Thơ tự do
Trường ca Kẻ Hành Hương Từ Đời Đến Thơ - chương I - II và III

Chương I Giữa chiếc nôi tre Mòn lạt Qua đời ông đến đời cha Tôi đã khóc oa oa Chân giãy đạp khước từ Những hằn lạt cứa như dao Vá chằng bao lỗ rách Nham nhở hàm răng bất nhẫn của thời gian ... hết muốn kiên trì trong cuộc làm chứng lê thê ông tôi, bố tôi, đến lượt tôi, rồi con tôi , có thể rồi cháu nội tôi vẫn chào đời trên chiếc nôi đan một lần từ thời cụ kỵ những lớp lạt chồng chéo lên nhau phủ lên lớp lạt mốc đen là lớp lạt đen xì trên lớp lạt nhạt hơn là lớp lạt nhạt hơn chút ít ... Tôi nằm đếm các lớp lạt phai mầu Đoán dân số họ nhà mình Có bao hài nhi đã sinh ra? Tôi khóc thét lên Ôi làm sao chịu nổi mầu lạt xỉn xộc ra mùi gác bếp tràn vào hai lỗ mũi còn non bấy ! những lớp lạt mới tinh chắc mới kịp chằng vào khi mẹ tôi đau đẻ gờn gợn những lưỡi dao từ lớp cật tre cồm cộm những nút buộc xoắn hai đầu cào khắp cơ thể tôi ôi chiếc nôi chật chội nham nhở vá chằng vá đụp xỉn mầu bồ hóng sặc mùi gác bếp tôi khóc tôi gào tôi quẫy tôi đạp tôi vùng vẫy mong được bắn ra ngoài chiếc nôi chất đầy quá khứ Quá khứ án ngữ mắt tôi những lớp lạt xỉn mầu chồng chồng lớp lớp quá khứ án ngữ mũi tôi mùi tre ngâm trong bùn thum thủm mùi nước tiểu của cụ tôi, ông tôi, và bố tôi mùi gác bếp hong khô mùi nước tiểu rồi lại ướt nhoè rồi lại hong khô Quá khứ án ngữ da thịt tôi Trên những vết cứa Vá thêm vá thêm của từng thế hệ Ôi non bấy da thịt tôi Đau rát làm sao! Ôi ngây thơ tâm hồn tôi ảm đạm làm sao! Ôi yếu ớt hai bàn tay tôi Sao không cào tung những nút thắt nhói da ? Ôi bé bỏng hai bàn chân tôi Sao không đạp tung chiếc nôi chật chội ? Ôi hàm răng tôi Chưa kịp mọc làm sao mà cắn ? Ôi ngôn ngữ tôi Sao các ngươi không sinh ra cùng ta để được thét lên hờn rỗi phản kháng và bày tỏ nỗi bất bình chẳng lẽ dòng họ nhà ta bố mẹ ta lại chào đón ta bằng chiếc nôi khốn khó thế này họ thiếu tre ư có phải ngoài kia những bờ tre gió đang xào xạc? họ thiếu thời gian ư có phải họ đang ru bên tai ta lời - ăn đói nằm co còn hơn ăn no vác nặng họ đói ăn nhưng thừa có thời gian nhiều và rất nhiều thứ thời gian thừa ra ngoài công vệc sao không bớt chút thời giờ nằm co đó để đan cho mỗi hài nhi một chiếc nôi riêng rẽ như món quà sở hữu đầu tiên cho một con người bước vào thế giới ? Bất lực ư? Không! Dù sao ta vẫn còn tiếng khóc Ta bóp buồng phổi phập phồng để gào lên thật mạnh Oa oa oa Chân giãy đạp chiếc nôi rệu rã liệng mình chao những xà tre đòn tay tre dui mè tre lay ọp ẹp... ọp ẹp lời than già nua hơn tiếng cọt kẹt của chiếc nôi nhiều mái rạ tường rơm phên nứa chao đảo trong cơn run rẩy Ôi! Ôi! Ôi! Trời ơi! Nín đi nào bé cưng