+++++++

Đề Tống nhân hoạ thuỵ khuyển

Thần diệu nan tầm lạc bút tung,
Hồn nhiên sinh chất dữ thiên đồng.
Bất tri hàm thuỵ hà thì giác,
Liệu nhĩ đô vô cảnh đạo công.

Từ Vị

+++++++

Lạc bút 落筆:
Một trong 9 thế bút của thư hoạ: lạc bút, chuyển bút 轉筆, lược bút 掠筆, v.v...

+++++++


題宋人畫睡犬

神妙難尋落筆蹤，
渾然生質與天同。
不知酣睡何時覺，
料爾都無警盜功。

徐渭
詩詞索引徐渭-七絶22

+++++++


Đề tranh người đời Tống vẽ chó ngủ

Tìm đâu nét vẽ tài tình,
Hồn nhiên sống động trời sinh tự hào.
Ngủ say ngươi dậy khi nào,
Rập rình trộm cướp, làm sao đề phòng.

phanlang

+++++++

+++++++

Thượng Cốc biên từ kỳ nhất

Hồ nhi trú mục Long Môn loan,
Hồ phụ phanh dương khuyến khách xan.
Nhất tuý Hồ gia hà bất khả,
Chỉ sầu nhật lạc quá hà nan.

Từ Vị

+++++++


上谷邊詞其一

胡兒住牧龍門灣，
胡婦烹羊勸客餐。
一醉胡家何不可，
只愁日落過河難。

徐渭
詩詞索引徐渭-七絶8

+++++++


Thơ về biên cảnh Thượng Cốc kỳ 1

Trai Hồ chăn bãi Long Môn,
Vợ Hồ nấu thịt dê mời khách ăn.
Say nhà Hồ được hay chăng,
Sợ rằng trời xuống khó băng sông chiều.

phanlang

+++++++

+++++++

Thượng Cốc biên từ kỳ 2

Phong xuy can thảo một sa nê,
Niết thảo bôn phong mã tự đề.
Tức vấn lạc đà hà xứ khứ,
Đại tù tuỳ liệp vị tằng quy.

Từ Vị

+++++++

Can thảo 乾草: cỏ khô

+++++++


上谷邊詞其二

風吹乾草沒沙泥，
齧草奔風馬自蹄。
卻問駱駝何處去，
大酋隨獵未曾歸。

徐渭
詩詞索引徐渭-七絶8

+++++++


Thơ biên cảnh Thượng Cốc kỳ 2

Gió bay cỏ lấp cát bùn,
Ngựa lồng đạp đất vượt luồng kình phong.
Lạc đà biết hết đường vòng,
Mê săn tù trưởng vẫn không chịu về.

phanlang

+++++++

+++++++

Thượng Cốc biên từ kỳ 3

Hồ nhi xứ xứ lộ bàng phùng,
Biệt hữu tư nhan tự Mộ Dung.
Khất đắc hạnh nhân chư muội thực,
Xạ xuyên dương diệp nhất linh phong.

Từ Vị

+++++++

Nguyên chú: “Lỗ tối thị đường triền hạnh nhân 虜最嗜糖纏杏仁” (Người Hồ rất thích
hạnh nhân bọc đường).

+++++++


上谷邊詞其三

胡兒處處路旁逢，
別有姿顏似慕容。
乞得杏仁諸妹食，
射穿楊葉一翎風。

徐渭
詩詞索引徐渭-七絶8

+++++++


Thơ biên cảnh Thượng Cốc kỳ 3

Trai Hồ gặp khắp đường đi,
Mặt cùng dáng chẳng khác gì Mộ Dung.
Hạnh nhân nữ thích vô cùng,
Bắn xuyên lá liễu tên dùng lông chim.

phanlang

+++++++

+++++++

Thượng Cốc biên từ kỳ tứ

Lạc đà kiến liễu đẳng nhàn khô,
Lỗ kiến nam lao mệnh biện tồ.
Đảo dữ Si Di lưu nhất tích,
Hồi cương do tác mão nhi cô.

Từ Vị

+++++++

Si Di 鴟夷:
Tù trưởng Xa Di 車夷 hay Xa Đạt Kê 車達雞.

