+++++++

La Điện khúc Quý Châu đạo trung kỳ tam

Hàn đăng bí cô quán,
Âm vân tỏa trùng thành.
Trường dạ hằng tư hiểu,
Cửu vũ hằng tư tình.

Dương Thận

+++++++

Hàn đăng 寒燈: đèn lẻ loi trong đêm lạnh.

Bí 閟: cũng như bế 閉, đóng, khép.

Trùng thành 重城: thời xưa gần ngoại thành có xây nội thành (phía trong để
phòng thủ...) là trùng thành. Ở đây cũng dùng để chỉ tường thành, cung thành,
hoặc đô thành...

+++++++


羅甸曲貴州道中其三

寒燈閟孤館，
陰雲鎖重城。
長夜恒思曉，
久雨恒思晴。

楊慎
詩詞索引楊慎-樂府1

+++++++


Khúc ca La Điện Trên đường Quý Châu kỳ 3

Đèn lạnh khép sâu quán lẻ,
Mây tối che lấp tầng thành.
Đêm dài thường mong mau sáng,
Mưa lâu lại muốn ngày tạnh.

phanlang

+++++++

+++++++

La Điện khúc Quý Châu đạo trung kỳ tứ

Đăng san thiên tầm thê,
Hạ phản cửu nhận tỉnh.
Vũ nhuận y châu dung,
Phong xuy mấn mao lãnh.

Dương Thận

+++++++

Tầm 尋: bằng tám xích. Xích: khoảng 1/3 m.
Nhận 仞: bảy xích.
Tác giả muốn nói vùng nầy núi cao, vì thế khi trèo lên có thể đến ngàn tầm,
khi xuống, giống xuống giếng sâu chín nhận. Lại thêm khí hậu viêm nhiệt nên
mưa làm nóng ẩm quần áo.

+++++++


羅甸曲貴州道中其四

登山千尋梯，
下阪九仞井。
雨潤衣珠融，
風吹鬢毛冷。

楊慎
詩詞索引楊慎-樂府1

+++++++

Khúc ca La Điện Trên đường Quý Châu kỳ 4

Cao ngàn tầm lên núi,
Sâu chín nhận xuống đồi.
Mưa thấm ẩm quần áo,
Gió thổi lạnh tóc râu.

phanlang

+++++++

+++++++

La Điện khúc Quý Châu đạo trung kỳ lục

Lâm gian sơn hồ điểu,
Thanh thanh đề ngã tiền.
Hà tự cố viên lý,
Hoa đình văn đỗ quyên.

Dương Thận

+++++++

Sơn hồ điểu 山胡鳥: tức chim Hắc hầu táo mi 黑喉噪鹛, còn gọi San hô điểu 珊瑚鳥,
tên khoa học Garrulax chinensis, dưới cổ toàn lông đen.

+++++++


羅甸曲貴州道中 其六

林間山胡鳥，
聲聲啼我前。
何似故園裏，
花亭聞杜鵑。

楊慎
詩詞索引楊慎-樂府1

+++++++


Khúc ca La Điện Trên đường Quý Châu kỳ 6

Chim sơn hồ trong núi,
Trước mặt hót buồn phiền.
Chẳng như ở nhà cũ,
Ra vườn nghe đỗ quyên.

phanlang

+++++++

+++++++

Quan Lĩnh khúc Quý Châu kỳ nhị

Bắc đăng Kê Công bối,
Nam vọng Tượng Tị ngoan.
Tương phùng thí tương vấn,
Vãng lai định thùy nan.

Dương Thận

+++++++

Quan Lĩnh: tức Quan Lĩnh huyện 關嶺縣, nằm trong khu tự trị của tộc Bố Y , tộc
Miêu 布依族苗族自治, thuộc thị trấn An Thuận 安順市, trung bộ tỉnh Quý Châu 貴
州省, tọa lạc phía đông cao nguyên Vân Quý 雲貴高原, thoai thoải về hướng nam
là Quảng Tây.

