Apr 25, 2024

Cổ Thi Trung Quốc

Trường Hận Ca (nhạc Cao Sơn Lưu Thủy)
Bạch Cư Dị 白居易 (772-846) * đăng lúc 01:50:23 AM, Feb 27, 2015 * Số lần xem: 6286
Hình ảnh
Truonghanca
#1
Trường Hận Ca (nhạc Cao Sơn Lưu Thủy)

*
白居易

長恨歌

漢皇重色思傾國, 御宇多年求不得。
楊家有女初長成, 養在深閨人未識。
天生麗質難自棄, 一朝選在君王側;
回眸一笑百媚生, 六宮粉黛無顏色。
春寒賜浴華清池, 溫泉水滑洗凝脂;
侍兒扶起嬌無力, 始是新承恩澤時。
雲鬢花顏金步搖, 芙蓉帳暖度春宵;
春宵苦短日高起, 從此君王不早朝。
承歡侍宴無閑暇, 春從春遊夜專夜。
後宮佳麗三千人, 三千寵愛在一身。
金星妝成嬌侍夜, 玉樓宴罷醉和春。
姊妹弟兄皆列士, 可憐光彩生門戶;
遂令天下父母心, 不重生男重生女。
驪宮高處入青雲, 仙樂風飄處處聞;
緩歌慢舞凝絲竹, 盡日君王看不足。
漁陽鼙鼓動地來, 驚破霓裳羽衣曲。
九重城闕煙塵生, 千乘萬騎西南行。
翠華搖搖行復止, 西出都門百餘里。
六軍不發無奈何? 宛轉蛾眉馬前死。
花鈿委地無人收, 翠翹金雀玉搔頭。
君王掩面救不得, 回看血淚相和流。
黃埃散漫風蕭索, 雲棧縈紆登劍閣。
峨嵋山下少人行, 旌旗無光日色薄。
蜀江水碧蜀山青, 聖主朝朝暮暮情。
行宮見月傷心色, 夜雨聞鈴腸斷聲。
天旋地轉迴龍馭, 到此躊躇不能去。
馬嵬坡下泥土中, 不見玉顏空死處。
君臣相顧盡霑衣, 東望都門信馬歸。
歸來池苑皆依舊, 太液芙蓉未央柳;
芙蓉如面柳如眉, 對此如何不淚垂?
春風桃李花開日, 秋雨梧桐葉落時。
西宮南內多秋草, 落葉滿階紅不掃。
梨園子弟白髮新, 椒房阿監青娥老。
夕殿螢飛思悄然, 孤燈挑盡未成眠。
遲遲鐘鼓初長夜, 耿耿星河欲曙天。
鴛鴦瓦冷霜華重, 翡翠衾寒誰與共?
悠悠生死別經年, 魂魄不曾來入夢。
臨邛道士鴻都客, 能以精誠致魂魄;
為感君王輾轉思, 遂教方士殷勤覓。
排空馭氣奔如電, 升天入地求之遍;
上窮碧落下黃泉, 兩處茫茫皆不見。
忽聞海上有仙山, 山在虛無縹緲間;
樓閣玲瓏五雲起, 其中綽約多仙子。
中有一人字太真, 雪膚花貌參差是。
金闕西廂叩玉扃, 轉教小玉報雙成。
聞道漢家天子使, 九華帳裡夢魂驚。
攬衣推枕起徘徊, 珠箔銀屏迤邐開,
雲鬢半偏新睡覺, 花冠不整下堂來。
風吹仙袂飄飄舉, 猶似霓裳羽衣舞;
玉容寂寞淚闌干, 梨花一枝春帶雨。
含情凝睇謝君王, 一別音容兩渺茫。
昭陽殿裡恩愛絕, 蓬萊宮中日月長。
回頭下望人寰處, 不見長安見塵霧。
唯將舊物表深情, 鈿合金釵寄將去。
釵留一股合一扇, 釵擘黃金合分鈿;
但教心似金鈿堅, 天上人間會相見。
臨別殷勤重寄詞, 詞中有誓兩心知。
七月七日長生殿, 夜半無人私語時。
在天願作比翼鳥, 在地願為連理枝。
天長地久有時盡, 此恨綿綿無絕期。

TRƯỜNG HẬN CA

Hán hoàng trọng sắc tư khuynh quốc
Ngự vũ đa niên cầu bất đắc
Dương gia hữu nữ sơ trưởng thành
Dưỡng tại thâm khêu nhân vị thức

Thiên sinh lệ chất nan tự khí
Nhất triều tuyển tại quân vương trắc
Hồi đầu nhất tiếu bách mị sinh
Lục cung phấn đại vô nhan sắc

Xuân hàn từ dục hoa thanh trì
Ôn tuyền thủy hoạt tẩy ngưng chi
Thị nhi phò khởi kiều vô lực
Thỉ thị tân thừa ân trạch thì

Vân mấn hoa nhan kim bộ diêu
Phù dung trường noãn độ xuân tiêu
Xuân tiêu khổ đoản nhật cao khởi
Tùng thử quân vương bất tảo triều

Thừa hoan thị yến vô nhàn hạ
Xuân tùng xuân du dạ chuyên dạ
Hậu cung giai lệ tam thiên nhân
Tam thiên sũng ái tại nhất thân

Kim ốc trang thành kiều thị dạ
Ngọc lâu yến bải tuỳ hòa xuân
Tỉ muội đệ huynh giai liệt thổ
Khả lân quang thái sinh môn hộ

Toại lịnh thiên hạ phụ mẫu, tâm
Bất trọng sinh nam trọng sinh nữ
Ly cung cao xứ nhập thanh vân
Tiên nhạc phong phiêu xứ xứ văn

Hoãn ca mạn vũ ngưng ti trúc
Tận nhật quân vương khán bất túc
Ngư dương bề cổ động địa lai
Kinh phá nghê thường vũ y khúc

Cửu trùng thành khuyết yên trần sinh
Thiên thừa vạn kị tây nam hành
Thuý hoa diêu diêu hành phục chỉ
Tây xuất đô môn bách dư lí

Lục quân bất phát vô nại hà
Uyển chuyển nga mi mã tiền tử
Hoa điền uỷ địa vô nhân thâu
Thuý kiều kim tước ngọc tao đầu

Quân vương yểm diện cứu bất đắc
Hồi khán huyết lệ tương hoà lưu
Hoàng ai tán mạn phong tiêu sách
Vân sạn oanh vu đăng Kiếm các

Nga mi sơn hạ thiểu nhân hành
Sinh kì vô quang nhật sắc bạc
Thục giang thủy bích Thục sơn thanh
Thánh chúa triêu triêu mộ mộ tình

Hành cung kiến nguyệt thương tâm sắc
Dạ vũ văn linh trường đoạn thanh
Thiên triền địa chuyễn hồi long ngư
Đáo thử trù trừ bất năng khứ

Mã ngôi bi hạ nê thổ trung
Bất kiến ngọc nhan không tử xứ
Quân thần tương cố tận triêm y
Đông vọng Đô môn tín mã qui

Qui lai trì uyển giai y cựu
Thái dịch phù dung Vị ương liễu
Phù dung như diện liễu như mi
Đối thử như hà bất lệ thùy

Xuân phong đào lí hoa khai nhật
Thu vũ ngô đồng diệp lạc thì
Tây cung nam nội đa thu thảo
Lạc diệp mãn giai hồng bất tảo

Lê viên tử đệ bạch phát tân
Tiêu phòng a giám thanh nga lão
Tịch diện huỳnh phi tư tiếu nhiên
Cô đăng khiêu tận vị thành miên

Trì trì chung cổ, sở trường dạ
Cảnh cảnh tinh hà dục thự thiên
Uyên ương ngõa lãnh sương hoa trọng
Phỉ thúy khâm hàn thùy dữ cọng

Du du sinh tử biệt kinh niên
Hồn phách bất tằng lai nhâp mộng
Lâm cùng đạo sĩ Hồng đô khách
Năng dĩ tinh thành tri hồn phách

Vị cảm quân vương triển chuyển từ
Toại giáo phương sĩ ân cần mịch
Bài không ngự khí bôn như điển
Thăng thiên nhập địa cầu chi biến

Thượng cùng Bích lạc hạ Hoàng tuyền
Lưỡng xứ mang mang giai bất kiến
Hốt văn hải thượng hữu tiên san
San tại hư vô phiếu diếu gian

Lâu các linh lung ngũ vân khởi
Kỳ trung trác ước đa tiên tử
Trung hũu nhất nhân tự Thái chân
Tuyết phu hoa mạo sâm si thị

Kim khuyết tây sương khấu ngọc toan
Chuyển giáo Tiểu ngọc báo Song thành
Văn đạo Hán gia thiên tử sứ
Cửu hoa trướng lý mộng hồn kinh

Lãm y thôi chẫm khởi bồi hồi
Châu bạc ngân bình dĩ lệ khai
Vân cát bán thiên tân thụy giác
Hoa gian bất chỉnh hạ đường lai

Phong xuy tiên khuyết phiêu phiêu cử
Du tợ nghê thường vũ y vũ
Ngọc dung tịch mịch lệ lan can
Lê hoa nhất chí xuân đái vũ

Hàm tình ngưng thêtá quân vương
Nhất biệt âm dương lưỡng điếu mang
Chiêu dương điện lý ân ái tuyệt
Bồng lai cung trung nhật nguyệt trường

Hồi đầu hạ vọng trần hoàn xứ
Bất kiến Trường An kiến trần vụ
Duy tương cựu vật biểu thâm tình

Điển hiệp kim thoa ký tương khứ
Thoa lưu nhất cổ hiệp nhất phiến
Thoa tịch hoàng kim hiệp phân điền
Đản giáo tâm tợ kim điền kiên

Thiên thượng nhân gian hội tương kiến
Lâm biệt ân cần trọng kí từ
Từ trung hữu thệ lưỡng tâm tri
Thất nguyệt thất nhật Trường sinh điện
Dạ bán vô nhân tư ngữ thì

Tại thiên nguyện tác tị dực điểu
Tại địa nguyện vi liên lí chí

Thiên trường địa cửu hữu thời tận
Thử hận mang mang vô tuyệt kỳ....

Bản dịch của Tản Đà --

Đức vua Hán mến người khuynh quốc,
Trải bao năm tìm chuốc công tai (1).
Nhà Dương có gái mới choai,
Buồng xuân khóa kín chưa ai bạn cùng (2)
Lạ gì của tuyết đông ngọc đúc,
Chốn ngai vàng phút chốc ngồi bên.
Một cười trăm vẻ thiên nhiên,
Sáu cung nhan sắc thua hờn phấn son.
Trời xuân lạnh suối tuôn mạch ấm,
Da mỡ đông kỳ tắm ao Hoa.
Vua yêu bận ấy mới là,
Con hầu nâng dậy coi đà mệt thay!
Vàng nhẹ bước lung lay tóc mái,
Màn phù dung ân ái (3) đêm xuân.
Đêm xuân vắn vủn có ngần,
Ngai rồng từ đấy chậm phần vua ra.
Suốt ngày tháng tiệc hoa vui mãi,
Đêm xuân tàn, xuân lại còn đêm.
Ba nghìn xinh đẹp chị em,
Ba nghìn yêu quí chất nêm một mình.
Nhà vàng đúc đêm thanh ôm ấp,
Lầu ngọc cao, say ắp bầu xuân (4)
Anh em sướng đủ mọi phần,
Mà cho thiên hạ có lần rẻ trai.
Vẳng tiên nhạc khắp nơi nghe biết,
Làn gió đưa cao tít Ly cung.
Suốt ngày múa hát thung dung,
Tiếng tơ, tiếng trúc say lòng quân vương.
Ầm tiếng trống Ngư Dương kéo đến,
Khúc Nghê Thường tan biến như không.
Chín lần thành khuyết bụi tung,
Nghìn xe muôn ngựa qua vùng tây nam.
Đi lại đứng hơn trăm dặm đất,
Cờ thúy hoa bóng phất lung lay.
Sáu quân dùng phất lung lay.
Sáu quân dùng dắng làm rầy,
Mày ngài trước ngựa lúc này thương ôi!
Ai người nhặt thoa rơi bỏ đất,
Ôi! thúy kiều ngọc nát vàng phai.
Quân vương bưng mặt cho rồi,
Quay đầu trông lại, máu trôi lệ giàng.
Gió tung bụi mê man tản mác,
Đương thang mây Kiếm Các lần đi,
Vắng tanh dưới núi Nga My,
Mặt trời nhạt thếch, tinh kỳ buồn tênh.
Đất Ba Thục non xanh nước biếc,
Lòng vua cha thương tiếc hôm mai.
Thấy trăng luống những (5) đau người.
Đêm mưa đứt ruột, canh dài tiếng chuông.
PHút trời đất quay cuồng vận số,
Bánh xe rồng đến chỗ ngày xưa.
Đất bùn chổ chết còn trơ,
Thấy đâu mặt ngọc? bây giờ Mã Ngôi!
Đầm vạt áo, vua tôi giọt lệ,
Gióng dây cương ngựa tế về đông.
Cảnh xưa dương liễu, phù dung,
Vị Ương, Thái Dịch hồ cung vẹn mười.
Phù dung đó! Mặt ai đâu tá?
Mày liễu đâu? Cho lá còn như!
Càng trông hoa liễu năm xưa,
Càng xui nước mắt như mưa ướt đầm.
Xuân đào lý gió êm (6) huê nở,
Thu khi (7) mưa rụng lá ngô đồnng,
Kìa Nam Uyển, nọ Tây Cung,
Đầy thềm ai quét lá hồng thu rơi?
Vườn lê cũ những ai con hát,
Mái tóc coi tắng phớt lạ lùng.
Những ai coi giữ tiêu phòng?
Mày xanh thử ấy nay cùng già nhăn.
Trước cung điện nhìn sân đêm tối,
Đom đóm bay gợi mối u sầu.
Ngọn đèn khêu đã cạn dầu,
Khó thay, giấc ngủ dễ hầu ngủ xong!
Tiếng canh tối tùng tùng điểm trống,
Năm canh dài chẳng giống đêm xưa.
Sông Nhân lấp lánh sao thưa,
Trời như muốn sáng, sao chưa sáng trời?
Trên mái ngói, sương rơi ướt lạnh,
Trong chăn nằm, bên cạnh nào ai?
Cách năm sống thác đôi nơi,
Thấy đâu hồn phách vãng lai giấc nồng?
Khách đạo sĩ Lâm Cùng có gã,
Chơi Hồng Đô phép lạ (8) thần thông.
Xót vì vua chúa nhớ nhung,
Mới sai phương sĩ hết lòng ra tay.
Cưỡi luồng gió như bay như biến,
Trên trời xanh dưới đến đất đen.
Hai nơi bích lạc, hoàng tuyền,
Dưới trên tìm khắt, mơ huyền thấy chi!
Sực nghe nói, tìm đi mé bể,
có non tiêu ngoài phía hư không.
Rỡ ràng (9) cung điện linh lung,
Xa trông năm sắc mây lồng đẹp sao!
Trong tha thướt biết bao tiên tử,
Một nàng tiên tên chữ Thái Chân.
Mặt hoa da tuyết trắng ngần,
Dáng (10) như người ấy có phần phải chăng?
Mái tây gõ cửa vàng then (11) ngọc,
Cậy đưa tin Tiểu Ngọc, Song Thành.
Nghe tin sứ giả Hán đình,
Cửu hoa trong trướng giật mình giấc mơ.
Cầm áo dậy, thẩn thơ buồn bực.
Mở rèm châu bình bạc lần ra.
Bâng khuâng nửa mái mây tà,
Thềm cao xuống chiếc mũ hoa lệch đầu.
Phới tay áo bay màu trước (12) gió,
Giống Nghê Thường khúc múa năm xưa.
Lệ giàn mặt ngọc lưa thưa,
Cành lê hoa chíu (13) hạt mưa xuân đầm.
Ngừng nước mắt âm thầm buồn bã.
Đội ơn lòng, xin tạ quân vương.
Từ ngày cách trở đôi phương,
Vắng tanh tăm tiếng, mơ màng hình dong.
Nơi đế điện dứt vòng ân ái,
Chốn tiên cung thư thái tháng ngày.
Cõi trần ngoảnh lại mà hay,
Tràng An chẳng thấy, thấy đầy bụi nhơ!
Lấy chi tỏ tình xưa thâm thú (14)?
Gửi cành thoa vật cũ cầm (15) xuôi.
Thoa vàng hộp khảm phân đôi.
Nửa xin để lại, nửa thời đem đi.
Chỉ xin nguyện lòng ghi dạ tạc.
Tựa thoa vàng bền chặt (16) không phai.
Thời cho chách trở đôi nơi,
Nhân gian rồi với trên trời gặp nhau.
Ân cần dặn mấy câu lâm biệt,
Lời thề xưa lòng biết với lòng.
Nửa đêm (17) Trùng thất trăng trong (18)
Trường Sinh sân điện vắng không bóng người.
Xin kết nguyện chim trời liền cánh,
Xin làm cây cành nhánh liền nhau.
Thấm chi trời đất dài lâu.
Giận này (19) dằng dặc dễ hầu có nguôi...