Mão nhi cô 卯兒姑:
Nguyên chú: “Bắc ngạn vân lạc đà kiến liễu, Đạt tử kiến tửu hựu di ngôn khái
đầu vi mão nhi cô 北諺雲駱駝見柳達子見酒，又夷言磕頭為卯兒姑” (Ngạn ngữ phương bắc
nói lạc đà thấy liễu như Thát tử thấy rượu, lại nói cúi đầu bái lạy là mão nhi
cô). Mão nhi cô, tiếng Mông Cổ là mölkü.

+++++++


上谷邊詞其四

駱駝見柳等閒枯，
虜見南醪命拚殂。
倒與鴟夷留一滴，
回繮猶作卯兒姑。

徐渭
詩詞索引徐渭-七絶8

+++++++


Thơ biên cảnh Thượng Cốc kỳ 4

Lạc đà ăn liễu như ăn cỏ,
Người Hồ thấy rượu uống chết bỏ.
Rót với Si Di, giọt cuối chừa,
Quay ngựa đi rồi còn bái thọ.

phanlang

+++++++

+++++++

Đáp Gia Tắc

Thập niên tài nhất vấn bình an,
Chỉ xích hồn như đối diện khan.
Cựu nhật thi bình tuy hữu giá,
Cận lai công luận thục đăng đàn.
Bách niên hốt dĩ Yêm Tư mộ,
Nhất xỉ thời băng mục túc bàn.
Lạp tuyết thu triều đồng mã nhật,
Hà nhân bất đạo thị kim lan.

Từ Vị

+++++++

Gia Tắc 嘉則: tức Thẩm Minh Thần 沈明臣, tự Gia Tắc, bạn của Từ Vị.

Yêm Tư 崦嵫:
Núi tại phía tây huyện Thiên Thuỷ 天水, tỉnh Cam Túc, truyền thuyết cho rằng mặt
trời lặn vào núi đó mỗi ngày, ngụ ý chỉ tuổi già.

+++++++


答嘉則

十年纔一問平安，
只尺渾如對面看。
舊日詩評雖有價，
近來公論孰登壇。
百年忽巳崦嵫暮，
一齒時崩苜蓿盤。
臘雪秋潮同馬日，
何人不道是金蘭。

徐渭
徐文長文集卷之七
497-498

+++++++


Trả lời Gia Tắc

Mười năm hỏi chuyện bình an,
Mơ hồ đối diện tưởng đang mới vừa.
Bình thơ giá trị ngày xưa,
Mới đây công luận đã đưa lên đàn.
Trăm năm cũng đến tuổi tàn,
Răng đâu còn để nhai càng dưa rau.
Triều thu tuyết chạp bên nhau,
Song song hai ngựa khác nào kim lan.

phanlang

+++++++

+++++++

Gia Tắc trung phi nhi tây (Thẩm vãng điếu thiếu bảo công cố hữu hậu tuyệt)
kỳ 1

Tối nghi tài tử trứ hồng sam,
Vạn lý thanh thiên toạ phiến phàm.
Hà tự tuyết thâm tương tửu bạn,
Khan quân đề tự vạn trùng nham.

Từ Vị

+++++++

Gia Tắc tức Thẩm Minh Thần 沈明臣, tự Gia Tắc, bạn của Từ Vị. Thiếu bảo công
tức Hồ Tôn Hiến 胡宗憲, được Minh Thế Tông phong làm Binh bộ thượng thư năm
1560 khi 39 tuổi vì có công đánh giặc Oa 倭寇, bắt được Uông Trực 汪直, năm sau
1561 gia thêm hàm Thiếu bảo kiêm Tiết chế tỉnh Giang Tây. Cho nên các quan lại
dưới quyền thường gọi là Thiếu bảo công hoặc Hồ công.

Năm 1578 (Vạn Lịch lục niên 萬曆六年) cuối xuân, Từ Vị và Thẩm Minh Thần hẹn
cùng đến Huy Châu 徽州 điếu Hồ Tôn Hiến 胡宗憲 (1512 - 1565), nhưng khi ở Nghiêm
Châu, Từ Vị bị bịnh, không đến được. Sau đó Từ Vị làm hai bài "Gia Tắc trung phi
nhi tây 嘉則衷緋而西" tặng Thẩm. Thẩm thường mặc áo lụa đỏ, trong thơ của Từ
Vị có đề cập đến như: "Hồng sam tứ mạo 紅衫四貌", "Gia Tắc nghĩ hồng sam tứ mạo
嘉則擬紅衫四貌"...

