
Mai vàng mủm mỉm nụ duyên
Ngàn xa cái én con khuyên gọi về
Một nhà sum hiệp thỏa thê
Láng lai hương toả tràn trề tình dâng
Say sưa nựng nịu bé Tầng
Lòng Lan trải rộng ngọt vần thương yêu
Ngày xuân diễm lệ yêu kiều
Đêm xuân dào dạt hương yêu nức lòng
Tình xuân trọn vẹn hoài mong
Hương xuân ngào ngọt thắm dòng ái ân
Bỗng Lan nhỏ nhẹ ân cần
Nỗi niềm thầm kín giải phân mấy lời:
- Mong anh đừng trách anh ơi !
Vì lo tổ ấm ngại trời gió mưa
Nước non tan tác mấy mùa
Xương chồng thây chất chưa vừa ?... còn cao ?
Nghe cơn hòa hoãn rì rào
Mà sao suối hận vẫn trào miên man ?
Lá khô ắt hẳn cây tàn
Sao dòng máu chảy ruột gan chẳng bầm ?
Cung trời thường mấy lụy lâm
Gió mưa bèo nát cỏ bầm mà thôi
Nghĩ bao càng bấy rụng rời
Biết mai chiến cuộc nữa rồi ra sao ?
- Vâng, không biết động cơ nào
Trả lời em, biết nói sao bây giờ ?
Thường trong mưu lược quân cơ
Tất nhiên muôn vạn thế cờ dụng binh.
- Mong anh luận xét công bình
Là xin đánh giá tình hình nắng mưa.
- Tan mây, mưa đã cuối mùa
Tạnh trời, nắng sẽ cợt đùa chói chang
Nhưng từ xưa, dựng ngai vàng
Đổi bằng xương máu muôn ngàn sinh linh
Nắng mưa làm tội làm tình
Mai ngày lịch sử luận bình mới công.
Non Tây đan bóng nguyệt lồng
Gọi đôi chim mộng vào vòng đắm say.

Mãn vui, buồn cũng đến ngày
Dập dừng đâu nỡ rời tay đôi đường
Người ra núi Ngự dòng Hương
Kẻ vào trở lại chiến trường mày chau
Non sông khói lửa dàu dàu
Đục dòng nước biếc, xuộm màu trời thanh
Chênh chênh trăng xế đầu gành
Tân chìm dưới rặng cây xanh ven rừng
Gió vờn cành lá nhẹ rung
Lửng lờ bóng nguyệt dè chừng người yêu
"Thùy Lan ơi ! nhớ em nhiều
Nhớ mai Vĩ Dạ nhớ chiều Văn Lâu
Nhớ đêm trăng dãi bên cầu
Trường Tiền chung bóng vọng câu mái nhì"
Hồn còn theo gió ra đi
Ầm vang tiếng nổ tứ vi dội rền
Tương tàn, họa đã gây nên
Mắt Tân tóe máu bốn bên mịt mù
Còn đâu nguồn sáng nữa ru ?
Tân đi vào cõi thâm u hoang tàn.

Thà rằng sóng vỡ thuyền tan
Còn hơn mất hướng giữa ngàn trùng khơi
Tân đang sầu lắng tình đời
Thùy Lan vào viện dáng người ủ ê
Ôm chầm Tân lệ dầm dề:
- Hải Vân khuất nẻo em về mới hay.
- Nghe qua rõ lạ dường này ?
Thế sao em lại về đây dễ thường ?
Nhân vì đòi hỏi hiệp thương
Sinh viên hàng loạt xuống đường đấu tranh
Gặp cơn phản ứng chẳng lành
Thoát thân, Yến đã lánh mình xa xăm
Còn em lặng lẽ âm thầm
Trở về những ước mong đầm ấm duyên
Lời thương man mác cảm truyền
Khiến Tân não nuột lệ phiền khôn ngăn.
Ấp yêu, Lan ngọt dịu rằng:
- Thôi ta cũng chẳng bủa giăng oán hờn
Cốt điều vàng đá keo sơn
Lướt vòng bụi thế, vượt cơn sóng đời.

Hiên tà bóng ngã chiều rơi
Sầu xuân ảm đạm hoa phơi nắng tàn
Đường về nghĩ ngợi lan man
Quanh Tân chừ chỉ đậm màn sương che
Phố đêm rực ánh đèn khoe
Chạnh nguồn ánh sáng mà se thắt lòng
Với Tân, Lan dẫu mạng vong
Hay dù đổi mắt thay tròng tiếc đâu
Não căng tâm trí loạn ngầu
Bước đi loạng choạng va nhầu vào xe
Dúi thân chúi nhủi xuống lề
Thắm loan sắc máu nhòa nhòe màu hoa.

Đã Tân đành kiếp mù loà
Thùy Lan sao cũng hóa ra loạn thần
Nỗi buồn đục khoét tim gân
Niềm đau gặm nhấm vóc thân hao mòn
Một chàng trai dáng thon thon
Bên Tân tự nhận mình còn ngô nghê
- Anh ơi ! em quá vụng về
Nói sao hết nỗi u mê dại khờ...
- Cù Bơ ? - Dạ, đúng Cù Bơ
Thằng em dốt nát thấp cơ thua người
Vì mong xây mộ mẹ nuôi
Và thương Hương phải dòng đời éo le
Đang mong mưa gội nắng hè
Túng cùng gặp kẻ mướn thuê... ngại gì ?
Nhận tiền tất bật ra đi
Hạ viên đại úy trợ y tiểu đoàn
Chừng khi hoàn tất mưu gian
Than ôi ! chính kẻ phế tàn là anh.
- Thì thôi thế cũng cam đành
Song tên quỷ quyệt tánh danh là gì ?
Khắp cùng len lỏi tầm truy
Mới hay nẻo thế xiết chi gồng ghềnh
Vì anh trước phổng tay trên
Cướp đi người đẹp gây nên hận tình.
Chợt nghe Tân kịp xác minh
"Thì ra hắn mãi theo mình đấy ư ?"
Bơ rằng: - Sống chết chẳng từ
Tùy anh định đoạt em chừ biết sao ?
Rằng: - Em phải bẫy rập vào
Không, anh không trách tí nào đâu em.

Gió khuya vi vút qua thềm
Bơ rời viện, giữa bóng đêm rợn người
Ngang chùa một gái đôi mươi
Sức năm chọi với lực mười, bất kham
Của tiên sắp lọt tay phàm
Búa thần một nhát quay hàm quẹo xiêng
Già dê gục trước cổng thiền
Bơ vừa quay gót, cô liền níu tay
Anh thương anh cứu thân này
Thì xin vớt khỏi vũng lầy tối tăm
Rõ là chất hận chồng căm
Tỉnh ra thì lão sẽ vằm nát thây
Cù Bơ nhíu nhíu đôi mày
Rồi thầm trở gót cô quày bước theo
Hẽm sâu dừng trước túp lều
Vách phên trống trải mốc meo lạnh lùng
Cái nghèo hết đổi hình dung
Khiến lòng cô gái những rung động nhiều
Bơ rằng: - Cuộc sống hẩm hiu
Tùy cô đấy chớ liu điu mang sầu.
Rằng: - Em gì khác hơn đâu ?
Thân rơi giữa ngọn sóng sầu loi ngoi
Nữ sinh hóa phận tôi đòi
Nước non binh chiến trọc tròi cành xuân
Em tên Trinh vốn họ Trần
Với xuân này nữa cũng gần đôi mươi
Năm xưa Gò Nổi khiếp người
Trước đầu họng súng của loài hổ mang
Ngỡ là hồn xuống suối vàng
May thay gặp kẻ giải oan cho cùng
Ai ngờ nợ đóng thành khung
Phải tay thượng sĩ hành hung bắt về
Sung vào làm đứa ở thuê
Nay sàm sỡ, những nọ tê càng bừa
Tưởng là nhụy rửa hương chua
Hoa thơm giữ vẹn trọn mùa nhờ anh.
Thì ra là gái nhà lành
Chuyện mình, Bơ cũng thâu canh giải bày
Thầm mừng may mắn lắm thay !
Trinh xin gởi gắm thân này cho Bơ.