của mẹ Con bực bội gì mà gào dữ thế vừa bú xong lại đói rồi sao? mẹ bế lên ấp ta vào hai nguồn sữa chảy từ cung dạ dầy om mùi cháo loãng cặp vú lả đi trong mắt cạn nguồn suối long lanh đang vắt kiệt mình cho bầu sữa tiếng dạ dầy bóp nhịp rã rời ta lịm thiếp tiếng oa oa tắt dần trong buồng phổi đang cạn bầu không khí của mái nhà sụp xuống lè tè đôi môi ta ngập chặt giữa ranh giới sự chấp nhận của chiếc lưỡi khát thèm và sự khước từ của chiếc cổ họng đã ngấy mùi cháo hẩm Hãy nhắm mắt! ngủ kỹ đi, tôi nhủ thức làm chi để cứ phải nhìn hai bầu sữa mẹ đang vật vã muốn cất lên từ chiếc đáy cạn nguồn những giọt sữa lọc vội từ nước cháo Hãy nhắm mắt ! ngủ kỹ đi, tôi nhủ để không còn nhìn thấy hai cánh tay khẳng khiu của mẹ đặt ta trở lại chiếc nôi cũ rích của ông bà! Con ơi hãy ngủ như bông để mẹ đi cấy lấy công cho nhà Lời mẹ ru tôi vào ước vọng về ngày mai khi mùa gặt tới công mẹ đổi về cân thóc mẹ sẽ nấu cơm mới vắt cho tôi nguốn sữa tràn đầy và tôi thiếp đi như một bài ca của cháo mơ khúc khải hoàn về hạt gạo ngày mai Chương II Ngày tháng qua mau vừa gặt vụ mùa đã cấy vụ chiêm tôi lớn lên trong nỗi lo thấp thỏm mùa giáp hạt tháng ba ngày tám vừa năm mười sáu tuổi cha dựng tôi dậy nửa đêm để dặn dò: ... rạng sáng mai con hãy lên đường dưới bếp lửa kia mẹ đang đồ cơm nắm cho con hãy đi khỏi quê nghèo nơi chỉ quanh quẩn hai mùa sống hết vụ chiêm lại đến vụ mùa của chiếc dạ dầy con hãy đi tìm những mùa sống mới cho tâm hồn phơi phới của con hãy đi ra biển duyên hải không chỉ có mùa gặt của lúa mà còn có mùa gặt của muối mùa gặt của cá mùa gặt của gió đại dương lồng lộng mùa gặt của sóng triều cuốn xô bờ cát mắt con sẽ không còn bị lớp tre làng chắn lại chúng sẽ thoả thuê khi thả tầm nhìn lướt chập chờn cùng sóng biển đùa giỡn với những cánh buồm khát vọng và mặt trời ở đại dương cũng khác mỗi bình minh ngoi lên như một vầng hồng khao khát mênh mông hạ cánh nhẹ nhàng đón giấc mặt nước bao la vừa choàng dậy giữa điệu đàn thanh khiết những cơn mơ đầy sóng vỗ miên man Con hãy đi ngược những dòng sông để tìm xem cội nguồn của chúng những dòng sông đang xiết xói lở bờ bỗng hiền hoà lượng khúc quanh duyên dáng cho cá hát những bài ca sinh đẻ cho dân chài hát điệu hò kéo lưới Con hãy leo lên những đỉnh non cao nhất để ước xem có với được mặt trời khi hồn ru trong gió vờn mây ngũ sắc dưới chân con sẽ chứng kiến khát vọng của mặt đất bình yên dâng lên thành núi dâng tình yêu như bầu vú khát yêu đón lấy hồn si mê của vòm trời đậu xuống và giữa cuộc giao hoà trời đất con sẽ nhận ra khát vọng cuộc đối thoại càn khôn giữa đất và trời giữa cỏ cây với gió giữa đại dương và mặt trời giữa