+++++++


嘉則衷緋而西（沈往吊少保公故有後絕）其一

最宜才子著紅衫，
萬里青天坐片帆。
何似雪深將酒伴，
看君題字萬重岩。

徐渭
詩詞索引徐渭-七絶7

+++++++


Gia Tắc áo đỏ đi về tây (Thẩm đến phúng điếu ông Thiếu bảo, cho biết
không gặp lại) kỳ 1

Tài tử đẹp thay mặc áo hồng,
Thuyền theo trời nước vạn dặm rong.
Tình sâu như tuyết đưa bạn rượu,
Vách núi in đầy thơ của ông.

phanlang

+++++++

+++++++

Gia Tắc trung phi nhi tây (Thẩm vãng điếu thiếu bảo công cố hữu hậu tuyệt)
kỳ 2

Thử khứ Trường Giang phi lãng du,
Lưỡng hàng biệt lệ bất thăng thu.
Ký tương tam xích trúc như ý,
Vị ngã Nghiêm than xao thạch đầu.

Từ Vị

+++++++

Thẩm Minh Thần thường mặc áo đỏ, ngắn dài khác nhau tuỳ theo thời tiết. Mùa
xuân áo ngắn chật để cưỡi ngựa đi săn, mùa hè dài rộng để đi ca hát (ôm kỹ nữ),
mùa thu vừa vặn đi câu cá, mùa đông dày tránh lạnh 春郊走馬、東山擁妓、秋江把釣、
高樓對雪。

Trúc như ý 竹如意:
Xưa thường làm cây gãi lưng bằng trúc, gỗ... có cán cầm, có ngón tay để gãi. Về
sau người ta biến chế đầu cây có hình linh chi hoặc mây nổi v. v..., cán bằng
trúc, gỗ, xương hoặc ngọc... để tượng trưng cho điều cát tường. Tặng bạn trúc
như ý có nghĩa chúc bạn được nhiều điều tốt đẹp.

Nghiêm than 嚴灘:
Ghềnh câu của Nghiêm Lăng 嚴陵. Nghiêm Quang 嚴光 tự Tử Lăng 子陵, thường được
gọi Nghiêm Lăng, người Dư Diêu 餘姚, Cối Kê 會稽, bạn học của Hán Quang Vũ 漢光武
Lưu Tú 劉秀. Khi Quang Vũ lên ngôi, Nghiêm Quang đổi tên đi ở ẩn, Quang Vũ
cho đi tìm, Nghiêm Quang không chịu nhận chức quan, đến mai danh ẩn tích tại núi
Phú Xuân 富春. Về sau thường dùng chữ Nghiêm Lăng sơn, Nghiêm Lăng than,
Nghiêm Lăng điếu đài để chỉ việc ẩn cư.

+++++++


嘉則衷緋而西（沈往吊少保公故有後絕）其二

此去長江非浪遊，
兩行別淚不勝秋。
寄將三尺竹如意，
為我嚴灘敲石頭。

徐渭
詩詞索引徐渭-七絶8

+++++++


Gia Tắc áo đỏ đi về tây (Thẩm đến phúng điếu ông thiếu bảo, cho biết
không gặp lại) kỳ 2

Ngược nước Trường Giang không lãng du,
Thu buồn hơn cả lệ chia phôi.
Gửi anh ba xích trúc như ý,
Ghềnh Nghiêm câu cá gõ dùm tôi.

phanlang

+++++++

+++++++

Nhập quan kiến dương liễu

Quan môn dương liễu lục ương ương,
Quan ngoại dương chi bạch tự sương.
Nhược đạo xuân quang vô biệt ý,
Duyên hà nhất thụ lưỡng bàn trang.