Mấy quan tâm chuyện thời giờ
Thế mà bấm đốt đâu ngờ quá nhanh
Đã hai năm giữa thị thành
Khá khen cô gái nhà lành đảm đang
Cơ ngơi chừ đã vững vàng
Nhà cao cửa thoáng, khang trang tân kỳ
Song cô thường vẫn nghĩ suy
Quên sao được thuở hàn vi khốn cùng
“Nhờ ai thoát cảnh lao lung
Trước chùa Sư Nữ còn rùng rợn tim
Nhờ ai vớt chiếc sỏng chìm
Vượt ngàn sóng gió đi tìm bình minh
Xưa ai nhường chỗ cho Trinh
Tựa thân vào vách khổ mình bao đêm
Ai treo dải áo làm rèm
Che làn gió rét Trinh êm giấc nồng
Bướm dầu cạnh nụ kề bông
Tình không vẩn đục khiến lòng hoa thương
Ngàn xưa âu cũng lẽ thường
Nguồn thương tạo suối yêu đương đã nhiều
Trinh đà trộm mến, thầm yêu
Đôi phen muốn cởi mở liều xem sao ?”

Từ hôm gót hạ lần vào
Mai chan chát nắng, chiều ào ạt giông
Hôm nay trời dịu cơn nồng
Đà Thành chen chúc bóng hồng thướt tha
Rơi rơi cánh phượng la đà
Vài con chim kiểng say hoa gọi đàn
Bơ đưa Trinh dạo sông Hàn
Bấy lâu được buổi chiều vàng mộng mơ
Bên nhau sánh bước ven bờ
Dõi nhìn xa, cột khói mờ lên cao
Lòng Trinh quằn quặn cồn cào
Những thương xót nỗi đồng bào điêu linh
Tan làng mạc, nát gia đình
Giữa dòng khổ hận lênh đênh tháng ngày
Bao giờ mới chịu ngừng tay ?
Càng suy càng gẫm càng cay trăm đường
Buộc lòng tỏ với người thương
- Anh ơi ! em nhớ cố hương khôn cùng
Ước gì có cánh bay tung
Về phương trời ấy thăm vùng quê xưa
Hàng cau, bụi chuối, cây dừa
Biết còn chịu nổi gió mưa chăng là ?
Mong về đất mẹ quê cha
Tình ươm cây cỏ, nghĩa hòa xóm thôn.
Bơ điềm đạm giọng ôn tồn:
- Còn như anh, biết gửi hồn về đâu ?
Nhưng thôi gai gốc mặc dầu
Sẽ cho em thỏa mong cầu nay mai.
- Đội ơn anh quá đoái hoài
Đến người em nhỏ lạc loài bạt phiêu
Nhưng chia tay khổ hơn nhiều
Vì em... em đã trót yêu... anh rồi.
Thực lòng Bơ cũng thế thôi
Song suy thân phận, đành lời lảng ra
Rằng: - Đừng nói thế em à !
Em như khóm trúc, em là bồn lan
Lẽ đâu sớm chịu héo tàn
Vùi trong mảnh đất khô khan thế này ?
Nắng chiều tắt cuối chân mây
Bước gieo nẻo phố, hồn vầy miền quê.

Xuân đi rồi lại xuân về
Mùa vui chiến thắng lập lòe đơm bông
Trời xanh sặc sỡ ánh hồng
Bắc Nam thống nhất non sông một nhà.

VI
NGOẰN NGOÈO
(1975- 1987)

Bên ngoài tạm dứt mưa sa
Còn cơn gió nội vẫn là chưa ngưng
Khắp nơi mọi lớp mọi từng
Chỉnh tu ráo riết không ngừng quyết tâm
Gọi là cải tạo lỗi lầm
Cù Bơ có lệnh lưu tâm sẵn chờ
Rồi đây xa lắc xa lơ
Nên tranh thủ một vài giờ thăm Hương
Đến nơi xiết nỗi đoạn trường
Ông đà mệnh một, còn Hương lưu đày
Thảy do vợ kế diễn bày
Ngậm hờn nuốt lệ Bơ quay gót về
Cửa nhà lắm kẻ hỏi thuê
Song Bơ chỉ để bác Khuê ở nhờ
Bác vì loạn lạc sa cơ
Thất tha thất thẻo vật vờ đó đây
Tập trung lệnh xuống trong ngày
Cù Bơ cất bước vần xoay theo đời.

Hòa bình theo tháng năm trôi
Mai đưa phượng đến, cúc vời đào sang
Bích từ chia biệt đôi đàng
Chẳng may gởi lại chiến tràng một tay
Đã buồn, buồn lại thêm dày
“Người ta sum hiệp bấy nay nhiều rồi
Riêng chồng Bích vẫn im hơi
Phải trong tập kết chuyển dời chi chăng ?
Xốn xang lo lắng nào bằng
Chiến tranh đâu nữa mà ngăn trong ngoài ?
Tháng ngày đằng đẵng chờ ai
Tóc mây trắng điểm dần phai sắc huyền
Chiều buồn tựa bóng bên hiên
Mong ai đừng để ước nguyền pha phôi
Tin đau như ngọn sóng dồi
Chợt đâu ập tới vỡ đôi thuyền tình
Bích nghe trời đất rung rinh
Kèm thân tự chủ cho mình đừng xiêu
Thủy chung gìn giữ đủ điều
Để rồi gánh chịu bao nhiêu phũ phàng
Hoa trinh đẹp bấy thời gian
Hoa tình phút bỗng nát tàn tưa lưa
Trời xanh sao khéo lật lừa ?
Nhưng thôi, khổ hận mút mùa đã quen
Rõ nay nước đã đóng phèn
Toan tay khuấy động chỉ hoen ố màu
Càng ghen, càng chuốt thêm đau
Chi bằng tự trút gánh sầu về ta
Đã chung số kiếp đàn bà
Thì kia bao khổ, đây ta bấy phiền
Đành cam héo mộng xàu duyên
Tiếc thương chi phận con uyên lạc đàn.”
Thẩn thờ giữa cõi lang thang
Nửa đeo thương phế nửa mang tình sầu
Biển đời thăm thẳm hiểm sâu
Lật lèo gian dối biết đâu mà lường.

Mấy mùa lá rụng cành xương
Càng lê lết bước dặm trường càng xa
Quanh quanh núi thẳm rừng già
Buồn tênh nhung nhớ lắm Đà Nẵng ơi !
Bơ thầm ai oán dòng đời
Đã thân côi cút mà trời chẳng thương
Chang chang nắng cháy công trường
Ông Tân giám đốc lần đường đến nơi
Cùng Bơ khe khẽ đôi lời:
- Chắc em ngày lụn tháng vơi mong chờ
Anh vừa tìm rõ căn cơ
Mới hay oan ức Cù Bơ đến vầy
Nhân công tác ghé vào đây
Cho em được nghỉ chiều nay, mai về.