con người với trăng sao! Con hãy đi đi Lúa ở cánh đồng làng ta không đủ nuôi con nữa chữ của cha cũng không còn đủ để dạy con con hãy đi học ở trường đời mỗi ngày đàng là một sàng khôn! Mẹ tôi chấm nước mắt Rưng rưng Con hãy nghe lời cha! Hãy lên đường chân cứng đá mềm đừng luyến tiếc ở nhà với mẹ một hạt giống cứ ủ vào gốc mẹ mãi còi cọc chẳng thể nào lớn được con hãy bứt mẹ ra để trở thành một đấng nam nhi cường tráng Bứt mẹ ra để trở thành một thân cây riêng rẽ bầu sữa mẹ khi xưa có thể nuôi con đang còn bé bỏng nhưng không đủ để dưỡng dục con trở thành một cây đại thụ con hãy ra đi hãy uống sữa đời sữa của mặt trời mặt trăng và muôn sao tụ lại rót xuống đất bao la nguồn ánh sáng dâng tràn những đỉnh non ngàn và chảy về sự sống con hãy uống lấy nguồn sữa đó để trở thành chàng trai của cha Trời mẹ Đất mái nhà tranh đây chỉ là quê con- đứa hài nhi bé bỏng nhưng ngoài kia bầu trời thiên hạ bao la mới là quê đời- cho con sống Hãy dời quê hương để tìm đến quê đời! Vâng! Con sẽ đi Con sẽ học thật nhiều Con sẽ làm việc thật nhiều Mong sớm trở về quê Có được tiền giành dụm lợp lại mái tranh dột nát để cha mẹ không còn run rẩy tìm một góc không thấy trời mỗi khi mưa ùa vào căn nhà chật hẹp con sẽ thay liếp cửa để những cơn gió mùa đông quái ác không xộc đường vào thẳng chiếc giường tre phủ rơm cứng như gai thiếu chiếc chăn đã nhường cho con nơi trong gió bấc lạnh lùng nghe tiếng khớp xương cha mẹ trở mình buốt như lời than của dui mè tre tê cóng thời gian Con sẽ đem về những chiếc nôi mây mới để con của con cháu của con sẽ sinh ra giữa hương cuộc sống tinh khôi phút chào đời... Tôi vác túi mo cơm Chào dã biệt mẹ cha và hàng xóm Lên đường! Này cháu! Ông bác tôi chạy lại dặn dò “Cháu hãy nhớ lời bác ở xứ ta con đường làm thơ là đường ngắn nhất để đi tới thành công nếu có học gì thì cũng nhớ rằng cho dù cháu có viết sách này sách nọ những tiểu thuyết dầy trang những cuốn thông kinh sử thì cũng chẳng mấy khi được người xứ ta ngó đến nhưng chỉ cần làm một bài thơ vài câu tàm tạm thì sẽ được mọi người ngâm nga học thuộc lòng truyền khẩu tên cháu sẽ trở thành một bài ca véo von trên môi thiên hạ rồi cháu sẽ có danh danh đến tất lợi đến lợi đến tất quyền sẽ kéo liền chân Hãy nhớ lời bác dặn nghe không Thơ Lục bát thì chữ câu sáu cuối cùng phải gieo vần với lời thứ sáu câu sau thơ Tứ tuyệt là thơ bốn câu câu thứ nhất là mở hai câu giữa là phá và câu thứ tư là khép lại giản tiện làm sao! nhớ lời bác dặn chưa con đường làm thơ là đường ngắn nhất nhớ chưa... ?” Vâng cháu xin nhớ Tôi xốc lại mo cơm đã trễ xuống bên vai mồm nhẩm lại phương ngôn con đường làm thơ là đường ngắn nhất!