Từ Vị

+++++++


入關見楊柳

關門楊柳綠秧秧，
關外楊枝白似霜。
若道春光無別意，
緣何一樹兩般妝。

徐渭
詩詞索引徐渭-七絶23

+++++++


Vào cửa quan thấy dương liễu

Cửa quan dương liễu nhú xanh dương,
Ngoài quan cành lại trắng như sương.
Nếu bảo chúa xuân không cố ý,
Cớ đâu chia liễu, sắc hai đường.

phanlang

+++++++

+++++++

Hạ đệ hồi trị cửu nhật đăng Ổ Thổ sơn phỏng Bắc Am thượng nhân

Quy gia hốt dĩ phùng trùng cửu,
Liêu hướng cao sơn thí nhất đăng.
Thiệt tại hà vi canh vấn phụ,
Huân trừ nguyên bất thị cầu tăng.
Thu vân cách thuỷ lưu sổ phiến,
Lạc diệp y nham tích kỷ tằng.
Thoại liễu xuất môn nguyệt sơ thượng,
Ngạn lô đinh cúc dã tương ưng.

Từ Vị

+++++++

Thiệt tại hà vi canh vấn phụ:
Lưỡi còn việc gì phải hỏi vợ. Tích Trương Nghi 張儀 (373 TCN-310 TCN), thời
Chiến Quốc khi còn hàn vi làm môn khách của tướng quốc Chiêu Dương 昭陽 nước Sở.
Trong một bữa tiệc, Chiêu Dương đem ngọc ra khoe, tân khách nhiều người coi, cuối
cùng mất ngọc, nghi ngờ Trương Nghi lấy vì Nghi nghèo hèn nhất. Cho người đánh
đập tra hỏi, Nghi không nhận, thả về. Về nhà vợ bi phẫn nói: Chàng không chịu đọc
sách, không đi du thuyết chư hầu nên mới bị nhục như vậy (Trương Nghi và Tô Tần
蘇秦 học du thuyết cùng một thầy là Quỷ Cốc tử 鬼谷子). Trương Nghi thè lưỡi cho
vợ xem, hỏi: Lưỡi ta còn không? Vợ đáp: Còn. Nghi nói: Được rồi, còn lưỡi là còn
tạo được công danh sự nghiệp đừng lo. Tác giả muốn nói, dầu thi rớt nhưng
không sao, thua keo nầy bày keo khác, sang năm dùi mài kinh sử đi thi lại,
biết đâu trúng tuyển.

+++++++


下第回值九日登塢土山訪北庵上人

歸家忽已逢重九，
聊向高山試一登。
舌在何為更問婦，
葷除元不是求僧。
秋雲隔水流數片，
落葉依巖積幾層。
話了出門月初上，
岸蘆汀菊也相應。

徐渭
詩詞索引徐渭-七律2

+++++++


Thi rớt trở về gặp ngày trùng cửu lên Ổ Thổ sơn yết kiến thượng nhân ở Bắc Am

Trở về gặp tiết trùng dương,
Bỗng dưng thấy núi giữa đường thử lên.
Lưỡi còn đừng hỏi vợ thêm,
Chuyện dùng cay mặn chẳng tìm cầu tăng.
Mây thu mặt nước bay giăng,
Lá rơi ven núi dày chen mấy từng.
Chuyện xong trăng nhú ngoài rừng,
Lau bờ cúc bãi như chừng hợp ta.

phanlang

+++++++

+++++++

Bạch Mã thuỷ hoàn đạo trung Trúc chi từ

Tường đầu xích tảo xử nhi ban,
Đả tảo can trường nhị thập quyền.
Tái bắc hồng quần tranh “Đả tảo”,
Giang Nam “Bạch trữ” khiếp xuyên liên.

Từ Vị

+++++++

Sông Bạch Mã 白馬水: nay ở Huyện Hoạt 滑縣, thành phố Bộc Dương 濮陽市,
tỉnh Hà Nam 河南省.

Đả tảo 打棗:
Tên một điệu khúc dân gian tại Hà Bắc 河北.

Bạch trữ 白苧:
Tên ca từ vùng Giang Nam thường hát.

+++++++


白馬水還道中竹枝詞

牆頭赤棗杵兒斑，
打棗竿長二十拳。
塞北紅裙爭打棗，
江南白苧怯穿蓮。

徐渭
徐文長逸稿卷之八
Bài 335-336

+++++++


Từ sông Bạch Mã trở về, trên đường làm theo điệu Trúc chi

Đầu tường táo đỏ sào dài,
Chày vằn trẻ đập đến hai mươi quyền.
Quần hồng Đả tảo bắc phương,
Hái sen, Bạch trữ xin nhường Giang Nam.

phanlang

+++++++