Cù Bơ lặng lẽ tê mê
Nỗi đau trình trịch nặng đè mấy thu
Xét Bơ trường hợp đặc thù
Nên ông giám đốc trại tù dung tha
Song người kế vị lại là
Đem về sử dụng tại nhà phây phây
Đến nay kẻ ấy sa lầy
Cù Bơ mới thỏa chuỗi ngày tối tăm.

Non tây gác mảnh trăng rằm
Bơ xăm xúi bước đăm đăm hướng về
Trọn ngày mỏi gót chân lê
Hoàng hôn tìm đến bác Khuê lần vào
Để rồi bỡ ngỡ làm sao !
Người trong lạ hoắc ai nào biết ai ?
Chủ nhà mới tỏ vắn dài
Rằng: - Ông lâm bệnh đã vài ba đông
Chứng ung thư, phải đành lòng
Đây tờ bảo chứng khi ông bán nhà.
Lần trong di chúc xem qua
Bơ càng tội nghiệp tuổi già thêm thôi
Quay lưng vào chốn bụi đời
Cuối cùng rồi cũng một trời gió sương.

Oán sầu khó nỗi đong lường
Nghèo ôm tủi nhục, đói vương oán hiềm
Ai người nệm ấm chăn êm
Có thương thằng bé đêm đêm nhọc nhằn
Trần trần gió dập mưa giăng
Xác xơ vì mẹ, cỗi cằn vì cha
Quá khuya Tầng mới lại nhà
Cầm đôi trăm bạc cùng bà Năm khoe
Bà như có ý dò dè
Thanh Tân đâu bỗng ngăm nghe con rằng:
- Tiền ư ? có đẹp đẽ chăng ?
Hay là cạn nghĩ khôn dằn lòng thơ ?
Ngâm thân vào vũng bùn nhơ
Ố hoen tuổi mộng, lu mờ ngày xanh
Đốt thiêu giá phẩm thơm lành
Lơ là học tập rắp ranh côn đồ.
Bà Năm nhất trí họa vô
- Chớ đem bụi đục làm ô tuổi hồng
Đã rằng suối ngọt sông trong
Ngăn bè rác bẩn, chặn dòng nước nhơ
Run run qua ngấn lệ mờ
Thưa: - Vì túng quẩn dạ khờ khôn yên
Ông đau, bà yếu thảm phiền
Nữa còn xót nỗi mẹ điên, cha mù
Nhà thì chẳng có đồng xu
Nên con tìm cách đền bù mới mong
Khuân thuê vác mướn sẵn lòng
Mồ hôi đổi lấy tiền công ngại gì ?
Học hành ư ? ước mơ chi ?
Mờ hoen lý lịch nương tì vào đâu ?
Giỏi giang rồi cũng chịu sầu
Chi bằng bỏ quách từ đầu cho xuôi
Bà Năm ứa lệ sụt sùi
Thanh Tân chẳng khỏi nếm mùi cay chua.

Trải qua sương gió mấy mùa
Hỏi trời sao khéo cợt đùa lắm chi ?
Đò Xu, Đà Nẵng xa gì ?
Bơ tìm Tân, mấy thu đi xạc xài
Nguyền xưa nào dám đơn sai
Chắt chiu tích lũy dễ hoài công ru ?
Quyết cho trọn nghĩa đền bù
Chiều trên chợ Mới mưa thu giăng sầu
Ngày tàn dồn dập bước mau
Phố đêm rực ánh đèn màu chói chang
Qua song luống những bàng hoàng
Nào ai khác ? rõ ràng ràng là Hương
Thương thay giữa chốn phố phường
Một căn gác trọ khiêm nhường làm sao !
Cù Bơ gõ cửa bước vào
Phút giờ tao ngộ biết bao nhiêu mừng
Hàn huyên mạch suối khôn ngưng
Niềm oan nỗi ức bừng bừng lửa tâm
Nguyện thề quyết dạ truy tầm
Chung tay rửa sạch mối thâm hận này ?

Thanh thanh đẹp mảnh trời mây
Cành xoan biêng biếc lá bay rập rờn
Theo chiều gió nhẹ thơn thơn
Tầng tươi roi rói đùa cơn nắng vàng
Đến nhà nhảy nhót hân hoan
Bà Năm trái lại dộn dàng hỏi tra
Rằng: - Ai dám đánh cháu bà ?
Tầng hồn nhiên đáp môi hoa thắm hồng
Rằng: - Nơi quán nhậu bờ sông
Một ông khách, dáng nghênh ngông béo phì
Dắt con chó nhỏ cùng đi
Bước vào gọi một ổ mì thịt heo
Mua xong ông vứt đánh vèo
Sát chân cháu... tưởng mình nghèo ổng thương
Cháu vừa nhai ngốn ngang xương
Chẳng may gặp phải ma vương gầm gừ
- Mì dành cho chó, cướp ư ?
Nện ngày một tát tựa như búa trời
Mì văng, răng gãy máu rơi...
Bà Năm thét: - Ối trời ơi ! hàm hồ !
- Anh Cù Bơ kịp nhảy vô
Đè ngay gã, gã toát mồ hôi ra
Anh rằng: - Chớ hiếp người ta
Công tâm mà xét chẳng hoa mỹ gì ?
Ví ông lâm bước cùng suy
Chắc chi đã khỏi lụy quỳ cầu ơn
Xin đừng phách lối khinh nhờn
Dám coi giống chó quý hơn loài người
Thôi giờ hãy trả lời tôi
Ông đền danh dự con người bao nhiêu ?
Rằng ? - Đây chẳng có tiền nhiều
- Được rồi, tôi tưởng bấy nhiêu đã hào.
Ối chà! hấp dẫn làm sao !
Anh vừa ấn xuống gã nhào lăn quay
Tái xanh tái lét mặt mày
Cù Bơ anh đã tháo ngay đồng hồ
Khâu vàng nhẫn ngọc gom vô
Xem anh hành động tựa hồ thôi miên
Cầm tay dắt cháu đi liền
Đổi bao vật ấy thành tiền này đây
(Lôi ra một xấp bạc dày)
Đây, bà cầm lấy xở xoay việc nhà
Bấy chầy nghèo túng sút sa
Nhà mình gầy guộc như ma trơi đời
Tội thân mẹ lắm bà ơi !
Ốm teo ốm tẻo tại nơi giam cầm
Mấy lần nhớ mẹ đến thăm
Mấy lần đứt ruột lặng thầm trở ra
Nếu không tiếp dưỡng của nhà
Những e mẹ cháu khôn qua khỏi bờ.
Đẹp thay một tấm lòng thơ
Và bà Năm đã có cơ liệu bề
Hết mai phố lại chiều quê
Bán buôn bà vốn rành nghề từ lâu.