* Chương III Niềm xao xuyến phai theo luỹ tre làng mờ khuất phía trước con đường mở ra vô tận hồn bỗng rạo rực tinh khôi hăm hở bước dồn chân khát khao ... những miền đất mới ngày đi đêm nghỉ sáng nay trời vẫn tờ mờ trong sương se lạnh từ biệt chủ nhà cho ngủ trọ tôi lại khoác túi lên đường qua một dãy núi trời vẫn tinh mơ tiếng chim lảnh lót khua thức muôn mắt lá rừng cây mở ra đón nắng ban mai tinh khôi như suối mật vàng rót xuống Nắng nhảy nhót trên lá cây Vãi những gót chân vàng xinh xắn mỗi khi rừng cựa mình theo gió thoảng điệu vũ lại chuyển làn tiếng hót của bầy chim nhảy trên gót nắng thích đùa lung linh biến ảo qua muôn kẽ lá Lao xao Thì thào ngôn ngữ mầu xanh Khát nắng! Lao xao Thì thào ngôn ngữ rung rinh Khát gió! Lao xao thì thào ngôn ngữ âm thanh khát tiếng chim! Lòng đang hứng khởi giữa khúc hoà âm hoà sắc của thiên nhiên thì bỗng giật mình nghe tiếng Ha Ha Ha này anh bạn trẻ tiếng gọi sau cây đại già vọng đến tôi ngoảnh lại nhìn thấy ba thi nhân đang ngồi toạ dưới mái lều lợp cọ vào đây! Vào đây! họ kêu may quá! Vào đây chúng ta đang làm một bài thơ tứ tuyệt mỗi người một câu hết câu thứ ba thì bí trời run rủi thế nào gặp được anh bạn trẻ có dáng điệu học trò chắc cũng biết dăm ba thuật làm thơ chứ nhỉ? Tôi ngồi xuống bên họ Chưa kịp hỏi lời nào mỗi người đã lôi ngay bầu rượu bên sườn rót liền cho tôi ba chén vào ba ra bảy chú em hiểu chưa rượu vào lời ra hãy uống đi uống nhiều vào để hồn ngập lụt rượu và rượu khi đó nàng thơ sợ mình chết đuối sẽ phải ngoi ra và chúng ta sẽ tóm lấy nàng họ cùng ngâm lên lời hát lè nhè chúng ta sẽ tóm lấy nàng! Chúng ta sẽ tóm được nàng! Chúng ta sẽ nhốt nàng lại! Không cho nàng trốn biệt tăm đi nữa! Bình minh đang lên Sao các bác lại rỗi công Chén chú chén anh sớm thế? Ôi chú nhóc này! một người xoa đầu tôi bảo chú chưa kịp lớn nên chẳng hiểu đời ở đời cái gì thanh tao hơn thú làm thơ được chú hãy nhìn mặt trời kia có phải nó đang còn mát dịu mầu hồng ngọc và chúng ta lấy nó làm thức nhắm cho chén rượu của mình chú thử nghĩ xem chỉ lúc nữa thôi nó sẽ đỏ rực như hòn than nung lửa thì làm sao còn nhắm được Phải đấy! một người khác bảo Làm người có ai sánh nổi Thú của thi nhân Rượu sớm trà trưa Săn đuổi nàng thơ E hèm! E hèm! người thứ ba cất giọng hoà theo chúng ta lấy mặt trời mới lên làm thức nhắm cho hàng mi ngái ngủ lấy gió ban mai làm kèn dìu dặt đưa tâm hồn ngao du lá biếc lấy trăng làm đuốc lơi lả hồn say lấy sao trời là mùa gieo hạt cho chiếc dạ dầy ảo tưởng của mình anh bạn thử nghĩ xem có muôn sao nghìn nghịt gieo mùa trên đồng xanh trời biếc mênh mông chẳng một ai đánh thuế thì còn lo gì đói! Lo gì tháng ba ngày tám Lo gì lũ lụt hạn hán mùa màng! Ba thân xác sũng rượu đung đưa Bíu vào nhau hát vang Vinh quang thay thi nhân! Đó là kẻ tao nhân mặc khách rượu sớm trà trưa say sưa nàng thơ vinh quang thay thi nhân! Thi nhân là thánh nhân người phất hồn mộng du giữa mùa gặt bốn mùa của sao trời vô hạn người chẳng thèm đếm xỉa mùa gieo cấy và gặt hái đổ mồ hôi sôi nước mắt trên cánh đồng phàm tục của trần gian! Hồn tôi bỗng lâng lâng giữa hồn say men la đà của họ tay đưa chén lên môi nồng ơi là nồng! Uống đi! Uống đi! họ giục Chú khăn gói qủa mướp thế kia chắc dời quê đi kiếm việc làm chú muốn làm chi? Tôi đi tìm nghiệp làm thơ Vì bác tôi đã dặn Con đường làm thơ là đường ngắn nhất! Chí phải! Chí phải! Chú này nhỏ tuổi Mà sớm tinh khôn Nhưng hãy nghe đây muốn thành thi nhân thì trước hết phải thành sâu rượu đã trong rượu có thần men người sẽ nâng ta lên chao đảo bàn chân không hề chạm đất hồn ngất ngư bay liệng đến chạm nóc vòm trời tay mọc cánh tưởn tượng dài vô tận quờ quạng kiếm nàng thơ Thơ là thánh ngôn! Rượu cũng là thánh! Vì chỉ có thần men mới nhấc nổi chúng ta lên khỏi sức hút của trần gian để cất cánh bay vào ảo tưởng tìm cửa đến thiên thai nơi rập rờn tiếng đàn tiếng sáo cùng tiếng mỹ nhân ru hồn ta vào hoan lạc ta mất trọng lượng bay vất vưởng trong thế giới phù vân đó chẳng còn năm tháng ! chẳng còn tuổi tác! chẳng còn lý trí! Ôi lý trí quái ác Thoát khỏi nó thật sướng biết bao Lúc nào nó cũng chăm chăm Đánh thức cả hồn lẫn xác của ta phải nhận biết rằng đã sinh ra làm người thì có ngày phải chết! Ôi vinh quang thay cõi thiên thai! Nơi ảo tưởng xoá nhoà trọng lượng thân phận con người và lý trí chỉ có những nàng tiên dìu ta vào khoái lạc muôn tiếng đàn vô thanh sẽ xoá đi nỗi buồn của hồn vạn cổ và không gian lộn ngược cả ba chiều quái đản sẽ quay trục thời gian quá khứ - hiện tại – tương lai ba miền cũ rích xoá nhoà làm chúng ta quên đi nỗi buồn năm tháng đè trĩu nặng cơ thể chúng ta từng sợi tóc trên đầu từng tế bào ở làn da và từng hơi thở giữa làn tim đập Vinh quang thay thiên thai! Tìm đâu ra cõi thần tiên đó Nơi đất đứng trần gian? Tìm đâu ra Cõi thiên thai ấy là thơ Đang ngự trị ở đây Trên mặt đất này Và rượu này Chính là con đường ảo mộng Đưa chân chúng ta lảo đảo bước vào thế giới thiên thai vậy thì vinh quang thay rượu nồng! Uống đi! uống đi chú em uống thật nhiều vào cho hồn say tuý luý! Tôi đưa chén nhắm mắt Tu cả ba hơi liền ba chén rượu mắt choáng mơ màng mầu xanh của rừng dâng lên như sóng mầu nắng đổ chập chờn như thác nước trào dâng qua sóng các tầng mây tâm hồn rát như lò đang khơi lửa mong tìm đôi cánh đang tôi chân chao đi như bánh lái của con thuyền đang mắc cạn trên mặt đất chùng chình trong cơn hoá nước mắt loà đi giữa ba bóng người hoá sáu bóng người hoá chín bóng người và vô vàn bóng những thi nhân nhảy nhót cùng bầu rượu chợp chờn vũ điệu thiên thai nhoà hư ảnh... Chúng tớ đang làm dở một bài thơ tứ tuyệt người bên hữu đập mạnh vai tôi tớ làm câu thứ nhất sáng ra uống rượu làm thơ Mình làm câu thứ hai người ngồi bên trái vỗ đùi tôi đau điếng gió thổi mây bay Và mỗ làm câu thứ ba người đối diện tôi đứng dậy ngâm mây bay về đây.. Đến đây bí quá Thêm một câu nữa sẽ chỉnh bài thơ cậu hãy làm đi! Trong men rượu bốc lên ngùn ngụt cảnh vật dập dình chao đảo hư ảnh các thi nhân vờn mình nhảy múa tôi loạng choạng đứng lên hồn bập bềnh ngâm vang câu cuối mây bay về viễn xứ Tuyệt vời! tuyệt vời! Bài thơ của chúng ta thật là tuyệt tác! Chúng ta là những thi nhân vô cùng tuyệt diệu! Và cậu bé này có thiên bẩm thi nhân! họ nhảy lên reo nào chúng ta hãy đứng lên tìm kiếm mọi người ngâm cho họ nghe bài thơ của chúng ta thật là cự phách! Có một không hai! Chúng tôi đứng