Tản Đà
Tháng 12-1934
Việt Nam Văn chương Trích diễm 1961

Chú thích:

1. Toi
2. Biết
3. Êm ái
4. Mùa xuân
5. đã
6. Đêm
7. Kia
8. Hoá
9. Rõ ràng
10. Dễ
11. Khoá
12. Ngọn
13. Chĩu
14. Thăm thú
15. Đem
16. Chắc
17. Là đêm
18. Ngồi chung
19. Hờn đâu
*
Bản dịch của Trường Xuân Phạm Liễu

Bài ca Trường Hận

Đường minh Hoàng , người say mê sắc đẹp
Đã bao năm ngự trị chốn Đô thành
Mải kiếm tìm cho được gái xuân xanh
Đành thất vọng ! Bổng một chiều xuân ấy

Nhà họ Dương có gái hiền lộng lẫy
Chốn khuê phòng chưa ai biết ai hay
Trời sinh ra nhan sắc đẹp thế này
Sao nỡ để rơi vào trong quên lãng !

Một buổi mai kia trời bừng xán lạn
Nơi ngai vàng nàng được tuyển vào cung
Một nụ cười càng thêm một não nùng
Bao cung nữ sáu cung đành khuất phục

Dẫu trau giồi phấn son cùng một lúc
Khi nhìn nàng tắm ở suối xuân mơ
Da trắng mịn ngà ngọc đẹp ý thơ
Xuân bớt lạnh thiết tha tình thăm thẳm

Kẻ hầu hạ nàng giai nhân say đắm
Tóc mây tha thướt nhè nhẹ bước vàng
Màn phù dung êm ái với thời gian
Đêm xuân ngắnđêm tàn ngày ẻo lả

Buổi ngự triều vua ngự ra chậm quá
Yến tiệc vuiân ái mãi tưng bừng
Xuân dù đi xuân lại vẫn còn xuân
Ba nghìn cung nử dung nhan sáng chói

Chỉ mình nàng được đúc vua sũng ái
Đúc nhà vàng để cung phụng người yêu
Lầu ngọc cao ân ái mãi nuông chiều
Anh em nàng dù trai hay là gái

Bổng lộc nhiều, tước phong vui thư thái
Được vinh quang ở toà rộng dãy dài
Làm cho thiên hạ những ai ai
Ao ước được sinh ra nhiều con gái

Khúc nhạc tiên phiêu diêu cao vọng mãi
Chốn Ly cung rờn rợn tít mây xanh
Hát ca vũ khúc, nhạc trổi lay thành
Vua say đắm suốt ngày như chưa đủ

Bỗng từ đâu trống Ngư dương nước lũ
Niềm hãi kinh đâu vũ khúc nghê thường
Chốn Đô thành khói bụi mịt mù tung
Nghìn xe ngựa miền tây nam tẩu thoát

Dìu nhau đi từng bước đường ngơ ngác
Cờ Thuý hoa phơ phất lại phất phơ
Sáu quân đi trong thù hận dật dờ
Mà trước ngựa Quí Phi ôi đâu nữa

Chiếc thoa rơi ai người thu lên hộ
Ngọc Thuý kiều Kim tước đã ly tan
Đức vua ta che mặt nỗi kinh hoàng
Ngoảnh mặt lại máu trào sôi ngấn lệ

Vàng bụi mờ tung gió sầu kể lể
Đường thang mây lên Kiếm các tan tành
Sừng sửng Nga mi không kẻ bộ hành
Bóng cờ rũ, bóng tà dương nhớ tiếc

Đất Ba Thục non xanh xanh nước biếc
Riêng vua ta mai tối khổ vì tình
Chốn Hành cung nhìn trăng nhạt bất bình
Đau lòng quá sắc màu trôi ảm đạm

Mưa đêm buồn chuông sầu rơi thê thảm
Vận đất trời quay tít cuốn nhanh nhanh
Đất Mã ngôi một chuyến lại du hành
Giai nhân hỡi ,đây bùn lầy khô đóng

Cả vua tôi lệ mờ mi mắt đọng
Áo lệ sầu nguời đẹp đã ra đi
Vĩnh biệt ôi đứng lặng chẳng nói gì
Quay về đông ngựa người xuyên một mạch

Chốn hoàng thành qua bao ngày ly cách
Cung Vị ương, cánh dương liễu phù dung
Hồ Thái dịch nước sao có ngại ngùng
Chừng nấn ná mặt người yêu như thể

Vóc phù dung mày liễu sao đẹp thế
Cảnh tượng này không nhỏ lệ làm sao
Gió xuân sang đào lý mỉm cười chào
Ngô đồng rụng mưa thu về tơi tả