Kê Công 雞公: tức núi Kê Công 雞公山, nằm tại huyện Uy Ninh 威寧縣, tỉnh Quý
Châu 貴州省.
Tượng Tị 象鼻: tức núi Tượng Tị 象鼻山, nằm tại trấn Ngưu Trường 牛場鎮, huyện
Chức Kim 織金縣, tỉnh Quý Châu 貴州省.

+++++++


關嶺曲貴州其二

北登鷄公背，
南望象鼻岏。
相逢試相問，
往來定誰難。

楊慎
詩詞索引楊慎-樂府1

+++++++


Khúc ca Quan Lĩnh - Quý Châu kỳ 2

Bắc trèo Kê Công thấp,
Nam ngóng Tượng Tị cao.
Gặp nhau thử thăm hỏi,
Lui tới ai khó nào.

phanlang

+++++++

+++++++

Quan Lĩnh khúc Quý Châu kỳ tam

Quan Sách Lĩnh,
Tứ thập tam bàn cao.
Tiền hữu An Long Tinh,
Hành nhân mạc từ lao.

Dương Thận

+++++++

Từ lao: bỏ dở không leo núi vì mệt nhọc.

Quan Sách Lĩnh 關索嶺: tên núi nằm phía đông bắc huyện thành Quan Lĩnh 關嶺縣城
thuộc khu tự trị của tộc Bố Y, tộc Miêu 布依族苗族自治, Quý Châu, xưa nay có cửa
ải là đường thông thương duy nhất giữa Vân Nam và Quý Châu.
Sở dĩ có tên Quan Sách Lĩnh vì theo truyền thuyết thời Thục Hán Tam Quốc,
con thứ ba của Quan Vũ 關羽 là Quan Sách 關索, theo Gia Cát Lượng 諸葛亮 nam
chinh, đóng quân trấn thủ tại đây thời gian dài, kể cả lúc đại quân rút về .

An Long : huyện An Long 安龍縣, tây nam Quý Châu, nằm phía bắc ngạn sông Nam Bàn
Giang 南盤江, thượng lưu của sông Châu Giang 珠江.

+++++++


關嶺曲貴州其三

關索嶺，
四十三盤高。
前有安龍菁，
行人莫辭勞。

楊慎
詩詞索引楊慎-樂府1

+++++++


Khúc ca Quan Lĩnh - Quý Châu kỳ 3

Đỉnh Quan Sách,
Cao bốn mươi ba bậc.
An Long Tinh phía trước,
Người đi đừng sợ mệt.

phanlang

+++++++

+++++++

Quan Lĩnh khúc Quý Châu kỳ tứ

Lão Nha quan,
Ngưỡng thụ gian.
Linh bốc tây khứ hà đương hoàn.

Dương Thận

+++++++

Lão Nha quan 老鴉關: tên ải, cũng gọi là Nha quan 鴉關, Ô Nha quan 烏鴉關, nằm
dưới chân núi Tình Long sơn 晴隆山, bình phong che chở phía bắc Quế Dương 桂陽,
là quan ải hiểm yếu giữa Vân Nam và Quý Châu.

+++++++


關嶺曲貴州其四

老鴉關，
仰樹間。
靈卜西去何當還。

楊慎
詩詞索引楊慎-樂府1

+++++++


Khúc ca Quan Lĩnh - Quý Châu kỳ 4

Ải Lão Nha,
Toàn cây cao.
Đi về tây, biết trở lại ngày nào.

phanlang

+++++++

+++++++

Đính chính:

Bình phong che chở phía bắc Quý Dương 貴陽 thay vì Quế Dương 桂陽.

+++++++

+++++++

Nguyệt tịch độc chước

Dạ cô Đông Kiều tửu,
Túy thính Bặc đồng ca.
Ky nhân bất tác lạc,
Kỳ như hương tứ hà.

