Apr 25, 2024

Tác giả

Trác Văn Quân - 卓文君
Hình ảnh
#1

Trác Văn Quân - 卓文君

tiểu sử tác giả

Trác Văn Quân 卓文君 là tài nữ người Lâm Cùng đời Tây Hán (nay thuộc Cùng Lai, Tứ Xuyên), giỏi đàn, thiện âm luật. Nàng xuất thân phú quý, là con của đại phú thương thời đó là Trác Vương Tôn 卓王孫, lấy chồng nhưng sớm thành quả phụ.

Tư Mã Tương Như
司馬相如 đến uống rượu nhà họ Trác, biết trong nhà có quả phụ trẻ, gảy khúc "Phượng cầu hoàng" do chàng sáng tác. Văn Quân nửa đêm bỏ nhà theo Tương Như, hai người tới Thành Đô sống một thời gian nhưng nhà nghèo nên lại trở về Lâm Cùng, mở quán bán rượu.

Tương truyền Tư Mã Tương Như sau khi làm bài "Trường Môn phú" nói lên nỗi lòng A Kiều, giúp nàng lấy lại được sủng ái của quân vương thì chàng cũng trở thành người trong mộng của bao nhiêu tiểu thư mệnh phụ chốn kinh thành, chàng quên mất Trác Văn Quân tài hoa đa tình đang mỏi mắt chờ chàng ở chốn Thành Đô. Rồi một hôm nàng đang ngồi tựa cửa, chợt có người dâng đến một phong thư của chàng, mở bức lụa trắng tinh mà lòng những xốn xang. Nào ngờ trên mảnh lụa chỉ vỏn vẹn vài chữ "Một hai ba bốn năm sáu bảy tám chín mười trăm ngàn vạn". Thưa thớt như bước chân người trở về, lạt lẽo như lòng kẻ phụ phàng. Người đưa thư còn bảo chàng dặn lấy hồi âm ngay. Tâm cuồng ý loạn, vừa hận vừa đau nàng cầm bút đề luôn một mạch:

"Sau khi một biệt, lòng gởi hai nơi,
chỉ hẹn rằng ba bốn tháng,
nào ngờ lại năm sáu năm,
bảy dây trống trải đàn cầm,
tám hàng thư không thể gởi,
chín mối bội hoàn dang dở,
mười dặm trường đình mỏi mắt ngóng trông,
trăm tương tư, ngàn dằn vặt, muôn chung nào nỡ oán chàng.
Vạn lời ngàn tiếng nói sao đang,
trăm cô liêu tựa mười hiên vắng,
mùng chín tháng chín lên cao trông lẻ nhạn,
tháng tám trung thu tròn trăng chẳng thấy người,
tháng bảy nửa vầng hương cầm đuốc hỏi ông trời,
tháng sáu phục hiên ai ai lay quạt lạnh lòng ai,
tháng năm lửa lựu lập loè sầm sập mưa dầm hoa tả tơi,
tháng tư tỳ bà lạnh vắng người toan soi gương tâm ý loạn,
chợt hối hả tháng ba hoa đào theo nước trôi,
tháng hai gió gảy tiếng rã rời.
Ôi! chàng, chàng ơi,
nguyện cho được sau một kiếp,
chàng hoá gái để em làm trai."

Tư Mã Tương Như nhận thư giật mình, chiều hôm ấy xe ngựa cao quý nhằm hướng Thành Đô mà trở về.

                                                     ****

Trác Văn Quân và Tư Mã Tương Như

Trác Văn Quân nổi tiếng tài sắc (ảnh minh họa)
Trác Văn Quân nổi tiếng tài sắc

Nhờ tài thơ phú tuyệt đỉnh mà Trác Văn Quân đã khiến Tư Mã Tương Như từ bỏ ý định lập thiếp và trở về sống cùng mình đến đầu bạc răng long.

Tư Mã Tương Nhưlà nhà viết từ, nhà âm nhạc nổi tiếng thời Tây Hán Trung Quốc cách đây hơn 2000 năm. Vì ngưỡng mộ đức độ làm người của Lạn Tương Như nước Triệu thời Chiến quốc, cho nên tự đặt tên cho mình là "Tương Như". Ông nuôi ý chí phải làm việc lớn cho đất nước. Gia cảnh Tư Mã Tương Như nghèo khó, thời Hán Cảnh Đế, ông theo đuổi Lương Vương, viết những bài từ gảy đàn ngay trên đất Lương, cho nên cuộc sống trở nên dư dật hơn.
Lương Vương rất tâm đắc với tài nghệ của Tương Như, liền ban cho ông cây đàn cổ quý hiếm mang tên Lục Kỳ. Khổ nỗi là Lương vương đoản thọ, sau khi Lương Vương qua đời, thì Tư Mã Tương Như cũng mất đi chỗ dựa, ông đành phải lang thang đó đây, cuối cùng đến ở nhờ nhà người bạn thân của mình tên là Vương Cát - một huyện nhỏ biên giới Tứ Xuyên, sống quãng ngày ăn nhờ ở vạ.

