Thể thơ: Cổ phong (cổ thể) (thời kỳ: Cổ đại)

*****************

Phạm Đức Nhì

CÁO TẬT THỊ CHÚNG

Âm:
Xuân khứ bách họa lạc,
Xuân đáo bách hoa khai.
Sự trục nhãn tiền quá,
Lão tùng đầu thượng lai.
Mạc vị xuân tàn hoa lạc tân,
Đình tiền tạc dạ nhất chi mai.
(Mãn Giác Thiền Sư)

Dịch:
CÓ BỆNH BẢO MỌI NGƯỜI

Xuân đi trăm hoa rụng,
Xuân đến trăm hoa cười.
Trước mắt việc đi mãi,
Trên đầu già đến rồi.
Chớ bảo xuân tàn hoa rụng hết,
Đêm qua sân trước một cành mai.
(Thích Quảng Độ)

Cũng có bất đồng ý kiến trong việc xếp loại bài này. Bốn câu đầu cũng nói về lẽ vô thường như Thị Đệ Tử của sư Vạn Hạnh. Nhưng hai câu sau hay quá! Nên thơ quá! Tứ thơ đẹp quá!
Trong 4 câu đầu, cả sư Vạn Hạnh và sư Mãn Giác đều xác định: “vạn vật đều vô thường.” Nếu đẩy mạch lý luận đi xa hơn nữa, người ta sẽ hỏi: “nếu nói vạn vật đều vô thường thì câu nói vạn vật đều vô thường có vô thường không? Và sư Mãn Giác đã trả lời:
Mạc vị xuân tàn hoa lạc tân
Đình tiền tạc dạ nhất chi mai.
Vâng! Xuân tàn hoa rụng hết, nhưng vẫn còn một cành mai. Đó chính là “đóa hoa vô thường”. Bởi nếu không có “đóa hoa vô thường” đó thì cái Lý Vô Thường của đạo Phật sẽ không còn chỗ đứng.
Sư Mãn Giác đã đi xa hơn sư Vạn Hạnh một đoạn đường để bảo vệ cái Lý Lẽ Vô Thường, nhưng tựu trung cũng chỉ dùng kiến thức của ngài để lập luận. Hai câu
Mạc vị xuân tàn hoa lạc tận
Đình tiền tạc dạ nhất chi mai
ẩn dụ tuyệt quá, tứ thơ hay quá, nhưng chỉ là sản phẩm của lý trí, phát xuất từ cái đầu chứ không phải trái tim.
Ở đây Tề Thiên vẫn một mình một chợ. Tam Tạng, Trư Bát Giới, Sa Tăng không được dự phần.
Chính vì thế kẻ viết bài này xin được phép kết luận: Cáo Tật Thị Chúng chỉ là một bài kệ (rất hay) chứ không phải là thơ.