+++++++

Thôi Dung 崔融 (653-706) tự An Thành 安成, người Toàn Tiết 全節, Tề Châu 齊州
(nay là khu Chương Khâu 章丘區, thành phố Tế Nam 濟南市, tỉnh Sơn Đông), là
đại thần, văn học gia thời Sơ Đường, đỗ tiến sĩ, bổ nhiệm làm Cung môn thừa 宮門
丞, học sĩ Sùng văn quán 崇文館學士. Khi Lý Hiển 李顯 (tức Đường Trung Tông sau
này) được phong thái tử, Thôi Dung được chọn làm Thái tử thị độc 太子侍讀 kiêm
coi về văn sách biểu tấu của Đông cung. Xuất cung, ông nhậm Tư công tham quân
Nguỵ Châu 魏州司功參軍. Năm Thánh Lịch đầu (698), Võ Tắc Thiên du Tung Sơn, lập
đàn tế trời, Thôi Dung soạn Khải Mẫu miếu bi 啓母廟碑 và Triều cận bi 朝覲碑
ca tụng công đức của Võ đế nên được gọi về làm Trước tác lang 著作郎 kiêm Hữu sử
nội cung phụng 右史內供奉, rồi Phụng các xá nhân 鳳閣舍人. Năm Cửu Thị đầu (700),
vì mất lòng Trương Xương Tông 張昌宗, nam sủng của Võ đế, ông bị biếm làm
Trưởng sử Vụ Châu 婺州長史 (nay là Kim Hoa 金華, Chiết Giang), sau được gọi về
làm Lễ bộ lang trung 禮部郎中.Thôi Dung bắt đầu xu nịnh anh em Trương Dịch Chi
張易之, Trương Xương Tông, năm 702 tái nhậm chức Phụng các xá nhân 鳳閣舍人.
Khi anh em họ Trương bị giết, Thôi Dung bị đày đi làm Thứ sử Viên Châu 袁州刺史.
Viên Châu nay là thị trấn Nghi Xuân 宜春市, cực tây tỉnh Giang Tây. Không lâu
sau, ông được gọi về làm trong Quốc tử giám, kiêm tu sửa quốc sử. Năm 706, được
lệnh tu sửa Tắc Thiên thực lục 則天實錄. Phàm văn sách chiếu chỉ của hoàng đế đều
do Thôi Dung viết. Trước tác có Lạc xuất bảo đồ tụng 洛出寶圖頌, Tắc Thiên ai
sách văn 則天哀冊 文, trí lực quá độ bệnh chết. Đường Trung Tông nhớ công
Thôi Dung làm Thị độc, đọc sách, giảng giải kinh điển, truy tặng Vệ Châu thứ sử
衛州刺史, thuỵ hiệu Văn 文.

+++++++

+++++++

Quan san nguyệt

Nguyệt sinh Tây Hải thượng,
Khí trục biên phong tráng.
Vạn lý chiếu quan san,
Thương mang phi nhất trạng.
Hán binh khai quận quốc,
Hồ mã khuy đình chướng.
Dạ dạ văn bi già,
Chinh nhân khởi nam vương.

Thôi Dung

+++++++

Tây Hải 西海: tức Thần Hải 神海, truyền thuyết nói là nơi mặt trời lặn; cũng chỉ
phương tây.

Đình chướng 亭障: đồn luỹ, bảo luỹ 堡壘, xây đắp nơi biên ải để chống địch
thời xưa.

+++++++


關山月

月生西海上，
氣逐邊風壯。
萬里照關山，
蒼茫非一狀。
漢兵開郡國，
胡馬窺亭障。
夜夜聞悲笳，
征人起南望。

崔融
全唐詩卷68_1

+++++++


Trăng quan san

Trăng lên trên vùng Tây Hải,
Mạnh hơi gió cát đầy biên.
Ngàn dặm soi khắp quan ải,
Thiên hình vạn cảnh mọi miền.
Lính Hán khai quận mở nước,
Kỵ Hồ bám sát trận tiền.
Đêm đêm tiếng già ai oán,
Chinh nhân nam vọng sầu miên.

phanlang

+++++++

+++++++

Hoạ Tống Chi Vấn “Hàn thực đề Hoàng Mai Lâm Giang dịch”

Xuân phân tự Hoài Bắc,
Hàn thực độ Giang Nam.
Hốt kiến Tầm Dương thuỷ,
Nghi thị Tống gia đàm.
Minh chủ hôn nan khiếu,
Cô thần trục vị kham.
Dao tư cố viên mạch,
Đào lý chánh hàm hàm.

Thôi Dung

+++++++

Trạm dịch Lâm Giang ở huyện Hoàng Mai. Tại đây có núi Hoàng Mai 黄梅山, nằm
giữa 3 tỉnh An Huy, Giang Tây và Hồ Bắc. Huyện Hoàng Mai thuộc Hồ Bắc tiếp giáp
với thị trấn Cửu Giang 九江市 của Giang Tây, cách một con sông. Vào cuối xuân từ
bờ nam nhìn qua bên kia sông thấy mơ vàng nở rực.

Xuân phân:
Vào khoảng giữa tháng 2 âm lịch.

Hàn thực:
Khoảng giữa tháng 3 âm lịch, sau đông chí 105 ngày, sau lập xuân 60 ngày. Như
vậy đi từ Hoài Bắc xuống Trường Giang, qua sông Trường Giang để đến Giang Nam
khoảng một tháng.

Tầm Dương thuỷ:
Đoạn sông Trường Giang chảy qua thị trấn Cửu Giang (xưa là Sài Tang 柴桑, Giang
Châu 江州, Tầm Dương) của tỉnh Giang Tây. Sông Tầm Dương mà coi như ao đầm
nhà họ Tống, như vậy nhà Tống Chi Vấn rất lớn.

+++++++


和宋之問寒食題黃梅臨江驛

春分自淮北，
寒食渡江南。
忽見潯陽水，
疑是宋家潭。
明主閽難呌，
孤臣逐未堪。
遙思故園陌，
桃李正酣酣。

崔融
詩詞索引崔融-五律1

+++++++


Hoạ thơ “Ngày hàn thực đề thơ trạm Lâm Giang ở Hoàng Mai” của Tống Chi Vấn

Xuân phân từ Hoài Bắc,
Hàn thực xuống Giang Nam.
Sông Tầm Dương trước mắt,
Giống Tống thị ao đầm.
Cửa cung ai dám kiện,
Cô thần đuổi phải cam.
Nhớ xa nơi vườn cũ,
Đào lý nở từng chòm.

phanlang

+++++++