Vườn Nam uyển Tây cung sầu héo lá
Ngổn ngang sầu hồng rụng lá hoa rơi
Chẳng cần một ai quét nhặt hộ cho nguời
Vườn lê đó bao nhiêu là con hát

Mà chừ đây mái đầu xanh đã bạc
Bao cung nga thư thái chốn tiêu phòng
Đến nay chừng duyên số vẫn long đong
Nhìn cung điện nhuộm màu thê lương quá

Ánh đóm bay chập chờn như tàn tạ
Ngọn đèn đơn bấc lụn dĩa dầu vơi
Giấc mơ tan thổn thức, giấc rã rời
Trống sang canh chậm buồn xao xuyến lạ

Sông Ngân hà chiếc sao rơi lả tả
Đêm vẫn dài trời chưa sáng đêm ơi
Mái uyên ương sương nặng hạt rơi rơi
Nệm phỉ thuý lạnh lùng trong da diết

Mang mang buồn bao thu thương tử biệt
Phách hồn ai chẳng vào mộng cùng ta
Đất Lâm cùng có đạo sĩ không xa
Miền Hồng đô đã bao ngày không sá

Biến phách nhâphồn thần thông phép lạ
Cảm vì vua từng thổn thức băn khoăn
Lời trao lời dặn bảo rất ân cần
Lướt gió tung mây trá hình tan biến

Vào trời xanh xuyên đất dày biến chuyễn
Chốn Hoàng tuyền Bích lạc cố khai thông
Đôii nơi mờ mịt không lại hoàn không
Bỗng lại nghe xa xa ngoài hải đảo

Chốn non Bồng lung linh trong huyền ảo
Cung điện ngọc ngà ,cung điện vàng son
Năm sắc mây lồng chiếu ánh tươi ròn
Bao tiên nữ cùng nhau say mộng ước

Có Thái Chân vóc diễm kiều tha thước
Mặt như hoa ,da như tuyết trắng ngần
Có phải chăng người cũ đã dự phần
Nên mái tây chốn cửa vàng then ngọc

Nhờ hầu tiên Song thành và Tiểu ngọc
Mách Thái chân có sứ giả Đường đình
Giấc mộng vàngtrong truớng bổng hãi kinh
Bâng khuâng nàng vội vàng cài xiêm áo

Mở rèm châu nàng rón rén bước ra
Mũ đội lệch từ thềm cao ảo não
Gió hiu hiu đưa đẩy áng mây tà
Vóc ngọc ấy lệ sầu rơi lả tả

Cành hoa lê lấm tấm hạt mưa xuân
Tình ngưng đọng nàng cúi đầu bái tạ
Ân trùng phùng xin cảm mến quân vương
Thuở cách trở âm dương từ chia biệt

Điện Chiêu dương ân ái cũng tan tành
Chốn Bồng lai tháng ngày dài nhớ tiếc
Cõi trần hoàn vời vợi nổi monh manh
Tràng an đâu nữa bụi mờ tung gió

Tình hận sầu kỷ vật mối tình xa
Hợp khảm, thoa vàng của ngày xưa đó
Nửa gởi nàng còn nử a để cho ta
Nguyện một lòng khắc sâu vào xương tuỷ

Bền chặt nhu vàng có thuở nào phai
Rồi ra ta sẽ có ngày gặp lại
Dù cõi trần tiên giới vẫn là hai
Giờ chia cách lòng dặn lòng chắc nịch

Giữ lời thề gắn bó giữa đôi ta
Hễ cứ mổi năm vào đêm thất tịch
Điện Trường sinh ân ái sẽ chan hoà
Nói nhỏ với nàng một lời chí thiết

Xin luân hồi quay mãi đến kiếp sau
Ở trên trời làm đôi chim mải miết
Sãi cánh bay đôi cánh vỗ vào nhau
Ở dưới đất làm đôi cây liền nhánh
Đẹp xanh rờn cành nọ tiếp cành kia

Trời đất hỡi muôn đời còn tan tác
Chớ hận này man mác thuở nào quên.
*
Bản dịch của Trần Nhất Lang