lên hồn xiêu vẹo Bíu nhau đi A, kia rồi! Trên cánh đồng Chúng tôi nhìn thấy một bác nông dân đang cày ruộng này bác kia hãy nghỉ tay một chút nghe bài thơ của chúng tôi mới làm tập thể thật là hay lắm bốn cái đầu chụm lại hẳn phải giỏi giang hơn bất cứ đầu ai! Tôi có rỗi đâu Mà nghe thơ được Vắt Vắt Vắt... Bác nông dân vẫn lái con trâu Cày tiếp luống cày Hãy dừng một chút Cày mãi làm chi gạo chỉ nuôi được dạ dầy làm sao nuôi hồn được hãy nghe thơ chúng tôi cho tâm hồn phấn chấn rồi cày sẽ nhanh hơn! Thật thế chăng? Bác nông dân cười mỉm Tôi e nghe thơ các anh sẽ mệt thêm lên rồi chẳng còn sức đâu cày nốt thửa ruộng này thì bác cứ nghe đã chưa nghe thơ người chưa biết hay dở sao cứ khăng khăng? Tôi không chỉ nghe thơ bằng tai Mà còn nhìn bằng mắt bằng sự ước định tất cả những gì về người làm ra nó trông các anh chân nam đá chân chiêu chưa lăn khỏi giường đã ôm lấy rượu mượn men say làm đấng cứu tinh cho tâm hồn trống trải của mình thì hỏi làm sao mà tôi tin những vần thơ dăm câu ba điều các anh sắp đọc là của mấy cái đầu chụm lại? hay tác giả của nó là mấy bầu rượu kia làm bằng đất sét? Thôi mà nói vậy Các anh hãy đọc đọc rồi xin đi cho tôi cày nốt thửa ruộng của mình Bác hãy nghe đây một anh lấy giọng ngâm để tôi ngâm cho anh kia cất tiếng không để tôi ngâm giọng tôi trẻ trung hơn không được! không được! ba người cãi lộn về bài thơ chung mỗi người một phần Thôi các anh hãy ngâm lần lượt Bác nông dân bảo Ừ, đành thế vậy! Ba người gãi tai Rôi lần lượt đọc Sáng ra uống rượu làm thơ Gió thổi mây bay Mây bay về đây Mây bay về viễn xứ đến câu cuối cùng nhất loạt cả ba ngâm hộ lời tôi Ha... Ha... Ha... Ha... Bác nông dân cười ngất Thơ của các anh Gió thổi mây bay đến rồi mây lại bay đi chẳng có gì đặc biệt nó chỉ là thấy gì nói nấy vậy thì ích chi bắt người khác lại phải nghe thơ để nhìn mây và gió thà tôi cứ ngẩng đầu sẽ thấy mây đùa gió lớp lớp trôi trên các tấng trời chẳng đẹp hơn sao? giờ các anh đi đi! để tôi còn cày tiếp Thật là phí hơi một người kêu lên thơ hay thế này lại ngâm bên bờ ruộng có khác nào đàn gảy tai trâu thôi chúng ta hãy đi đến chốn nào cao quí sẽ tìm thấy được người khen thơ chúng ta hay! họ kéo nhau đi Này cháu! Bác nông dân vứt bỏ cả cày lẫn trâu chạy với theo tôi kìa bác! Bác muốn nói gì thêm về những vần thơ đó? Không! Không phải thế Hãy bỏ qua những vần thơ đó Chúng vô bổ làm sao! Không được bác ơi Bác cháu dặn rồi Con đường làm thơ là đường ngắn nhất để lập nghiệp đời! Cũng được! bác nông dân từ tốn Bác sẽ chẳng ngăn đường thơ của cháu Nhưng cháu hãy nhìn quả núi kia xem muốn đến thửa ruộng này bác phải vượt qua nó con đường ngắn nhất là leo lên đỉnh con đường dài hơn là vòng chân núi nhưng nếu leo lên đỉnh thì từ sáng đến chiều bác cũng chẳng mong tới được ruộng này vậy là con đường ngắn nhất là đường dài nhất! còn đi theo đường men theo triền núi bác thủng thẳng dắt trâu chưa mất một giờ đã tới được đây thế là, con đường dài nhất là đường ngắn nhất! còn nếu thích đi thênh thang mặt đất bằng thẳng một lèo đến đây thì giống Ngu Công cháu phải mất ba đời để dọn đường qua núi cháu còn trẻ hãy nghe lời bác bác chẳng hiểu mấy về thơ nhưng đường thơ chắc chẳng