Trác Văn Quân dùng thơ 'giành' chồng - 1
Văn Quân vừa xinh đẹp lại vừa có tài. (ảnh minh họa)

Ở đó có một người đàn ông giàu có tên là Trác Vương Tôn, ông có cô con gái tên Trác Văn Quân mới 17 tuổi. Văn Quân xinh đẹp khó ai bì kịp, không những giỏi chơi đàn, mà còn có tài làm thơ nữa. Ông vốn định gả con gái Trác Văn Quân cho Nhất Hoàng Tôn, không ngờ lễ cưới chưa thành thì Hoàng Tôn đã mất sớm, Trác Văn Quân trở thành góa bụa, ở lại phụng dưỡng cha.
Một hôm, Trác Vương Tôn mời Vương Cát đến nhà ăn cơṃ, Tư Mã Tương Như cũng được mời đến dự theo bạn mình. Trong bữa tiệc, việc làm những bài từ và gảy đàn để góp vui cho bầu không khí là không thể thiếu được. Được biết con gái ông Trác Vương Tôn tài sắc vẹn toàn, Tư Mã Tương Như liền gảy bản nhạc "Phượng cầu hoàng". Từ lâu Trác Văn Quân đã ngưỡng mộ tài nghệ của Tư Mã Tương Như, nàng bèn núp sau mành nghe trộm, từ tiếng đàn thiết tha, đắm đuối, nàng đã lĩnh hội được tình tứ của Tư Mã Tương Như.
Trác Văn Quân dùng thơ 'giành' chồng - 2
Chỉ cần nghe tiếng đàn, Trác Văn Quân đã cảm được tình tứ của Tư Mã Tương Như. (ảnh minh họa)

Không lâu sau đó, Tư Mã Tương Như và Trác Văn Quân đã yêu nhau thắm thiết, nhưng lại bị ông Trác Vương Tôn phản đối kịch liệt. Không còn cách nào khác, hai người liền cùng nhau bỏ trốn đến Thành Đô - quê hương Tư Mã Tương Như. Do điều kiện sinh hoạt rất khó khăn, Văn Quân liền lấy đồ trang sức của mình mang theo đi cầm cố để mở một quán rượu, làm kế sinh nhai.
Văn Quân đích thân đứng bán ngoài cửa hàng, còn Tương Như thì đi làm công. Tin này đến tai cha Trác Văn Quân, vì sĩ diện nên ông liền cho trăm người hầu đến nhà con gái mình, rồi cho tiền vàng bạc triệu, lại thêm rất nhiều của hồi môn, từ đó đời sống của hai người trở nên giàu có, an nhàn, có thể uống rượu làm thơ, đàn hát suốt ngày.
Sau thời Hán Cảnh Đế, Hán Vũ Đế lên ngôi, sau khi xem tác phẩm của Tư Mã Tương Như, Vũ Đế lấy làm thích thú, bèn triệu gặp ông. Tư Mã Tương Như sáng tác bài "Thượng Lâm Phổ" bằng tài trí của mình, ca ngợi quang cảnh hoành tráng khi nhà vua săn bắn. Hán Vũ Đế ưa được kể công cho nên lấy làm khoái trí, liền phong Tư Mã Tương Như làm chức Lang Quan. Thế là Tư Mã Tương Như rất đắc chí, hài lòng ở lại Tràng An, còn Trác Văn Quân thì vẫn ở Thành Đô, cô đơn, lẻ loi sống trong căn nhà lạnh lẽo, kiên tâm đợi chồng trở về.

Trác Văn Quân dùng thơ 'giành' chồng - 3
Đọc bài thơ đầy thương cảm của vợ, Tư Mã Tương Như hết sức cảm động, ông liền xóa bỏ ý định lấy vợ lẽ và về quê sống cùng vợ. (ảnh minh họa)

Sau khi đến Tràng An lâu ngày, khi về Thành Đô, thấy dung nhan của Trác Văn Quân trở nên già đi, Tương Như nảy sinh ra ý nghĩ lấy vợ lẽ. Trác Văn Quân biết tin, trong lòng rối bời, liền viết bài thơ "Bạch đầu ngâm", lại thêm một bài "Giã biệt thư", bài thơ có đoạn: "Mong được tấm lòng anh, bạc đầu không chia cách". Đọc bài thơ đầy thương cảm của vợ, Tư Mã Tương Như hết sức cảm động, nhớ lại quãng năm tháng hai vợ chồng “đồng cam cộng khổ” đầy nghĩa tình với nhau, ông liền xóa bỏ ý định lấy vợ lẽ, rồi trở về quê cũ với Trác Văn Quân.
Từ đó, Tương Như từ bỏ ý định lấy vợ lẽ, hai vợ chồng chung sống với nhau cho đến khi từ giã cõi đời. Bài thơ "Bạch đầu ngâm" của Trác Văn Quân tình sâu nghĩa nặng, rung động lòng người và được lưu truyền cho đến tận ngày nay.
 

Tất cả các bài của tác giả Trác Văn Quân - 卓文君:

Quyết Biệt Thư - Cổ Thi Trung Quốc - Jan 05, 2024
Bạch đầu ngâm - 白頭吟 - Cổ Thi Trung Quốc - Mar 03, 2013