Dương Thận

+++++++

Nguyệt tịch 月夕: đêm rằm tháng tám

Bặc 𤏡- 僰: tên một dân tộc thiểu số ở miền tây nam, hầu hết cư trú tại quận
Kiền Vi 犍為郡-楗爲郡, Quý Châu 貴州 (nay nằm phía tây thị trấn Tuân Nghĩa 遵義市,
Quý Châu).

+++++++


月夕獨酌

夜沽東橋酒，
醉聽𤏡童歌。
羈人不作樂，
其如鄉思何。

楊慎
詩詞索引楊慎-五絶1

+++++++


Đêm trung thu uống rượu một mình

Đêm mua rượu Cầu Đông,
Say nghe trẻ Bặc hát.
Đất khách có gì vui,
Nhớ nhà lòng tan nát.

phanlang

+++++++

+++++++

Nguyệt tịch độc chước

楊慎
詩詞索引楊慎-五絶2

+++++++

+++++++

Điền Hải khúc kỳ nhất

Lương Vương các tạ thủy trung ương,
Ô Thước song tinh đới Ngũ Hoàng.
Khóa hải hồng kiều tam thập lý,
Quảng Hàn cung điện dạ phiêu hương.

Dương Thận

+++++++

Điền hải 滇海: tức Điền trì 滇池, Côn Minh trì 昆明池, hồ Côn Minh, nằm phía
tây nam thành phố Côn Minh, tỉnh Vân Nam 雲南省, có những sông như Bàn Long Giang
盤龍江 chảy vào.

Lương Vương 梁王: tức Bột Nhi Chỉ Cân - Bả Táp Lạt Ngõa Nhĩ Mật 孛兒只斤-把匝剌瓦
爾密（?-1382), hậu duệ của Vân Nam vương Hốt Ca Xích 雲南王忽哥赤 (con thứ năm của
Nguyên thế tổ Hốt Tất Liệt), Bả Táp Lạt Ngõa Nhĩ Mật được phong Lương Vương,
trấn thủ Vân Nam, cho xây nhiều lầu gác đình đài. Năm 1381 quân Minh do Phó Hữu
Đức 傅友德 chỉ huy công phá Vân Nam, thế rất mạnh, năm 1382 Lương Vương đào tẩu
khỏi Côn Minh, sau tự sát.

Ô Thước song tinh 烏鵲雙星: chỉ hai sao Chức Nữ 織女, Khiên Ngưu 牽牛.

Ngũ Hoàng 五潢: năm ngôi sao nằm phía đông bắc sao Tất 畢宿 (một trong 28 sao
nhị thập bát tú). Ngũ hoàng còn được gọi Ngũ xa 五車.

Khóa hải hồng kiều tam thập lý : hải: chỉ hồ Côn Minh, hồng kiều: cầu xây cong
như mống cầu vồng, ý nói qua khỏi cầu 30 dặm là cung Quảng Hàn, hương thơm của
hoa quế, hoa đỗ quyên nhẹ bay.

Dương Thận bị đày xuống Vân Nam, Quý Châu hơn 30 năm, già đời sống tại đây
nên thơ ông rất bi tráng, tả lòng nhớ quê, nhớ gia đình, ông cũng tả sông núi
phong vật tại địa phương rất rõ. Bài trên ông nói đến cảnh trung thu tại hồ
Côn Minh, ý muốn nói Chức Nữ, Ngưu Lang tuy xa nhau nhưng mỗi năm vẫn có thể gặp
mặt một lần, riêng bản thân ông thì bằn bặt không trở về được.

+++++++


滇海曲 其一

梁王閣榭水中央，
烏鵲雙星帶五潢。
跨海虹橋三十里，
廣寒宮殿夜飄香。

楊慎
詩詞索引楊慎-七絶1

+++++++


Khúc ca Điền Hải kỳ 1

Giữa hồ lầu gác Lương Vương,
Hai sao Ô Thước chở thêm Ngũ Hoàng.
Hương bay khắp điện Quảng Hàn,
Quá ba mươi dặm bắt ngang cầu vòm.

phan lang

+++++++

+++++++

Điền Hải khúc kỳ nhị

Bích Kê Kim Mã cổ Lương Châu,
Đồng trụ thiết kiều thiên tế đầu.
Thí vấn bình Điền công đệ nhất,
Phùng nhân duy thuyết Dĩnh Xuyên Hầu.