Trời thu xam xám một màu
Oán thù xoay xoáy quặn đau ruột tằm
Đà Thành lần lữa mấy năm
Hương vì đạo hiếu chú chăm tìm thù
Biệt vô âm tín lạ ru ?
Chiều nay đuổi ngọn gió thu lượn vòng
Lầu cao tỏ rõ bên song
Bóng hình nghiệt phụ in trong tiềm tàng.
Vội về định liệu mưu toan
Chiếc honda đã cướp đàng rượt theo
Đâm vào Hương ngã lộn mèo
Chấn thương sọ não ngặt nghèo vô biên
Công an còng thủ phạm liền
Đưa Hương vào viện, tin truyền lan ra
Cù Bơ đã đến đa khoa
Hương trong yếu ớt gượng qua hơi tàn:
- Lầu cao... Hoàng Diệu... hẽm ngang...
Lời chưa dứt, cõi dương gian đoạn lìa.
Dầm dầm gió lạnh mưa khuya
Hẽm Hoàng Diệu chẳng một tia đèn đường
Ngô đồng nhánh sãi cành vương
Đong đưa trên mái lầu đương chong đèn
Lẹ như vượn, lướt như tên
Nhẹ hơ một bóng đáp trên sàn lầu
Lách mình qua cửa thoáng mau
Phòng trong dịu ánh đèn màu nê - ông
Một bà khoát áo nhung hồng
Nghe chừng như thoáng gió đông lạnh vào
Quay mình khiếp biết ngần nao
“Gã là ai ? dáng hao hao như là
Lẽ đâu bóng quế hồn ma ?
Ngoài trời gió táp mưa sa chập chùng
Cậy ai mà cứu cho cùng ?
Xem phong thái gã hùng hùng thần uy”
Ngời lên ánh mắt diệu kỳ
Nhìn chòng chọc giống hồ ly mặt người
Mụ tuy trạc ngoại bốn mươi
Tóc còn mươn mướt mắt ngời long lanh
Gớm cho cái giống đa tình
Càng duyên dáng lắm càng tinh quái nhiều
Để chi hai tiếng diễm kiều
Mà gây nên biết bao nhiêu tội trời.
- Này bà Thu Thảo bà ơi ?
Hằn trong tâm khảm đời đời còn lưa
Chuyện bà làm gió làm mưa
Dẫu hai mươi mấy năm chưa phai mờ
Đem hờn mà dệt mộng mơ
Thì mơ mộng cũng xác xơ vì hờn
Xưa bà tính thiệt suy hơn
Quẳng tôi xuống nước đền ơn Thủy Tề
Và chồng bà cũng ẩm ê
Căm căm rít hận quá ghê tởm bà
Rủ về Diêm chúa kêu ca
Vì ly độc dược bà đà hại ông
Bỗng Hương thân đẫm máu hồng
Từ dương thế cuốn theo dòng đau thương
Cho hay bà ác khôn lường
Thông dâm cấu kết với phường du côn
Gieo bao thảm họa kinh hồn
Giết chồng đoạt của vang đồn gần xa
Khi Hương vừa phát hiện bà
Thì bà đã trước liệu qua vấn đề
Hung đồ Mười Gấm khỏi chê
Làm Hương thiệt mạng rẻ rề như chơi.
Dương trần chuyện đã hết rồi
Giờ nơi âm phủ bày phơi bà tường
Chúng tôi đồng đến Diêm vương
Tâu bày mọi nỗi đoạn trường trước cung
Diêm vương nổi giận đùng đùng
Giục tôi xông lướt ngàn trùng về đây
Lệnh trao một lưỡi dao này
Cho bà tự giải quyết ngay tội mình.
Dứt lời tay gã lung linh
Một pha ảo thuật thần tình diễn ra
Lưỡi dao phập trước mặt bà
Hoang mang chẳng biết hồn ma hay người
"Gã đà chết thật mười mươi
Chính là gã, gã là người cõi âm
Còn chi đâu nữa mà lầm”
Chìm trong ám ảnh phân tâm hãi hùng.
Đầu điên óc loạn tứ tung
Phần kinh khiếp quỷ, phần rùng rợn ma
"Lưới trời khó nỗi lọt qua
Diêm vương đã kết án ta rành rành
Còn đường nào nữa chối quanh ?
Chạy trời đâu khỏi nắng, đành cam thôi."
Cầm dao đâm thẳng vào người
Tự tay kết liễu cuộc đời dâm gian
Gã liền ngầm báo công an
Kịp khi phát giác hầu tang liệm bà.

Trên đường quỷ lộng kinh qua
Hồn ma lén lút la cà theo sau
Đến khi quỷ rút khỏi lầu
Ma vào trô trố mắt đau đáu nhìn
Nghĩ bà thân một của nghìn
Chết đi còn biết giữ gìn cho ai ?
Nhà ta túng thiếu dài dài
Ngại chi mà chẳng kiếm vài của hoang ?
Lẹ tay lột sợi chuyền vàng
Tháo đôi nhẫn ngọc rộn ràng lòng thơ
- Đứng im ! (tiếng thét bất ngờ
Vang lên lảnh lót đẫn đờ hồn ma
Lại lời dõng dạc tiếp ra)
Chưa bao nhiêu tuổi mà đà sát nhân
Cậu tên chi ? - Dạ Nguyễn Tầng
- Đầu đuôi sự việc hãy lần lượt khai
Lạ thay ! Tầng bịa rất tài:
- Cháu chuyên cướp của những ai dư thừa
Ngang đây lầu vắng đêm mưa
Lẻn vào thấy chủ say sưa giấc nồng
Chói ngời dưới ánh nê ông
Dây vàng, nhẫn ngọc dậy lòng tham mê
Sẵn dao bọc túi chi nề ?
Cạn lòng nên mắc phải bê bối này
Thế là Tầng bị còng tay
Trời ơi ! trời có thấu hay chăng trời ?

Sáu mùa trăng đã qua trôi
Khổ cô chuẩn úy đứng ngồi không an
Ngại khi Tầng nó khai man
Giết người đâu có dễ dàng thế ư ?
Gối chăn chẳng chút nhàu nhừ
Họa hoằn tự vẫn mới như là vầy
Còn người ngầm báo ai đây ?
Những bao bí ẩn bấy chầy chưa phân
Tử hình bởi tội sát nhân
Luật đâu dung thứ vì Tầng thuận cung.

Giữa trưa nắng lửa hừng hừng
Thương Tầng, lòng nóng càng rừng rực sôi
Quá đau, Tân rỉ rên lời:
- Phải thay con, bởi lỗi nơi chính mình.
Một chàng đĩnh ngộ thông minh
Bước vào cạn bỏ sự tình chân phương:
- Bơ tìm anh khắp phố phường
Tưởng đâu đã bỏ cõi dương đi rồi
Sáng nay mừng rứa thì thôi
Ngang tòa án, thấy anh nơi hiên phòng.
(Vân vê chiếc hộp niêm phong)
Quà anh, em tạm cất trong tủ thờ.
Tân rằng: - Rõ khéo cho Bơ
Quà quà biếu biếu vu vơ bày trò.
- À này, anh chớ nên lo
Việc Tầng như đã xuôi ro cả rồi
Thôi anh ở lại an vui.
Bơ cười nhẹ nhỏm vội dời chân ra.
Chợt trông qua ánh nắng tà
Ngõ ngoài một bóng người tha thướt vào
Mắt nhìn chưa kịp lời trao
Vòng tay siết chặt lòng khao khát lòng
Bơ rằng: - Chếch ánh trăng trong
Bên nhau sẽ rót cạn dòng ái ân.
Chia tay Bơ thoáng ngại ngần
Còn cô gái, nhẹ lần chân vào nhà
Cầm tay Tân giọng mặn mà:
- Kính chào anh, đã cách xa bao ngày
Em là Trần Thị Trinh đây.
- Ồ sao biết được nơi này hở em ?
Rằng: - Bao năm tháng kiếm tìm
Sáng nay anh đến, hẳn điềm chỉ cho
Đơn anh, em sẽ xét dò
Việc thay Tầng, dễ ai cho thực hành
Án thì có luật mà anh.
- Thế ra em, kẻ nhân danh chính quyền ?
- Thưa vâng, em một nhân viên
Công an đặc trách điều nghiên thuộc Phòng.
Bây giờ mới thỏa hoài mong
Ơn anh em mãi nặng lòng khắc sâu
Quà anh đây... (vẻ khẩn cầu
Tay trao, chân bước ngại câu chối từ).

