Mấy ngày qua có chút xao động trong nhóm “Giao Lưu Văn Chương Trên Mạng” mà tôi hân hạnh là một thành viên. Khởi đầu là bài viết Đầu Xuân Thì Thầm Với Nhà Thơ Nguyễn Khôi của ông Nguyễn Ngọc Kiên. Kế tiếp là thư của nhà thơ Nguyễn Khôi trả lời chủ trang web Đặng Xuân Xuyến về cảm giác “lấn cấn” của anh khi nhận được bài viết. Sau đó là Vài Lời Biện Hộ Về Thơ Nguyễn Khôi của nhà phê bình Châu Thạch đăng trên Văn Nghệ Quảng Trị. Đến sau nữa là thư có cái tựa rất dài của bác Nguyễn Bàng viết trả lời ông Nguyễn Ngọc Kiên. Nhận thấy cuộc đối thoại này đề cập đến một số điểm khá quan trọng của việc Bình Thơ tôi đã muốn góp vài lời bàn luận nhưng thú thật còn phân vân chưa biết “tiếp cận vấn đề” thế nào cho hợp lý và hiệu quả nhất. Cuối cùng không biết trời xui đất khiến thế nào tôi lại chọn đối thoại với bác Nguyễn Bàng về hai điểm ở ngoại biên. Còn tiêu điểm của cuộc đối thoại – Về Thơ Nguyễn Khôi và hai bài của Nguyễn Ngọc Kiên và Châu Thạch – xin hẹn một thời gian ngắn nữa.

Để mở đầu thư của mình bác Nguyễn Bàng viết:

“Tôi không có một mẩu bằng Đại học nào chứ nói gì đến cả cái bằng Tiến sĩ Ngữ văn như ông Nguyễn Ngọc Kiên mặc dầu tôi biết ở xứ mình hiện nay sản xuất tiến sĩ như gà đẻ: Mỗi ngày một ‘tiến sĩ’”.

Trước hết, bác Nguyễn Bàng không nên “xách mé” cái bằng Tiến Sĩ Ngữ Văn của ông NNK như thế. Việc “xứ mình hiện nay sản xuất tiến sĩ như gà đẻ: Mỗi ngày một ‘tiến sĩ’” không phải là lỗi của ông NNK. Hơn nữa, đề tài chính của cuộc tranh luận này là nội dung bài viết Đầu Xuân Thì Thầm Với Nhà Thơ Nguyễn Khôi chứ không phải mảnh bằng Tiến Sĩ Ngữ Văn của ông Nguyễn Ngọc Kiên. Chúng ta không nên nhập nhằng “đối tượng đối luận” với “chủ thể đối luận”. Theo tôi, viết như thế bác Nguyễn Bàng đã gây căng thẳng không cần thiết cho không khí tranh luận.

 

Rồi bác Nguyễn Bàng kết thúc thư của mình bằng đoạn “… xin ông (Nguyễn Ngọc Kiên) hãy nhớ cho, ông còn trẻ hơn nhà thơ Nguyễn Khôi rất nhiều và ông đã là Tiến sĩ Ngữ Văn chắc ông thừa biết câu “Hãy kính trọng người già khi bạn còn trẻ”. Nếu còn thì thầm với nhà thơ lão thành Nguyễn Khôi, xin ông Nên hãy (thì) thầm những lời đúng và đẹp như hoa Xuân thì hay hơn, ông Tiến sĩ Ngữ Văn à!”

Bước vào sân chơi Bình Luận Thơ Ca dĩ nhiên phải có thái độ lịch sự, tôn trọng lẫn nhau, xưng hô cho phải phép. Nhưng những người trẻ, như ông Nguyễn Ngọc Kiên, vẫn có quyền bày tỏ ý kiến của mình, trao đổi thẳng thắn và bình đẳng với các bậc lão thành về các vấn đề Thơ Ca đang tranh luận. Trong bài ĐXTTVNTNK ông NNK đã có cách xưng hô đúng mực, ngôn ngữ hòa nhã, theo tôi, không thể chê trách. Nếu trong bài viết ấy ông NNK có chỗ nào không đúng thì cứ thoải mái vạch ra phê bình, chỉ trích. Xin đừng bắt ông ta vì câu “Hãy kính trọng người già khi bạn còn trẻ” mà phải thì thầm vào tai nhà thơ lão thành Nguyễn Khôi những lời “đẹp như hoa xuân” khi tâm ý của ông không muốn như vậy. Thi sĩ nếu muốn được nghe những lời “đẹp như hoa xuân” của người phê bình thì phải thai nghén, phải ủ tứ thơ cho chín, cho lên men, rồi chờ lúc cao hứng dùng kỹ thuật thơ điêu luyện của mình viết lên những vần thơ dạt dào cảm xúc. Xin đừng mang tuổi già ra hù dọa lớp trẻ để làm thui chột tính công bằng của việc phê bình. Rất mong bác Nguyễn Bàng và những bậc lão thành khác cởi mở hơn một tý nữa để không phải hai, mà nhiều thế hệ người Việt yêu thơ có thể quây quần quanh một Thi Đàn để cùng trao đổi, luận bàn một cách thoải mái về cái hay, cái đẹp của thơ ca.

Phạm Đức Nhì

Phamnhibinhtho.blogspot.com