Dương Thận

+++++++

Bích Kê Kim Mã 碧雞金馬: hai ngọn núi ở đông (Kim Mã) và tây (Bích Kê) Côn Minh,
Vân Nam.

Cổ Lương Châu : Thục đô phú 蜀都賦 của Dương Hùng 揚雄 tiền Hán: Thục đô chi địa, cổ viết Lương Châu 蜀都之地，古曰梁州。

Đồng trụ thiết kiều 銅柱銕橋: cột đồng trụ sắt còn di chỉ trong miếu tại thôn
Miếu Tiền 廟前村, trấn Di Thành 彌城鎮, huyện Di Độ 彌渡縣, châu Đại Lý tự trị
Bạch tộc 大理白族自治州, tỉnh Vân Nam 雲南省.

Điền 滇: tên viết gọn của Vân Nam 雲南.

Dĩnh Xuyên Hầu 潁川侯: Phó Hữu Đức 傅友德 được Chu Nguyên Chương phong Dĩnh Xuyên
Hầu năm 1370 (Hồng Vũ tam niên), năm 1381 mệnh Phó Hữu Đức làm Chinh nam
tướng quân 征南將軍, Vĩnh Xương Hầu Lam Ngọc 永昌侯藍玉 làm Tả phó tướng quân 左
副將軍, Tây bình hầu Mộc Anh 西平侯沐英 làm Hữu phó tướng quân 右副將軍, lãnh 30
vạn quân đánh Vân Nam. Bắt được Bình chương Đạt Lý Ma 平章達里麻 của nhà
Nguyên tại Khúc Tĩnh 曲靖, Lương Vương 梁王 Bả Táp Lạt Ngõa Nhĩ Mật 把匝剌瓦爾密
nhà Nguyên bỏ chạy, sau đó tự sát.

+++++++


滇海曲其二

碧鷄金馬古梁州，
銅柱銕橋天際頭。
試問平滇功第一，
逢人惟說潁川侯。

楊慎
詩詞索引楊慎-七絶1

+++++++


Khúc ca Điền Hải kỳ 2

Ngựa vàng gà biếc cổ Lương Châu,
Cầu sắt trụ đồng ở biên đầu.
Hỏi dẹp Vân Nam công nhiều nhất,
Gặp ai cũng nói Dĩnh Xuyên Hầu.

phanlang

+++++++

+++++++

Điền Hải khúc kỳ tam

Hóa thành lâu các Tráng nhân hoàn,
Trạch quốc phong cương trấn lưỡng quan.
Vân khí khai thành ngân sắc giới,
Thiên công trác xuất Điểm Thương San.

Dương Thận

+++++++

Tráng nhân 壯人: người thiểu số tộc Tráng 壯族, xưa là tộc Đồng 僮族, cư trú
chủ yếu tại khu tự trị tộc Tráng Quảng Tây 廣西壯族自治區; Vân Nam 雲南; Quảng
Đông 廣東; Quý Châu 貴州 và vùng ranh giới phía bắc Việt Nam. Bắc chi Tráng
tộc gồm hầu hết người Bố Y 布依, nam chi Tráng tộc ở Việt Nam, đa số là người Bố
Thái 布泰, Bố Nông 布儂.