Hán Hoàng mơ tưởng người khuynh quốc
Tìm bao năm có được đâu ai
Gái Dương ba bẩy quả mai
Phòng khuê khép kín chưa hay người nào.
Trời sinh đẹp làm sao nỡ bỏ
Một sáng kia tuyển ở bên vua
Mỉm cười trăm vẻ dễ ưa
Sáu cung nhan sắc cũng thua nhạt mờ.
Mùa xuân lạnh ngâm hồ nước ấm
Da mịn màng suối tắm người hoa
Nữ tỳ đỡ nhẹ thân ngà
Buổi đầu mưa móc mặn mà vua ban.
Tóc mây lượn, trâm vàng mặt ngọc
Màn phù dung ấm áp đêm xuân
Đêm xuân dài cũng có ngần
Ngự triều buổi sáng trễ tràng quân vương.
Hầu vui, yến trăm đường bận rộn
Xuân rồi xuân, đêm chốn cung vua
Ba ngàn người đẹp sẵn chờ
Tấm lòng sủng ái ban cho riêng nàng.
Đêm đêm tới nhà vàng ân ái
Lầu tiệc tan, mưa rải tình xuân
Hiển vinh gia tộc ngàn lần
Mẹ cha trọng gái, có phần rẻ trai.
Ly Cung ngất tầng mây xanh ngát
Quyện gió đưa tiên nhạc khắp nơi
Tiếng ca, điệu múa nụ cười
Dặt dìu đàn sáo, đẹp lời quân vương.
Tiếng trống trận Ngư Dương dậy đất
Khúc Nghê Thường tan mất nào hay
Chín tầng thành khuyết bụi bay
Muôn xe, ngàn ngựa xuống tây nam liền.
Cờ thúy hoa ngả nghiêng mỏi mệt
Trăm dậm dài cách biệt kinh đô
Sáu quân dừng bước bất ngờ
Quí Phi tự tận bây giờ xác hoa.
Không ai nhặt cành thoa rơi đất
Cả thúy kiều, kim tước, ngọc tao
Nhà vua che mặt đớn đau
Ngoảnh đầu trông lại, lệ dào chứa chan.
Gió hiu hắt, bụi vàng tan tác
Đường sạn mây Kiếm Các tìm nơi
Nga Mi quạnh quẽ bóng người
Tinh kỳ buông rủ, mặt trời bạc phai.
Sông Ba Thục xanh dài, núi biếc
Vua nhớ nhung, thương tiếc sớm chiều
Hành cung bóng nguyệt cô liêu
Đêm mưa xé ruột nhịp đều tiếng chuông.
Trời đất chuyển, quân vương trở lại
Qua chỗ xưa ngần ngại dừng cương
Mã Ngôi nấm mộ bên đường
Đất bùn một đống, người thương thác rồi!
Cùng ứa lệ vua tôi ướt áo
Lỏng giây cương ngựa rảo cửa đông
Phù dung hoa cũ, liễu buông
Vẫn hồ Thái Dịch, Vị Ương cung vàng.
Hoa sen đó, mặt nàng đâu tá
Mày ngài đâu, đây lá liễu buông
Càng nhìn cảnh cũ càng thương
Khôn cầm giọt lệ sầu vương long bào.
Hoa xuân nở lý đào khoe sắc
Lá ngô bay rơi rắc trong mưa
Tây Cung, Nam Nội ngày xưa
Lá hồng rụng đỏ, cỏ thu đầy thềm.
Đoàn ca kỹ Lê Viên tóc trắng
Chốn tiêu phòng nội giám, cung nhân
Mày xanh nay đã má nhăn
Đóm bay, bấc lụn trở trăn giấc hồ.
Canh dài, trống điểm giờ vọng lại
Lấp lánh sao thưa dải Ngân Hà
Uyên ương mái ngói sương sa
Lạnh chăn phỉ thúy, biết là vắng ai!
Kể ly biệt đã hai năm chẵn
Hồn phách không lai vãng trong mơ
Có đạo sĩ, khách Hồng Đô
Chiêu hồn người chết năm xưa hiện về.
Cảm đức vua nỗi bề thương nhớ
Sai người tìm khắp ở mọi nơi
Cỡi mây, lướt gió mù khơi
Suối vàng, thượng giới tìm người ngày xưa.
Đi cùng chốn vẫn chưa thấy mặt
Nơi hoàng tuyền, bích lạc vắng không
Chợt nghe tiên núi biển đông
Chập chờn giữa khoảng mịt mùng hư vô.
Lầu gác hiện, mây phô năm sắc
Các tiên nga dáng ngọc thướt tha
Một nàng da tuyết, mặt hoa
Giống như người ấy, tự là Thái Chân.
Gõ mái tây cửa vàng, khoá ngọc
Báo Song Thành, Tiểu Ngọc tấu chương
Nghe tin xứ giả Hán Vương
Trướng hoa nàng bỗng kinh hoàng hồn mơ.
Nâng vạt áo thẫn thờ thức giấc
Cánh rèm châu màn bạc mở ra
Tóc mây nghiêng xõa la đà
Mũ hoa đội lệch xuống nhà bước sen.
Bay phất phới áo tiên trước gió
Giống khi xưa khúc múa Nghê Thường
Nét sầu in mặt giọt Tương
Cành lê xuân đẫm mưa sương hoa đầy.
Ngưng nước mắt : “Thiếp đây xin tạ
Tin tức không, vắng cả dung nhan
Chiêu Dương ân ái đã tàn
Tháng ngày tiên giới thanh nhàn Bồng Sơn.
Ngoảnh mặt lại thế gian trông xuống
Trường An đâu, thấy cuốn bụi trần
Xin đem vật cũ tình thâm
Cành thoa, hộp khảm gửi làm của xưa.
Xin lưu lại nhánh thoa, mảnh hộp
Khảm, thoa vàng tách một thành hai
Như thoa, lòng mãi không phai
Nhân gian, tiên cảnh có ngày gặp nhau”.
Lúc lâm biệt mấy câu nhắn nguyện
Hai lòng riêng biết chuyện thề xưa
Nửa đêm song thất (7-7) trăng mờ
Trường Sinh thệ ước canh khuya vắng người:
“Xin làm kiếp chim trời liền cánh
Nguyện làm cây cùng nhánh bên nhau”
Đất trời cũng chẳng dài lâu
Hận này dằng dặc nguôi đâu được nào!
*
Bản Dịch của Hà Thượng Nhân
hà thượng nhân dịch
Trường Hận Ca
Bạch Cư Dị

Vua nhà Hán trọng người quốc sắc
Cầu bao năm đã chắc gì thành ?
Họ Dương có gái tuổi xanh
Thâm khuê nuôi dưỡng rấp ranh còn chờ
Trời cho đẹp bao giờ phí bỏ?
Một sớm mai ngồi tựa quân vương
Miệng cười tươi nở bông hường
Sáu cung từ đó sắc hương lu mờ
Mùa Xuân lạnh lững lờ suối ấm
Hồ Hoa Thanh kỳ tắm thơm tho
Nói sao cho hết ơn vua
Chung quanh thị nữ tha hồ nâng niu
Sáng dạo gót tóc theo gió lộng
Ðêm trướng hoa phủ mộng phù dung
Phù dung giấc mộng não nùng
Ðêm Xuân ngắn ngủi vô cùng vì đâu ?
Kể từ đó buổi chầu trễ nãi
Tiệc vui chơi mê mãi đêm ngày
Ba nghìn cung nữ buồn thay
Chỉ riêng đắm đuối mê say một người !
Chốn lầu ngọc đêm tươi má phấn
Yến tiệc tan lại quấn quít nhau
Một nhà trai gái trước sau
Thấm ơn mưa móc nói sao cho cùng !
Bậc cha mẹ ở trong thiên hạ
Gái hơn trai chẳng lạ lùng gì !
Ly cung mái lợp mây che
Nhạc tiên chốn chốn đều nghe rộn ràng
Tiếng ty trúc âm vang sau trước
Múa lại ca vui thực là vui !
Cơn vui ngày tháng kéo dài
Ngủ dương chiêng trống ầm ầm kéo sang
Ôi thôi khúc nghê thường dang dở
Chốn cung đình khói lửa xôn xao !
Ngựa xe rối rít ra vào
Tây Nam xa giá cờ đào quạnh hiu
Ði lại nghĩ chín chìu ruột thắt
Trăm dặm ngoài sĩ tốt dừng chân
Thôi đành thôi nhé ! Mỹ nhân!
Hoa tai dưới đất ai cầm nhặt cho ?
Tao đầu ngọc là trò rơm rác
Thoa bằng vàng tan tác dưới chân
Nhà vua che mặt tần ngần
Ðành thôi đứt ruột ba quân hả lòng!
Quay nhìn lại ròng ròng máu lệ
Bụi vàng bay gió xé trời chiều
Ðường lên kiếm các cheo leo
Nga Mi dưới núi vắng teo bóng người
Cờ nghiêng ngả mặt trời đã nhạt
Núi cùng sông bát ngát màu xanh
Sớm hôm dằng dặc mối tình
Hành cung trăng cũng vì mình thương tâm
Ðêm mưa gió chuông ngân đứt ruột
Ðất trời xoay lại được hồi loan
Ðến đây lòng những bàn hoàn
Ở đi chẳng dứt phân vân trù trừ
Ôi ! Mặt ngọc bây giờ chẳng thấy
Gò Mả Ngôi, cỏ ấy bùn nhơ
Vua tôi nhìn lại thẫn thờ
Lệ rơi thấm áo còn ngờ chiêm bao
Thẳng kinh khuyết ào ào vó ngựa
Vườn ao còn như thuở nào xưa
Phù dung Thái dịch lưa thưa
Vị ương liễu vẫn còn chưa đổi màu !
Nhìn phù dung lòng đau như cắt
Phù dung trông giống mặt người xưa
Mày ai lá liễu đong đưa
Lòng sao lòng chẳng ngẩn ngơ hởi lòng ?
Xuân, đào lý nở tung trước gió
Mưa Thu về vàng võ cành ngô
Hai cung cỏ úa tiêu sơ
Lá rơi ngập lối bây giờ ai vun ?
Các con hát ở vườn lê cũ
Tóc bạc trông vò võ thời gian
Phòng tiêu Thái giám thở than
Răng long cũng lẽ tuần hoàn xưa nay!
Nhìn đom đóm tối bay le lói
Khêu ngọn đèn tay gối bàn tay
Ta nghe tiếng trống canh chầy
Sông Ngân lóng lánh đêm nay sắp tàn !
mái ngói lạnh giọt sương tí tách
Mền thúy êm lạnh ngắt mình ta
Hỡi ơi ! Sống thác bao la
Mộng sao chẳng thấy về mà thăm nhau !
Ở Lâm cùng nghe đâu đạo sĩ
Tay ấn cao có thể gọi hồn
Thương vua trằn trọc đau buồn
Mới nhờ người thử truy tầm một tay
Nhanh như chớp cưỡi mây lướt gió
Thôi thì đi đây đó chơi vơi
Cao, lên tít tận đỉnh trời
Ðất sâu lại đã về chơi hoàng tuyền
Trải khắp cả hai miền chẳng thấy
Bỗng chợt nghe chốn ấy mơ hồ
Giữa khơi sóng bạc lô xô
Núi tiên cung điện tựa hồ bồng lai
Bầy tiên dạo khoan thai tha thướt
Có một nàng phảng phất Thái Chân
Mặt hoa da tuyết trắng ngần
Cửa vàng khẽ gõ một lần xem sao
Nhờ Tiểu Ngọc trình vào cho rõ
Báo Long thành có sứ nhà vua
Nghe tin trướng gấm hồn mơ
Nhẹ thu vạt áo, sững sờ ngồi lên
Vén rèm châu bước liền ra cửa
Mái tóc mây lệch nửa vầng khăn
Nhẹ nhàng bước xuống thềm loan
Ðôi tay áo rộng theo làn gió bay
Tưởng điệu múa của ngày năm nọ
Khúc Nghê Thưởng lả chả châu rơi
Cành lê mưa điểm giữa trời
Ngậm sầu ngưng lệ tạ người là đây
Chuyện ân ái từ nay chẳng tưởng
Chốn Bồng lai ngày tháng dài lâu
Cúi trông xuống cõi bể dâu
Trường An chẳng thấy, thấy đâu bụi mù !
Ðây vật cũ nghìn thu tâm sự
Kính dâng lên nghĩa nọ tình kia
Thoa vàng, hộp đá, xin chia
Nửa nơi tiên cảnh, nửa về trần gian
Lòng chỉ nguyện như vàng như đá
Tiên với trần có sá gì đâu !
Rồi đây ta lại gặp nhau
Trước khi lâm biệt , nhắc câu thề bồi
Câu thề bồi chỉ hai người biết
Ðiện Trùng sinh, trùng thất ngày nào
Nửa đêm vắng vẻ làm sao
Thề ràng : liền cánh, trước sau liền cành
Ðất thăm thẳm trời xanh dằng dặc
Trời đất kia đã chắc gì bền
Hận này mới thật triền miên