Tân còn chưa tỏ thực hư
Thăm Lan nơi viện bác Tư vừa về
Bèn đem mọi chuyện tỉ tê
Những bao quà biếu trao về cho cha
Xem xong kinh động lòng già
Một cân vàng lá nghe qua lạnh mình
Còn đây chiếc nhẫn cô Trinh
Nguyên là kỷ vật đầu tình của Bơ
Tân rằng: - Biết nói sao giờ
Làm ơn để cậy để nhờ... lẽ nao ?
Ông rằng: - Ai có buộc nào ?
Với lòng tự nguyện chẳng cao đẹp là ?

Đêm hè vằng vặc bóng nga
Trinh thao thức đợi tưởng là đôi canh
Trăng khuya đã xế bóng mành
Nghĩ đều ngu dại tự mình rứt ray
Lối đường chẳng chỉ chẳng bày
Thì anh ấy, biết nơi này là đâu
Dời chân tạm giải khuây sầu
Trăng đơn bóng lẻ lắng sâu nỗi niềm
Quay mình đau nhói con tim
Chân vào đến cửa tưởng chìm trong mơ
Lạ, sao đến tự bao giờ
Cái tinh nghịch của Cù Bơ vẫn còn
Dỗi hờn Trinh khẽ ví von
- Trăng kia đã đến đầu non thế mà...
Người ta hẹn với người ta
Người ta nỡ để người ta mỏi mòn
- Trăng nào đã đến đầu non
Người ta nào ? đợi mỏi mòn người ta ?
Đợi sao chẳng có ở nhà ?
Trách người ta, chính người ta vô tình
Nhưng thôi, đành lỗi cùng Trinh
Còn thương xin hãy rộng tình thứ tha.
- Đêm nay tự ý đến nhà
Hẳn là anh muốn lìa xa em rồi.
- Vì sao ? phân tích cho trôi...?
- Khó gì, chuyện cũng dễ thôi anh à !
Quen chân, ngựa mới thuận đà
Chẳng đây lối cũ cũng là đường xưa
Dễ gì một khắc thoi đưa
Mà bao giậu nhặt, rào thưa chẳng nhường
Hẳn là thuận gió quen sương
Hẳn là dấu vết am tường từ lâu
Than ôi ! nước chảy qua cầu
Hoa thời nhớ bướm, bướm hầu quên hoa...
Đến đây, Trinh bỗng khóc òa
Vốn lòng đa cảm khó mà đóng băng
Rút khăn lau ngấn lệ hằn
Cầm tay Trinh, dạ băn khoăn giải bày
Quả tình xét đoán tuyệt hay
- Vâng, anh tìm hiểu tự ngày nào kia
Cam tâm đành phải chia lìa
Vì đây một vực mà kia một trời.
- Van đừng nói thế anh ơi !
Nếu không có vực thì trời rỗng không
Vả nào ai dám phụ công
Máu xương cha mẹ góp trong sử vàng.
Cù Bơ gắt gỏng cắt ngang:
- Thôi đừng nhắc nữa ! nhắc càng thêm đau
Thương chi cây cỏ hoen màu
Đầy thân bụi bám héo xàu sầu khô
Đây em xem, kẻo mơ hồ
(Chìa tờ thú tội Trinh vồ vập ngay)
Hẹn em cũng ở nơi này
Bước đi mỗi bước, mỗi đay nghiến mình.

Còn chi đâu nữa đời Trinh
Bơ đà thú tội rằng mình sát nhân
Vội đem bày tỏ cùng Tầng
Hầu điều chỉnh đúng tinh thần hồ sơ
Tầng rằng: - Dì chớ có ngờ
Đang tâm ghép tội anh Bơ là khùng
Chính Mười Gấm mới ác hung
Bà Thu Thảo mới gian hùng điêu ngoa.
Rồi Tầng vanh vách kể ra
Cho Trinh thấu mẹo gian tà mà kinh.
- Thế sao cháu tự buộc mình ?
- Cháu dù tan xác vì anh cũng vừa
Bao lần sấm sét gió mưa
Cũng nhờ anh mãi đón đưa bao lần
Thấy người khốn khó ra ân
Giúp người hoạn nạn, bất cần đời anh.
Hôm sau án đã lập thành
Bây giờ Mười Gấm mới đành trơ ngươi.

Thương Tầng, sầu muộn khôn vơi
Bệnh tim bộc phát khổ đời bà Năm
Phòng trong bà lặng yên nằm
Tiếng xe đâu bỗng rì rầm trước hiên
Khách vào, ra vẻ quan quyền
Nhìn Tân hỏi:- Có phải tên ông là...
Đón lời nhỏ nhẹ thưa qua:
- Vâng, tôi họ Nguyễn tên là Thanh Tân.
- Còn tôi cha đẻ thằng Tầng
Đến đây cảm thấy phải cần phân minh
Bởi ông phạm tội tày đình
Giết viên huyện ủy Hai Vinh tại nhà
Nuôi Tầng là việc chẳng qua
Thì điều nhân nghĩa khó mà dám tin.
Bà Năm chú ý nhận nhìn
Giọng man mán... tưởng in in lạ nào ?
Nghe lòng hồi hộp xiết bao
Dáng trong mường tượng... dẫu sao cũng liều
Rằng: - Tôi lẩm cẩm lão nhiêu
Có chi không phải xin điều bỏ qua
Vì thằng con út của già
Giống ngài như hệt tên là Huỳnh Liêm.
Khách nghe bỗng giọng ngọt mềm:
- Mẹ ơi ! quả thực thằng Liêm đây rồi !
Liêm ôm mẹ, mẹ xỉu người
Vật nhào ngã xuống, vội dời lên xe.