Lưỡng quan 兩關: Minh triều xây dựng hai hệ thống quan ải ở phía bắc và phía nam
Vân Nam, phía bắc gồm Thần Hộ quan 神護關, Vạn Nhận quan 萬仞關, Cự Thạch quan
巨石關, Đồng Bích quan 銅壁關; phía nam có Thiết Bích quan 鐵壁關, Hổ Cứ quan 虎
踞關, Thiên Mã quan 天馬關, Hán Long quan 漢龍關. Bốn ải phía bắc gọi tắt là Thượng
tứ quan 上四關, nay còn di chỉ tại huyện Doanh Giang trong châu tự trị tộc Thái
傣族自治州, bốn ải phía nam là Hạ tứ quan 下四關 giáp ranh với Miến Điện. Hệ thống
quan ải nầy bảo vệ Vân Nam.


Điểm Thương Sơn 點蒼山: cũng gọi Thương Sơn 蒼山, trong tài liệu xưa viết Điếm
Thương Sơn 玷蒼山, Hùng Thương Sơn 熊蒼山, Đại Lý Sơn 大理山, nằm tại trung bộ
châu tự trị Bạch tộc Đại Lý 大理白族自治州, tỉnh Vân Nam 雲南省. Cũng là dãy núi
phân chia thành phố Đại Lý 大理市 và huyện Dạng Sàn 漾潺縣.

+++++++


滇海曲 其三

化城樓閣壯人寰，
澤國封疆鎮兩關。
雲氣開成銀色界，
天工斲出點蒼山。

楊慎
詩詞索引楊慎-七絶2

+++++++


Khúc ca Điền Hải kỳ 3

Hai ải trấn đất phong trạch quốc,
Người Tráng về trong các lâu đài.
Cõi trời mây khói mở khai,
Ông thiêng tạc đẽo thánh đài Điểm Thương.

phanlang

+++++++

+++++++

Điền Hải khúc kỳ thất

Cô thú bình sa vọng đại hoang,
Biên sầu hải tứ nhập thương mang.
Đế hương đông bắc tiên vân cách,
Bặc Đạo tây nam mị cảnh tràng.

Dương Thận

+++++++

Cô thú 孤戍: thành ải cô lập ở biên giới.

Biên sầu hải tứ 邊愁海思: nỗi buồn của người trấn thủ biên cương sâu như biển.

Mị cảnh 媚景: cảnh mê mị.

Bặc 𤏡- 僰: tên một dân tộc thiểu số ở miền tây nam, hầu hết cư trú tại quận
Kiền Vi 犍為郡-楗爲郡, Quý Châu 貴州 (nay nằm phía tây thị trấn Tuân Nghĩa 遵義市,

Quý Châu).

Bặc Đạo : tức huyện Bặc Đạo 僰道縣, thuộc quận Kiền Vi 楗爲郡, Quý Châu.

+++++++


滇海曲其七

孤戍平沙望大荒，
邊愁海思入滄茫。
帝鄉東北仙雲隔，
𤏡道西南媚景長。

楊慎
詩詞索引楊慎-七絶2

+++++++


Khúc ca Điền Hải kỳ 7

Cô thành sa mạc nam hoang,
Sầu sâu như biển lấp tràn biên cương.
Mây che đông bắc đế hương,
Tây nam Bặc Đạo cảnh vương khổ tình.

phanlang

+++++++

+++++++

Trường tương tư

Thập lý đình.
Ngũ lý đình.
Trường đoản đình biên mộ vũ linh.
Ly nhân bất nhẫn thinh.

Mộng sơ tinh.
Tửu sơ tinh.
Dạ bán thanh hàn nhập ỷ linh.
Thê lương yểm họa bình.

Dương Thận

+++++++


長相思

十里亭。
五里亭。
長短亭邊暮雨零。
離人不忍聽。

夢初醒。
酒初醒。
夜半清寒入綺欞。
凄涼掩畫屏。

楊慎
詩詞索引楊慎-詞2

+++++++


Trường tương tư

Năm dặm đình.
Mười dặm đình.
Mưa chiều ướt đoản trường đình nhẹ rơi .
Người đi chẳng muốn nghe trời.

Vừa tỉnh rượu.
Vừa tỉnh mơ.
Nửa đêm lạnh nhập hững hờ the song.
Tịch liêu lấp kín bình phong.

phanlang

+++++++