Hà thượng Nhân
*
Bản dịch của Nguyễn phước Hậu--

Vua Hán say mê sắc hại đời
Bao năm tìm kiếm uổng công thôi
Họ Dương con gái xuân vừa chớm
Nuôi dạy buồng the chẳng biết ngoài .

Vẻ đẹp trời sinh khó bỏ hoài
Một ngày được tuyển tựa bên ngai.
Nhoẽn cười ngoảnh mặt trăm duyên dáng
Trang điểm sáu cung, chẳng được ai !

Tiết xuân được tắm ở hồ Hoa ,
Nước ấm vuốt da trắng mịn mà ,
Tì nữ nâng niu như hết sức .
Lần đầu được hưởng đức ân vua .

Mây tóc, mặt hoa,ngọc giắt đầu.
Trướng phù dung ấm trải đêm thâu.
Đêm Xuân ngắn ngủi ,trời lên sớm
Từ đấy vua ra chậm buổi chầu .

Mua vui, hầu tiệc lúc nào ngơi
Xuân lại, đêm qua hưởng thú đời.
Sáu viện ba ngàn cung nữ đẹp,
Ba ngàn yêu dấu chỉ riêng người .

Hầu hạ đức vua điện ngọc vàng
Chiều xuân êm ái tiệc lầu tan.
Giỏi thay một gái sang dòng họ,
Cấp đất,anh em được tước quan .

Thiên hạ,lòng cha mẹ đổi thay,
Sinh con được gái quý hơn trai.
Ly sơn cung điện mây xanh ngút
Nhạc tấu, gió đưa mấy dặm dài .

Sáo đàn, điệu múa hát hòa khoan
Vua chẳng xem xong tất cả màn.
Bỗng trống Ngư Dương vang dậy đất
“Nghê thường y vũ“ phải kinh hoàng .

Thành khuyết chín tầng khói mịt bay
Ngựa xe nghìn cổ tản nam tây
Cờ hoa, tàn thắm nghiêng rơi bỏ
Khỏi cổng thành tây trăm dặm dài .

Sáu quân dừng bị bao vây hết
Đầu ngựa,gái mày đành chịu chết .
Kim tước ,bông vàng, ngọc giắt đầu
Rắc rơi trên đất không ai nhặt .

Cứu không nổi phải đành bưng mặt
Nhìn lại máu đào pha nước mắt .
Kiếm các thang mây vẫn uốn quanh
Bụi vàng tung gió đưa hiu hắt .

Dưới núi Nga Mi vắng bóng người,
Hàng cờ ủ rủ trắng màu trời
Núi xanh đất Thục,sông biêng biếc
Sáng tối nhớ nhung chẳng lúc nguôi .

Hành cung lạnh lẽo, ánh trăng soi
Tiếng kiểng đêm mưa đứt ruột rồi !
Đất chuyển trời xoay vua trở lại
Mã ngôi dừng ngựa nở đâu rời !

Mă ngôi trong đống đất bùn sâu
Chỗ thác còn người ngọc thấy đâu!
Hướng cổng tây thành quen ngựa bước ,
Lệ rơi đẫm áo chúa tôi sầu .

Về nơi vườn uyển cũng như thường
Thái dịch hồ sen, liễu Vị ương.
Nhớ mặt trông hoa mày lá liễu
Cảnh còn, người mất :lệ trào tuôn!

Gió xuân đào lý nở hoa say .
Thu đỗ mưa ngô rụng lá bay,
Lá ngập đỏ thềm không quét dọn.
Tây cung nam nội cỏ thu đầy .

Lê viện con em tóc bạc ra
Tiêu phòng thái giám thị tỳ già .
Ngọn đèn vàng võ, khêu lên bấc.
Trước điện lặng tanh đóm lập lòa .

Trống canh chầm chậm đếm đêm dài .
Lấp lánh sông Ngân lúc sáng trời .
Mái ngói uyên ương sương giá nặng
Tấm chăn lạnh lẽo đấp cùng ai ?

Sinh tử bao năm cách biệt nhau,
Chưa từng gặp gỡ giấc chiêm bao .
Lâm cùng đạo sĩ Hồng đô đến
Tinh thuật gọi hồn trở lại mau .

Vì cảm đức vua quá nhớ nhung,
Ân cần đạo sĩ mới bằng lòng .
Xé mây cỡi gió đi như chớp
Xuống đất lên trời kiếm tứ tung .

Trời biếc cỡi mây, đến suối vàng,
Qua hai chốn ấy kiếm tìm nàng .
Chợt nghe ngoài biển non tiên lạ
Rờn rợn lung linh cõi ão không .

Năm thức mây lồng,lầu gác mộng
Thướt tha tiên nữ khắp bên trong
Một người tên Thái Chân xinh đẹp
Cũng tuyết làn da mặt má hồng .