Ngâu rơi ve giã biệt hè
Thương vành nguyệt lạnh mây che khuất mờ
Sân ngoài Trinh mãi bâng quơ
Điều Bơ đề cập bây giờ nào sai
Hố sâu cách biệt trong ngoài
Với tình yêu, phải thiệt thòi thế sao ?
Lời khuya tiếng gió thì thào
Buồn ru giấc ngủ dẫn vào giường đơn
Hoảng kinh, song kịp hoàn hồn
Thì ra anh ấy vẫn tôn trọng lời
Nụ hồng thắm nở trên môi
Ngã thân nhè nhẹ bên người Cù Bơ
Lần trong ký ức xa mờ
Những bao kỷ niệm sờ sờ chưa phai
Lén trao một nụ hôn dài
Bơ vùi trong mộng, hồn trai mơ màng
Chập chờn cánh bướm vờn sang
Hoa lòe sắc thắm, nhụy lan hương nồng
Ru hồn vào cõi mênh mông
Quanh quanh đỉnh mộng, vòng vòng suối mơ
Lan lan toả toả mờ mờ
Mây chừng phủ kín, mưa giờ sắp rơi
Tự dưng Bơ thấy lạnh người
Rồi bình tĩnh, giọng vui vui hiền hiền:
- Nhìn em, nghĩ ngợi mà kiêng
Anh e quở trách nên liền vào đây
Kể ra thì cũng hơi chầy
Hôm nay anh mới đến thay cho Tầng.
- Dẫu chi chi cũng lần lần
Bao năm xa cách chỉ ngần ấy sao ?
Thương thương Bơ nhẹ lần vào
Những nào khúc khuỷu, những nào quanh queo
Rồi Trinh cũng nhẹ mái chèo
Lái thuyền đưa khách vòng vèo ruỗi dong
- Từ anh đưa lối sang dòng
Em vào cứ, quyết xung phong diệt thù
Đau lòng một sớm đầu thu
Mảnh bom quái ác bay vù vào gan
Bao phen suýt trút hơi tàn
Song vì lận đận duyên chàng Cù Bơ
Nên em đeo đẳng đến giờ
Hầu mong gặp mặt Cù Bơ anh à !
Trinh càng đằm thắm thiết tha
Lòng Bơ càng xót càng xa trăm chiều
Nay không sáng suốt vì yêu
Thì mai hứng chịu bao nhiêu phũ phàng.

Sớm hồng mọi nẻo sương tan
Ngang lầu bệnh viện nắng vàng thắm phơi
Bà Năm nghe tỉnh táo người
Cùng Liêm kể lại chuyện thời gian qua
Nào Tân giải nạn cho bà
Nào Vinh chết bởi mẹo già hại Tân
Rồi bà nhỏ giọng ân cần:
- Con là cán bộ lấy dân làm đầu
Sao không tìm rộng hiểu sâu
Nhìn con xử sự mẹ rầu không nguôi.
Liêm ngường ngượng khỏa lấp lời:
- Mẹ giờ cần tỉnh táo người là hay
Can chi bình luận mỏng dày
Đời con, con sẽ tự tay lo tròn.
- Đã là tình nghĩa mẹ con
Con hư, mẹ cũng chẳng còn ai khen
Dân nay đang cảnh nghèo hèn
Mà sao con lại rùm beng kheo tài
Xe này, nào của riêng ai
Việc tư, sao dám lạm xài của công
Mẹ giờ được chút quyền ông
Mới mong tiếp nhận vào trong viện này
Còn không thì mặc kệ bay
Nào ai đếm xỉa vói tay cho nào ?
- Mẹ sao xoi mói tầm phào
Đổ bao xương máu lẽ nao trụi trần ?
- Thế thì triệu triệu người dân
Chiến tranh tàn khốc quật quần vùi chôn
Ngày thì lùa đến “khu dồn”
Đêm thì hối thúc bôn chôn về làng
Đầu bom dội, đít súng vang
Vẫn ôm ấp mảnh đất vàng quê hương
Bám theo thửa ruộng khu vườn
Hạt cơm manh áo nhịn nhường sẻ chia
Tình anh bộ đội khôn lìa
Thương người cán bộ sớm khuya một lòng
Sao giờ con mãi bội vong
Để cho mẹ phải long đong eo sèo
Dân lành ngắn cổ khó kêu
Trời kia xa lắc ai trèo tới nơi ?
- Con xin mẹ dịu bớt lời
Dẫu gì thì cũng lơi lơi dần dần
- Đã làm đầy tớ cho dân
Khổ cam khổ trước, sướng cần sướng sau
Dân còn muôn vạn khổ đau
Mình lo xây mộng sang giàu đúng không ?
Là công an chức trưởng phòng
Nhờ xem xét thử việc trong gia đình
Chồng con mẹ đã hy sinh
Mấy ai luận xét bầu bình cho nao
Đã không một chút ngó vào
Lại còn hạch xách hừng hào kênh kênh.
- Mẹ sao mãi cứ cồng kềnh
Bệnh tình chưa khỏi hãy nên yên nằm.

Mưa thu buồn bã lâm râm
Bơ ngồi tựa vách than thầm cùng đêm
“Thôi đừng đến nữa Trinh em
Càng bao tríu mến, càng thêm sầu buồn
Lẽ nào ân nghĩa bán buôn
Há đem công nọ đổi nguồn tình kia
Làm chi miệng thế đề bia
Thà nên sớm chuyện phân lìa cho cam
Cù Bơ dám nói dám làm
Biết hy sinh, chứ nào ham sống thừa
Vì mình mà lụy gió mưa
Phải can đảm, kẻo dây dưa tội người”
Đang suy, Tầng đến cười tươi
Rằng: - Nghe anh gọi em thời đến ngay.
- Vâng, vâng, được vậy là hay
Vì anh có việc đêm nay nhờ Tầng.

Canh tàn sương xuống đầy sân
Xăm xăm một bóng nhanh chân lần vào
Vội vàng mảnh giấy đưa trao
Chữ ghi nhem nhuốc máu đào lây bây
Rằng: “Xin gấp báo bà hay
Cù Bơ cắt mạch máu tay đã gần...”
... Đến nơi rời rụng tay chân
Bơ trên vũng máu đã gần tàn hơi
Vực ngay ôm sát vào người
Cù Bơ héo hắt nụ cười nhìn Trinh
- Em ơi ! duyên phận đôi mình
Chỉ là một mảnh trăng tình mờ lu
Em thì dày dạn công phu
Còn anh nhơ nhuốc... tội tù... bây ... bai...
Gió mưa phờ phạc cõi ngoài
Bơ thầm theo hướng tuyền đài ra đi
Ôi ! Trinh xúc động cực kỳ
Vết thương gan, tái phát nguy khôn lường
Đêm về lịm tắt bóng gương
Thuyền Trinh rõi dấu người thương êm giầm.

Tính ngày tính tháng tính năm
Bể dâu mấy cuộc, thăng trầm mấy phen
Buồn cho phận khổ thân hèn
Bướm mù hoa loạn... bạc đen tình đời
Tân sầu xót giọt mưa rơi
Xót làn gió rét từng hồi thổi qua.
Bán buôn rốt chuyến lại nhà
Bà Năm đến cửa rên la phân trần:
- Có còn chi nữa đâu Tân
Thằng Liêm đánh mất lòng dân cả rồi
Tủi thân cha nó thì thôi
Đánh Tây, đuổi Nhật chí ngời hùng anh
Tưởng là con cháu rạng danh
Nào hay rập lũ lưu manh sa đà
Đầy mâm cơ hội bê tha
Tham ô nhũng lạm đã ra điên cuồng
Ngày xưa gửi nó vào khuôn
Biết bao hy vọng đẹp nguồn cậy trông
Tiếc thay khi chạm lửa hồng
Khuôn hư, bánh hỏng, hoài mong điêu tàn
Đau lòng thay cõi dối dang
Tin yêu càng lắm trái ngang càng nhiều
(Nhìn nhà sau trước quạnh hiu
Phân vân bà mới kịp điều hỏi Tân)
Nào anh Minh với thằng Tầng ?
Tân rằng: - Cháu cũng bội phần lo âu
Cù Bơ chết đã gieo sầu
Khiến Tầng nó mãi đi đâu chẳng về
Cha tìm đến tận miền quê
Càng bao xót ruột tin về càng xa.
Hung tin chấn động lòng già
Chợt ông Minh đã về đà tới nơi
Buồn đau ảo nảo thốt lời:
- Có còn chi nữa... xa khơi nghìn trùng.
Thét đau thương dội chín từng
Bà Năm ngất lịm mắt trừng trợn loan
Động tim, máu miệng tuôn tràn
Chiều hôm lạnh lẽo lá vàng lìa cây.

