Em yêu dấu
Vài lời mong gởi đến em ở một nơi xa xăm nào đó. Xuân nay cũng như bao mùa xuân trước, gần 40 năm, có lẽ em vẫn mòn mỏi đợi chờ. Cô áo trắng nữ sinh vạt trắng trinh nguyên chưa vương sầu muộn, thế mà cơn bão lộng 30 tháng Tư đã cuốn hút em vào dông tố của cuộc đời. 
Bao năm lầm than, bao năm ai oán đầy nghiệt ngả khiến một hoa khôi trường học trở nên gầy gò bệnh hoạn...
Chăm Mẹ, nuôi em lo đồng áng
Chỉ ba năm thôi, em đã già!.
 
Và em đã ra đi trong nghẹn ngào, nuối tiếc theo nỗi uất hận của Quê Hương.
*
Chuyện hoa xương rồng 

 
Ngày ấy...tang thương buổi biệt ly
Một người ở lại, một người đi
Lưỡi liềm trăng muộn soi ghềnh đá
Hai mảnh hồn đau...buổi chia ly
Từ cuộc tang thương, dạo bảy lăm
Con nước lạc nguồn, nước xa xăm
Chia đôi tình mộng...duyên không hẹn
Dòng trôi nghiệt ngả...theo tháng năm.
Em ở lại quê, chốn ngục tù
Nơi vùng kinh tế, vùng hoang vu
Rừng thiêng nước độc đêm hoang lạnh
Rờn rợn vọng về tiếng ma tru.
Buồn lắm...nơi đây những chiều về
Nhung nhớ người xưa dạ tái tê
Ai đi biền biệt tình không hẹn
Xa cả người yêu, biệt đường quê.
Cha nơi tù ngục tận rừng xa
Lam lũ hình hài, em thay cha
Chăm mẹ, nuôi em lo đồng áng
Chỉ ba năm thôi, em đã già!.
Một ngày Đông đến mây giăng mắc
Còn chút tàn hơi, em nguyện cầu
Gởi đến người xưa xa xăm ấy
Hẹn ngày hạnh ngộ ở kiếp sau.
Em nguyện được chôn bên ghềnh đá
Nơi dải mịn màn cát thùy dương
Để đêm còn được nghe sóng vỗ
Hòa theo âm điệu tiếng người thương.
Hơn nửa đời xuân tôi trở lại
Ôm vòng cát trắng, dậy đau thương...
Bên nấm mồ con, xương rồng trổ
Môi hôn...tươm máu giọt bên đường
 
*
Một người em gái khác hiện còn sống nơi đèo heo hút gió, một bản làng nghèo khó xa xăm. Tình yêu đôi lứa?. Không biết nó có còn trong tôi hay đã cạn kiệt, nhưng với em, với đồng bào chung cảnh nghiệt ngả dưới một lũ bạo quyền đày ải, tôi có cả tình yêu thương bao la, tôi đã và đang làm những gì mà tôi có thể làm để giúp xoa dịu chuỗi đau thương ấy.
Những lời thơ đầu năm có thể làm cho em buồn nhưng chắc là em không hờn trách, bởi lẽ cuộc đấu tranh nào mà không ẩn chứa những mất mát, những hy sinh...Thì em ạ Tết này anh không về.
Sao anh không về thăm 

( Viết thay K'Nưng theo dòng tâm sự) 
Anh đã hứa, xuân sau về La Dạ (*) 
Thăm K’Nưng, cô gái miệt núi rừng 
Bản làng em nơi đèo heo hút gió 
Những con người đã bị bỏ sau lưng. 
Dạo xuân trước anh về cho quà Tết 
Dân làng em trân quí những thùng mì 
Người dân Thượng nay quen mùi nước mắm 
Thắm tình nhau từng hạt muối mặn mà. 
Anh trai tốt những người nơi hải ngoại 
Dân bản em chưa hiểu mấy Việt kiều 
Họ man máng những người nơi xa lắm 
Đem về đây, tuy của ít lòng nhiều. 
Dân em nói… người Kinh lừa lọc quá 
Gạt dân em chiếm rừng núi ruộng vườn 
Dân sắc tộc là lớp người cùng khó 
Đổ mồ hôi để có bó ngô khoai. 
Bao năm tháng, sức người khai sỏi đá 
Nắng như nung thiêu đốt những hình hài 
Đổ mồ hôi tưới giồng khoai mảnh lúa 
Không cao sang, không mơ mộng lâu đài. 
Họ mưu chước mệnh danh là nhà nước 
Đối vơi dân toàn ăn ngược nói xuôi 
Giờ dân em không miếng đất cắm dùi 
Lang thang rách rưới mù đui tăm tối. 
Anh chợt đến, chợt đi rất vội 
Bởi nơi đây, ôi quá đổi nghèo nàn 
Gái Thượng em không quần áo cao sang 
Dẫu có đứa cũng dịu dàng mắt biếc. 
Xuân vắng anh, bản làng em thua thiệt 
Thảm thương như dải đất Việt điêu linh 
Tết về, em chẳng có gì hơn xin gởi chút cảm tình 
Đến hải ngoại từ trái tim K’Nưng xinh xứ Thượng. 
------------------
(*) Bản nghèo ở Hàm Thuận Bắc-Bình Thuận 
*
Tết này anh không về
 

Gom hoa tuyết gởi K'Nưng yêu dấu 
Tết năm nay 
Có lẽ... anh không về. 
Em nơi đó, cùng bản làng tranh đấu 
Gọi đồng bào cố giữ lấy bản quê.
Anh không đến 
Không phải vì không tiền nên ngại 
Nhưng ngại vì đem tiền về 
Cộng sản sẽ tồn tại lâu hơn 
Anh thà đau thương 
Chấp nhận trách hờn... 
Bởi trong đói khổ, dân sẽ thấu rõ hơn và đứng dậy.
Tiền Việt kiều, đâu phải mãi đổ vào cái giếng tham không đáy 
Từng nuôi bọn tham ô, sống bấy lâu nay! 
Chúng là những tham quan 
Là bọn cướp ngày 
Bởi vì thế nên anh không muốn tiếp tay cho giặc. 
Anh vẫn biết 
Không gởi tiền là dồn em vào ngõ tắt 
Nhưng Việt nam thì cảnh ngặt triền miên... 
Thôi cứ để cho dân túng quẩn trong cuộc sống đảo điên
Sẽ vùng dậy 
Trút tất cả muộn phiền vào chế độ. 
Anh sẽ về 
Góp tay xây dựng lại quê cha đất tổ 
Cờ Tự Do sẽ rợp phố rợp phường 
Nhưng giờ đây, chúng ta phải chấp nhận đau thương 
Bởi dân tộc đã cùng đường ngõ tận. 
Giặc Bắc phương đã tràn vào
Ngày càng quyết tâm xâm lấn 
Trong tận cùng, căm hận sẽ bùng lên 
Cờ Diên Hồng 
Trống Quang Trung sẽ thúc giục vang rền 
Dân quốc nội sẽ đứng lên làm cách mạng .
Người Việt tha hương sẽ cùng thế giới năm châu bầu bạn 
Hổ trợ cho em, chuỗi ngày tháng đấu tranh 
Có gian nan, người ta mới thấu rõ ngọn ngành 
Trong gian khó chí hùng anh nung nấu. 
Không gởi tiền 
Muối xát lòng, lương tâm cào cấu 
Trận chiến này 
Muốn chiến đấu? 
Phải hy sinh. 
Vài lời đến em 
Cho trọn nghĩa trọn tình 
Đừng buồn nhé 
Em gái xinh xứ Thượng. 
Nguyên Thạch