khác đường đời nếu đi đường tắt ắt phải đi xa còn đi đường xa lại được về gần muốn theo đường thơ chớ bắt chước con đường của họ mượn cánh men say làm cánh tâm hồn đừng nên ảo tưởng khi đôi chân lảo đảo là lúc bước lên mây cháu hãy đi trên đường thơ bằng đôi chân của cháu muốn có cánh tâm hồn thì phải chăm sóc nó từng sợi lông mao từng lông vũ và từng lông ống nuôi chúng lớn lên thành đôi cánh của mình Muốn vượt đại dương trước tiên không phải tập bay mà tập cho đôi cánh có sức lực dồi dào đó là điều hiển nhiên ai muốn khôn ngoan thì đều phải hiểu cháu hãy nhìn con trâu của bác nếu muốn nó thạo cày thì trước hết phải chăm cho nó lớn mạnh béo tròn đến khi có sức mới dạy nó cày còn nếu không luyện nó cày non nó sẽ gầy mòn thì lúc ấy nó biết cày nào có ích chi? Cháu hãy nhìn kia những chú chim sâu đang nhảy chuyền cành suốt ngày nhí nhảnh nhưng chẳng bao giờ chúng vọt qua nổi một vòm cây lớn nhưng những con đại bàng không vậy chúng không bao giờ mới nứt mắt ra đã tập bay chuyền vậy mà chúng đập cánh là vút tận tầng mây! Hãy học lấy Đôi cánh của đại bàng đừng vội bước vào đường thơ bằng đôi chân non bấy phải chuốc rượu lên gân hãy đi, đi xa hơn nữa hãy đi dọc đi ngang cuộc đời cho đôi chân cứng cáp cho mắt tinh tường cho tâm hồn khao khát mênh mông Hãy lắng nghe Không chỉ âm thanh ở quê cha đất mẹ mà hãy mở tai nghe âm thanh toàn vũ trụ tiếng thông reo trên đồi khác hẳn tiếng tre làng cọ cựa tiếng sóng vỗ đại dương còn vĩ đại hơn nhiều chúng cuốn từ quê hương của bình minh lên đến tận cố hương của hoàng hôn xuống Hãy nhìn Không chỉ mặt trời hiện trên nóc nhà tranh mà hãy chứng kiến nó đang dâng mình nguy nga trên những đỉnh non ngà cao nhất Hãy nhìn sao vãi hạt Không chỉ trên cánh đồng nhỏ bé quê nhà Mà hãy nhìn chúng rơi lấp lánh phủ tràn sa mạc không bến không bờ Hãy nhìn Hằng Nga Không chỉ trải mình phô sáng trên chiếu trước hiên nhà Mà hãy nhìn Trăng buông lời than bất lực Không mò nổi lại bóng mình giữa lòng biển sâu vô tận hãy nhìn hãy lắng nghe hãy chứng kiến tất cả bằng mắt, bằng tai, bằng lời, và bằng xúc giác rồi cháu hãy làm thơ! Còn những vần thơ thấy gì nói nấy nghe gì kể nấy có khó gì đâu! Quê nhà ta cả làng làm thơ con lợn đẻ họ cũng làm thơ con cóc nhảy họ cũng làm thơ bán gói thuốc tẩy họ cũng làm thơ con sâu rơi nồi canh họ cũng làm thơ nhưng bác tin đấy không phải là thơ mà chỉ là một lối nói vần! Thôi xế trưa rồi Cháu hãy đi đi! Đây là phần cơm nắm của bác Cháu nhận một nửa cho bác vui lòng Hãy ăn đi tuổi trẻ cần sức lực và lên đường chân cứng đá mềm ... Mặt trời lên mắt tôi hoa lên mồ hôi bốc hơi men sặc sụa tôi tỉnh lại dần đầu nặng chịnh chân nặng chịch và thấy cuộc đời sao mà nặng chịch như men rượu rã rời mây hoàn về mây đang bay thong thả núi hoàn về núi tạc mình trĩu nặng con đường hoàn lại con đường mở dài hun hút và mặt trời hoàn lại mặt trời rát bỏng những tia sự thật soi sáng cảnh vật u buồn và con đường khắc khổ đang mở ra không thể nào khác được tôi nặng chịch hoàn lại thân mình một con người sự thật không còn phiêu bồng trên đôi chân phiêu lãng của men say tôi bỗng thấy mình trơ ra trước con đường nhọc nhằn và xấu hổ

Còn Tiếp
Nguyễn Hoàng Ðức