Cánh chim từ độ xa bầy
Nhớ từng bụi cỏ chòm cây lưng đồi
Trở về hai độ thu trôi
Nào đâu bóng dáng của người quen thân
Nay sang nhận Viện Tâm Thần
Bước vào, khựng lại... ruột quằn quặn đau
Cớ sao trời nỡ gieo sầu
- Thùy Lan ơi ! bởi vì đâu thế này.
Ôm choàng vừa gọi vừa lay
Lan cười the thé nghiến đay dữ dằn
Cấu cào túi búi tăng băng
Vung tay đánh ẩu, nhe răng cắn bừa.
Cụ già đâu đã vừa ưa
Cầm tay Lan lại dắt đưa vào phòng
Rồi ông quay lại thong dong:
- Hình như cháu rất nặng lòng cùng Lan ?
- Cháu đây tên Yến, họ Hoàng.
Liền khi tỏ mọi liên quan cùng già
Ông rằng: - Bác chính là cha
Của Thùy Lan gọi tên là Lương Minh
Rồi bao gốc gác ngọn ngành
Được ông rành rọt chân thành bày phân.

Từ vương gió bụi đường trần
Đêm dài dằng dặc khổ thân phế tàn
Thùy Lan, em hỡi Thùy Lan !
Tấc gan mà tưởng bằng ngàn dặm khơi
Chân ai bỗng nhẹ bước dời
Đến bên Tân, lệ đầy vơi khôn cầm
Anh ơi ! Yến rất khổ tâm
Mấy đâu dám tưởng anh lâm cảnh này.
Phút giờ tái ngộ thảm thay
Tân rằng: - Em biệt tháng ngày về đâu ?
Sông Ngân hẳn đã bắt cầu
Gió vui mấy ngọn, mưa sầu mấy cơn ?
- Từ em thoát ngọn sóng hờn
Theo chân mẹ vượt Trường Sơn, quản gì ?
Bom dồi chín suối mẹ đi
Em ra Bắc, lại trường Y bạn cùng
Khó khăn buộc bụng thắt lưng
Nên gia đình mới lập chừng năm thôi
Chồng em anh hẳn biết rồi
Phan Dương đấy, bạn học thời xa xưa.
Ngạc nhiên Tân thử bông đùa
- Bên chì bên bấc, sao vừa mà cân ?
- Dám đâu tách rẽ thành phần
Lấy mình mà xét cần phân biệt gì ?
Vả nhìn thực tế mà suy
Biết bao cốt cán mất uy lộn nhào
Chữ tâm kia mới là cao
Duyên tình kén chọn lối nào cho qua ?
Nghe anh thương phế mù lòa
Dương là bác sĩ nhãn khoa sẵn sàng.
- Thế thì Yến với Thùy Lan
Cũng mong được tấm lòng vàng chở che.

Trời đông mây thấp lè tè
Mưa rơi rả rích sầu tê tái sầu
Cánh tình rơi rụng về đâu
Để con quốc lẻ gọi sầu u oa
“Năm xưa vạn dặm quan hà
Chiến trường dệt mối tình hoa mộng đầy
Rừng đông lạnh sói ngàn cây
Bốn bên siết chặt vòng vây quân thù
Quyết lòng bảo vệ chiến khu
Vẫn ghìm tay súng lạnh dù se da
Chỗ Hồng, phận gái ấy mà
Hồn mê xác lịm lạnh đà tê gan
Tỉnh ra thì đã đêm tàn
Trong vòng tay ấp ấm rang cả người
Thì ra Minh đã chuyền hơi
Áo mình anh cởi đắp đôi cho Hồng
Thân trần phơi giữa gió đông
Càng soi kỷ niệm nghe lòng càng đau”.
Chợt người gõ cửa bước vào
- Kính chào chị, rõ ước ao chẳng hoài.
- Ô kìa, ông Đội Hai Đoai !
- Đoai cười khanh khách: - Chị tài quá ta !
Nếu không có lượng hải hà
Của anh Minh xác em đà vùi chôn.
- Bởi Minh tha chú về đồn
Tiểu đoàn trưởng, giáng xuống còn cấp trung
Nhưng trung đội trưởng chưa cùng
Giáng còn tổ trưởng đặc công mới là
Lẽ vì đắm sắc mê hoa
Kết duyên cùng Liễu con nhà Việt gian
Giao tôi, trên đã vạch đàng
Nữa vì ghen, quá vững vàng thành công
Nhưng rồi chú có biết không ?
Càng bôi xóa, lại càng trông tỏ hình...
Ngành y vừa kịp tuyển sinh
Tôi ra Bắc tựa như cành cây khô
Còn Minh xông trận Bồ Bồ
Hồn oan vất vưởng nấm mồ vô danh.
Khàn khàn với giọng chân thành
Đoai rằng: - Em đã cứu anh rồi mà
Bồ Bồ sau trận phong ba
Em còn sống sót, rảo qua một vòng
Đội Tư Beo đạn nát hông
Kề anh bộ đội... thoáng trông giật mình
Vì rằng ấy chính anh Minh
Đổi y phục, biến anh thành Tư Beo
Vì anh thương tích hiểm nghèo
Nên em tình nguyện lái lèo tải thương
Số thương nặng kíp lên đường
Đưa anh vào gấp nhà thương Đà Thành
Tại đồn giặc Pháp lùng quanh
Lùa dân già trẻ chúng hành quyết ngay
Mẹ em đạn nát thân gầy
Em về đến, tạc hận này ngàn thu
Nhưng đành giả điếc giả mù
Về nhà gấp gảy gom thu bạc vàng
Tải thương em lại lên đàng
Tìm người chăm sóc bảo ban thay mình
Vừa may gặp vị cứu tinh
Một ông lão nguyện giúp Minh trọn bề
(Thấy Hồng chăm chú say mê
Hoàng Đoai tiếp tục lần về nẻo xa)
Sau khi an táng mẹ già
Một đêm sang sảng lời ca đưa tình
Của người địch vận xinh xinh
Tóc mây óng ả, hương trinh ngọt ngào
Đã lòng thầm ước nguyện ao
Một đêm hội ngộ tình trao duyên vầy
Em liền rời bỏ đồn Tây
Vườn duyên thắm rễ xanh cây mượt mà
Năm sau bà xã khai hoa
Em vào bộ đội gìn nhà giữ quê
Hòa bình chung vẹn câu thề
Em đi tập kết, vợ về Kim Long
Bấy nay em vẫn một lòng
Tìm anh Minh, biết xuôi dòng về đâu ?
- Mải mê quên cả đuôi đầu
Chú tìm tôi, hẳn yêu cầu chi chăng ?
Thật làm khổ chị nào bằng
Vì con em, thiếu khả năng mà phiền
Cháu không trị nổi bệnh điên
Niềm chung day dứt, nỗi riêng rã rời
Bỗng em mừng quá chị ơi !
Nhớ ngoài kia, chị một thời vang danh
Rõ may còn gặp phước lành
Hồng cười: - Vâng cũng cố tình thử xem.
Đoai về trời đã sang đêm
Hồng càng suy ngẫm càng thêm thẹn mình
“Đoai giờ trung tá công binh
Quả nhờ công đức Lương Minh gieo trồng”.