Kim khuyết mái tây thềm ngọc đợi
Xin nhờ truyền báo đến Song thành.
Nghe tin có sứ vua Đường tới
Tỉnh giấc mơ hoa khẻ giật mình .

Khép áo , đẩy chăn, người ủ rủ
Bức mành bạc hé mở sau rèm
Tóc mây lệch vẻ còn mê ngũ
Mũ đội chưa ngay vội xuống thềm .

Gió đưa vạt áo nhẹ nhàng bay
Hệt khúc “Nghê thường y vũ” hay .
Nặng hạt mưa xuân hoa ướt đẫm
Âm thầm mặt ngọc lệ tuôn dài .

“Đa tạ quân vương” mắt nghẹn ngào .
Một lần từ biệt, khuất lời nhau .
Chiêu Dương ân ái nay đành dứt .
Ngày tháng Bồng lai dai dẳng sao !

Cúi nhìn xuống đất,cõi dương âm
Không thấy Trường An,chỉ bụi trần .
Hộp khảm,kim thoa xin gởi giúp
Để nhờ vật cũ tỏ tình thâm .

Để lưu mảnh hộp,một nhành thoa,
Bẻ nhánh thoa vàng,mảnh khảm to.
Chỉ nguyện lòng đây bền vàng khảm
Người tiên, kẻ tục sẽ gần mà !

Từ biệt ân cần nhắc mấy lời
Thề riêng ghi dạ của hai người.
Điện Trường Sinh nửa đêm trùng thất( 7/7)
Người vắng, vua ta được biết thôi :

“Trên trời xin nguyện chim liền cánh”
“Dưới đất nguyện làm cây nhánh liền”
Trời đất dài lâu rồi sẽ tận
Hận nầy dằng dặc, thuở nào quên!
*
Bản dịch của NguyễnTâm Hàn --

Hán vương chuộng sắc khuynh thành
Bao năm tìm kiếm tưởng đành phí công
Có người con gái họ Dương
Lớn khôn chỉ mới nơi buồng quẩn quanh
Chẳng hoài nhan sắc trời dành
Một ngày được tuyển vào thành hầu vua
Miệng cười hoa thắm nhường thua
Sáu cung nhan sắc ngẩn ngơ nghiêng mình
Tắm hồ Xuân ấm Hoa Thanh
Nước nguồn ấm áp tưới cành thiên hoa
Liễu thân nào khác lụa là
Nét kiều mới thấm ơn vua lần đầu
Tóc mây lóng lánh ngọc châu
Trời Xuân trướng ấm đêm thâu chóng tàn
Dậy khi nắng đã chứa chan
Ngự triều từ đó vua ban đổi giờ
Suốt ngày yến tiệc vui đùa
Qua đêm say đắm chỉ vua với nàng
Ba ngàn cung nữ điện vàng
Tình yêu thương đã dành sang một người
Nét kiều nũng nịu không ngơi
Ngất ngây trong ánh xuân tươi chan hoà
Ơn sâu tràn phủ khắp nhà
Hiển vinh cả họ gần xa được nhờ
Nhân tình vào lúc bấy giờ
Chỉ mong sinh gái, hững hờ con trai
Điện Ly Sơn vút từng trời
Nhạc tiên vang vọng khắp nơi dập dìu
Giọng trầm, đàn sáo hoà theo
Quân vương say đắm trăm chiều vui chơi
Bỗng … Ngư Dương trống ngập trời
Nghê Thường xiêm vũ tả tơi kinh hoàng
Khuyết thành mù mịt bụi loang
Hướng Tây Nam chạy cả ngàn ngựa xa
Ngả nghiêng cờ lệnh Thúy Hoa
Quá Tây môn cũng trăm qua dặm đường
Lục quân cưỡng lại chẳng nhường
Mỹ nhân trước ngựa thảm thương lìa đời
Hoa vàng, trâm ngọc tả tơi
Rớt trên mặt đất chẳng người đoái thương
Vua không cứu được tiên nương
Máu hoà nước mắt dọc đường tuôn rơi
Bụi vàng tản mát khắp trời
Gió hiu hắt thổi cảnh ôi não nùng
Thang mây non Kiếm chập chùng
Nga Mi qua lại người không thấy nhiều
Trời buồn, cờ rũ tiêu điều
Núi sông Thục biếc, sớm chiều nhớ nhung
Nhạt nhoà trăng chiếu hành cung
Mưa rơi, chuông vọng não nùng canh khuya
Chuyển đời xa mã trở về
Qua ngang chốn ấy bỏ đi chẳng đành
Mã Ngôi bùn đất vô tình
Đăm đăm nào thấy bóng hình nàng đâu
Vua tôi mắt lệ nghẹn ngào
Rã rời bước ngựa lối vào thành xưa
Vẫn đây cảnh cũ thuở giờ
Sen hồ Thái Dịch, liễu toà Vị Ương
Sắc sen nhớ mặt người thương
Mày ai...dáng liễu rủ buông tái lòng
Cảnh xưa nhìn lệ tuôn dòng
Trời Xuân đào lý trổ bông chẳng màng
Mặc Ngô đồng chuyển lá vàng
Tây cung, Nam nội cỏ hoang mọc đầy
Lá khô rụng ngập đó đây
Đám ca nhi cũ tóc phai nhạt rồi
Hầu quan tuổi hạc da mồi
Lập loè đom đóm trước nơi điện vàng
Mộng tan, đèn bấc sắp tàn
Trống cầm canh điểm khô khan đêm dài
Sông Ngân lấp lánh sao trời
Ngói uyên ương lạnh ướp hoài sương khuya
Chăn xưa, hương cũ tái tê
Âm dương cách biệt não nề bao năm
Chưa lần trong mộng tìm thăm
Có người đạo sĩ ở Lâm ghé Hồng
Tài chiêu hồn phách tinh thông
Thương vua cố dốc hết lòng tìm cho
Xé mây đạp gió chẳng từ
Đất trời quyết kiếm cho ra được nàng
Trên…mây biếc, dưới …suối vàng
Bóng giai nhân vẫn ngút ngàn mù tăm
Từ nơi vùng biển xa xăm
Cõi Bồng huyền ảo cuối tầm hư vô
Lầu mây ngũ sắc điểm tô
Dáng tiên tha thướt ngẩn ngơ lòng trần
Có nàng tên gọi Thái Chân
Mặt hoa ngó tựa giai nhân mong tìm
Mái Tây gõ cửa đưa tin
Nhị tiên vào tỏ nỗi niềm nàng hay
Nghe tin Hán sứ tới đây
Bên màn hoa bỗng tỉnh ngay giấc nồng
Tung chăn, đẩy gối vừa xong
Tiên y choàng vội từ phòng lướt ra
Mới vừa thức, tóc loà xoà
Thềm mây bước xuống, mũ hoa lệch đầu
Phất phơ trước gió áo mầu
Nhìn như Nghê khúc múa hầu trong cung
Nghẹn ngào nước mắt tuôn dòng
Mắt nhoà lệ lậy tạ lòng quân vương
Từ lần ly biệt đoạn trường
Tình ân ái điện Chiêu Dương hết rồi
Non Bồng ngày tháng buông trôi
Ngoảnh nhìn xuống lại cõi người trần gian
Bụi mù phủ kín Trường An
Xin trao kỷ vật được ban buổi đầu
Cành kim thoa, hộp khảm mầu
Hộp xin giữ mảnh, thoa thâu cành vàng
Nguyện lòng như vật không tan
Kẻ tiên, ngưòi thế hẳn còn mai sau
Khi rời lời cuối đưa trao
Truyện riêng dặn nhớ ghi sâu cho tường
Đêm song thất nơi điện Trường
Tâm thành riêng bóng khói hương vái trời
Xin như chim được chung đôi
Xin như cành mãi sống đời cùng cây