Đông này kể đã bao đông
Cách xa nay gặp Tân trong mù lòa
Dương nghe lòng những xót xa
Rằng: - Trời đâu để yêu ma hoành hành
Dù bao giảo hoạt gian manh
Đến như Bùi Sếnh cũng đành hủy thân
May mà sớm gặp tử thần
Còn không... hẳn bị nhân dân hành hình.
Tân rằng: - Ta hãy công minh
Bình tâm luận lý trọng khinh đề huề
Sâu vào hai chữ khen chê
Truy nguyên gốc rễ, tỏ bề mối manh
Ở đây vì nghĩa sinh thành
Nữa vì đất sống sạch sanh cả rồi
Cùng đường đành ngoái cổ thôi
Cắn càn là chuyện cấp thời giải vây
Từ xưa sử sách còn bày
Muốn tồn tại có gì hay cho bằng
Lấy nền luân lý làm căn
Lấy ân giải oán, đừng săn đuổi thù
Làm chi có hậu họa ru ?
Dẫu cho núi oán non thù cũng tan
Còn như chất chứa hận tràn
Tác oai tác quái chẳng màng cạn sâu
Gây nên bao nỗi thảm sầu
Dậy lòng căm phẫn tránh đâu đảo huyền
Xưa nay chứng loạn bệnh điên
Thường hay tác động từ duyên cớ đầu
Với Bùi Sếnh, nghĩa gì đâu ?
Qua sông gió bão sập cầu đáng thương
Lỗ loang nào trách mặt đường
Trách là trách kẻ chủ trương công trình.
Qua lời tinh tế biện minh
Cái cao siêu ấy thiện tình vô song
Đưa Tân vào phẫu thuật phòng
Lòng Dương nguyện ước hoài mong vẹn tuyền.

Với Tân chỉ mới tạm yên
Còn Lan thì cũng giảm thuyên đôi phần
Thu Hồng chẩn mạch bệnh nhân
Bảo rằng: - Cũng phải vài tuần hãy hay
Thuốc vào bệnh chuyển thế này...
Hẳn tin tưởng sẽ có ngày bình an
(Quay sang Hoàng Yến dịu dàng)
Thùy Lan còn có họ hàng nào không ?
- Thưa dì, Lan đã có chồng
Chồng thương phế phải cậy trông cha già
Lạ chưa, đã mấy ngày qua
Bác Lương Minh chẳng thấy ra thấy vào ?
Hồng như đang giấc chiêm bao
Con tim suýt nữa lại nhào vọt ra
Nén lòng gạn hỏi đâu là
Lặng nghe Hoàng Yến gần xa rạch ròi.

Đêm đen rạng ánh đèn soi
Làm kim chỉ hướng tìm tòi nguồn thương
Đến nơi buồn bã lạ dường
Vẻ nhà tịch mịch, cảnh vườn hoang liêu
Hoa rơi lá rụng tiêu điều
Hàng cây rũ rượi, gió chiều phất phơ
Không gian nhàn nhạt ơ thờ
Trước quan cảnh ấy Hồng giờ rối tơi
Bước vô, sảng sốt kêu: - Trời !
Vòng tay ôm chặt lấy người Lương Minh
Xót thay chiếc xác đã sình
Mà đôi mắt vẫn lung linh sóng hờn
Lệ trào Hồng nấc từng cơn
Nhẹ tay vuốt mắt van lơn khẩn cầu:
- Mong anh mở lượng cao sâu
Bờ mi khép lại cho sầu khuây khoa.
Ngờ đâu một lại thành ba
Mắt tròn thao láo khuỳnh ra rộng tuềnh
Khiến Hồng thiểu não vang rên:
- Chuyện năm xưa, bởi em chênh lệch nhiều
Đang hồi ghen tức vì yêu
Bị đòn kích động đánh liều cầm cương
Bon bon lướt vó dặm trường
Mãi đam mê hướng về phương xa vời
Giật mình thân đã đánh rơi
Vào thăm thẳm kéo dòng đời lê thê
(Mắt Minh dịu xuống lạ tề
Hồng càng vật vã ê chề thương đau)
Anh ơi ! đời đã biến màu
Lợi danh réo gọi sang giàu chờ trông
Khéo đem thành tích tô hồng
Đổi tòa danh vọng, khoe công với đời
Đắp bồi tô điểm cái tôi
Bằng xương bằng thịt bằng hơi dân lành
Còn em, em nhớ lời anh
Xả thân chiến đấu giữ giành quê hương
Mong cho đất nước phú cường
Làng quê sầm uất, phố phường đẹp tươi
Ấm no về với muôn người
Nhưng anh ơi ! hỏng bét rồi còn chi
Mộng vàng theo gió ra đi
Ngọn triều thoái hóa đua thi lộng hành
Đẩy em về túp lều tranh
Tủi thương bao mộng ngày xanh lụi tàn
Lời như cảm thấu hồn oan
Mắt từ từ khép lần sang non Bồng.

Nhớ hồi dầm dãi mưa đông
Tin đưa nắng đến trải hồng trời Nam
Từ tay quán thế siêu phàm
Nên dù nát xác cũng cam một niềm
Còn bao máu nóng trong tim
Quyết dâng hiến, quyết vọng tìm ánh xuân
Miệt mài cởi ngọn gian truân
Nắng mưa tắm gội đã nhuần mái sương
Để rồi nhìn bóng quê hương
Vẫn đang lăn lộn trên đường khổ đau
Cỏ cây úa sắc phai màu
Con ong cái kiến dàu dàu rên than
Cồn dâu biển nước ngỡ ngàng
Những bao hoài vọng lỡ làng trẽn trơ
Bấy nhiêu năm, để bây giờ
Càng trông thảm cảnh, càng ngơ ngác sầu
Siêu phàm quán thế nào đâu ?
Mà đây non nước ngập sâu lệ hồng ?
Vọng cầu trời ngớt mưa đông
Cho tươi bóng nguyệt cho nồng ánh dương
Ước mùa xuân đẹp vô thường
Cho hoa nhân ái đẹp vườn thiện tâm
Cho hoan ca dậy cung cầm
Khúc tiêu dao mãi hợp âm thái hòa
Hương đời thơm ngát xuân hoa
Dòng sông quê mẹ thắm hòa đại dương.

VII
VỀ XUÔI
(1987- ... ...)

... !!! ... !!! ... !!! ...
... ??? ... ??? ... ??? ...

Hết

CẢM ĐỀ

Hoa tàn bởi nỗi dáng hoa xinh
Nguyện đúc thành thơ ướp xác mình
Bút tích ngân vang hồi uổng tử
Thi đàn lắng vọng khúc dư sinh
Oan đâu dễ xóa màu thanh bạch
Họa vẫn khôn mờ chất khiết tinh
Biết có còn ai thương xót cảnh
Hoa tàn bởi nỗi dáng hoa xinh.

Tụ Vinh Nguyễn Sư Giao





--------------------
Khởi viết: Cuối năm 1976.
Xong bản thảo: Ngày 21 tháng 4 năm 1989 (mồng 6 tháng 3 Mậu Thìn).
Hoàn tất bản chính: tháng 9 năm 1993

Tác phẩm đã được nhà văn Trần Thùy Mai biên tập và được Nhà Xuất bản Thuận Hóa duyệt xuất bản. Nhưng vì hoàn cảnh của bản thân tác giả không đủ kinh phí nên hơn 5 năm rồi vẫn chưa cho ra mắt bạn đọc. (Tác giả