Đất trời cũng tận một ngày
Sầu tình sao mãi tràn đầy không vơi


English --

A SONG OF UNENDING SORROW

China's Emperor, craving beauty that might shake an empire,
Was on the throne for many years, searching, never finding,
Till a little child of the Yang clan, hardly even grown,
Bred in an inner chamber, with no one knowing her,
But with graces granted by heaven and not to be concealed,
At last one day was chosen for the imperial household.
If she but turned her head and smiled, there were cast a hundred spells,
And the powder and paint of the Six Palaces faded into nothing.
...It was early spring. They bathed her in the FlowerPure Pool,
Which warmed and smoothed the creamy-tinted crystal of her skin,
And, because of her languor, a maid was lifting her
When first the Emperor noticed her and chose her for his bride.
The cloud of her hair, petal of her cheek, gold ripples of her crown when she moved,
Were sheltered on spring evenings by warm hibiscus curtains;
But nights of spring were short and the sun arose too soon,
And the Emperor, from that time forth, forsook his early hearings
And lavished all his time on her with feasts and revelry,
His mistress of the spring, his despot of the night.
There were other ladies in his court, three thousand of rare beauty,
But his favours to three thousand were concentered in one body.
By the time she was dressed in her Golden Chamber, it would be almost evening;
And when tables were cleared in the Tower of Jade, she would loiter, slow with wine.
Her sisters and her brothers all were given titles;
And, because she so illumined and glorified her clan,
She brought to every father, every mother through the empire,
Happiness when a girl was born rather than a boy.
...High rose Li Palace, entering blue clouds,
And far and wide the breezes carried magical notes
Of soft song and slow dance, of string and bamboo music.
The Emperor's eyes could never gaze on her enough-
Till war-drums, booming from Yuyang, shocked the whole earth
And broke the tunes of The Rainbow Skirt and the Feathered Coat.
The Forbidden City, the nine-tiered palace, loomed in the dust
From thousands of horses and chariots headed southwest.
The imperial flag opened the way, now moving and now pausing- -
But thirty miles from the capital, beyond the western gate,
The men of the army stopped, not one of them would stir
Till under their horses' hoofs they might trample those moth- eyebrows....
Flowery hairpins fell to the ground, no one picked them up,
And a green and white jade hair-tassel and a yellowgold hair- bird.
The Emperor could not save her, he could only cover his face.
And later when he turned to look, the place of blood and tears
Was hidden in a yellow dust blown by a cold wind.
... At the cleft of the Dagger-Tower Trail they crisscrossed through a cloud-line
Under Omei Mountain. The last few came.
Flags and banners lost their colour in the fading sunlight....
But as waters of Shu are always green and its mountains always blue,
So changeless was His Majesty's love and deeper than the days.
He stared at the desolate moon from his temporary palace.
He heard bell-notes in the evening rain, cutting at his breast.
And when heaven and earth resumed their round and the dragon car faced home,
The Emperor clung to the spot and would not turn away
From the soil along the Mawei slope, under which was buried
That memory, that anguish. Where was her jade-white face?
Ruler and lords, when eyes would meet, wept upon their coats
As they rode, with loose rein, slowly eastward, back to the capital.
...The pools, the gardens, the palace, all were just as before,
The Lake Taiye hibiscus, the Weiyang Palace willows;
But a petal was like her face and a willow-leaf her eyebrow --
And what could he do but cry whenever he looked at them?
...Peach-trees and plum-trees blossomed, in the winds of spring;
Lakka-foliage fell to the ground, after autumn rains;
The Western and Southern Palaces were littered with late grasses,
And the steps were mounded with red leaves that no one swept away.
Her Pear-Garden Players became white-haired
And the eunuchs thin-eyebrowed in her Court of PepperTrees;
Over the throne flew fire-flies, while he brooded in the twilight.
He would lengthen the lamp-wick to its end and still could never sleep.
Bell and drum would slowly toll the dragging nighthours
And the River of Stars grow sharp in the sky, just before dawn,
And the porcelain mandarin-ducks on the roof grow thick with morning frost
And his covers of kingfisher-blue feel lonelier and colder
With the distance between life and death year after year;
And yet no beloved spirit ever visited his dreams.
...At Lingqiong lived a Taoist priest who was a guest of heaven,
Able to summon spirits by his concentrated mind.
And people were so moved by the Emperor's constant brooding
That they besought the Taoist priest to see if he could find her.
He opened his way in space and clove the ether like lightning,
Up to heaven, under the earth, looking everywhere.
Above, he searched the Green Void, below, the Yellow Spring;

But he failed, in either place, to find the one he looked for.
And then he heard accounts of an enchanted isle at sea,
A part of the intangible and incorporeal world,
With pavilions and fine towers in the five-coloured air,
And of exquisite immortals moving to and fro,
And of one among them-whom they called The Ever True-
With a face of snow and flowers resembling hers he sought.
So he went to the West Hall's gate of gold and knocked at the jasper door
And asked a girl, called Morsel-of-Jade, to tell The Doubly- Perfect.
And the lady, at news of an envoy from the Emperor of China,
Was startled out of dreams in her nine-flowered, canopy.
She pushed aside her pillow, dressed, shook away sleep,
And opened the pearly shade and then the silver screen.
Her cloudy hair-dress hung on one side because of her great haste,
And her flower-cap was loose when she came along the terrace,
While a light wind filled her cloak and fluttered with her motion
As though she danced The Rainbow Skirt and the Feathered Coat.
And the tear-drops drifting down her sad white face
Were like a rain in spring on the blossom of the pear.
But love glowed deep within her eyes when she bade him thank her liege,
Whose form and voice had been strange to her ever since their parting --
Since happiness had ended at the Court of the Bright Sun,
And moons and dawns had become long in Fairy-Mountain Palace.
But when she turned her face and looked down toward the earth
And tried to see the capital, there were only fog and dust.
So she took out, with emotion, the pledges he had given
And, through his envoy, sent him back a shell box and gold hairpin,
But kept one branch of the hairpin and one side of the box,
Breaking the gold of the hairpin, breaking the shell of the box;
“Our souls belong together,“ she said, “ like this gold and this shell --
Somewhere, sometime, on earth or in heaven, we shall surely
And she sent him, by his messenger, a sentence reminding him
Of vows which had been known only to their two hearts:
“On the seventh day of the Seventh-month, in the Palace of Long Life,
We told each other secretly in the quiet midnight world
That we wished to fly in heaven, two birds with the wings of one,
And to grow together on the earth, two branches of one tree.“
Earth endures, heaven endures; some time both shall end,
While this unending sorrow goes on and on for ever.
*
Cao Son Luu Thuy - Vien Tam suu tam

***
*

Ý kiến bạn đọc

Vui lòng login để gởi ý kiến. Nếu chưa có account, xin ghi danh.