+++++++

Quá Dương Châu nhị thủ kỳ nhất

Giang thượng thùy dương phúc bạch tần,
Tà dương đề điểu đoạn ngâm hồn .
Chu lâu thúy bạc kim hà tại,
Nhất đái hàn thành tỏa mộ vân .

Tôn Phần

Ngâm hồn 吟魂 : Linh hồn thi nhân .

+++++++

Qua Dương Châu - 1

Trên sông liễu rủ lấp bạch tần,
Chiều tà chim hót xót thi nhân .
Thuyền hồng rèm biếc nay đâu thế,
Mây chiều phủ lạnh dải thành xuân .

Phan Lang

+++++++

過揚州二首 其一

江上垂楊覆白蘋，
斜陽啼鳥斷吟魂。
朱樓翠箔金何在，
一帶寒城鎖暮雲。

孫蕡
詩詞索引孫蕡七絶5

+++++++

+++++++

Tống Huệ Thuần thượng nhân du Mân.

Tảo thính Mân nhân thuyết thổ phong,
Thử thân thường dục dĩ Mân Trung.
Xuân câu thuỷ động trà hoa bạch,
Hạ cốc vân sinh lệ tử hồng.
Khâm đới Cửu Giang sơn thuỷ đoạn,
Thê hàng Bách Việt vượng tương thông.
Bắc song dạ triển đồ kinh khán,
Thủ tự đề thư ký Viễn Công.

Triều Xung Chi

+++++++

Tiễn thượng nhân Huệ Thuần đi Mân.

Sớm nghe người nói về phong thổ,
Thân này muốn được đến Mân Trung.
Ngòi xuân nước gợn hoa trà trắng,
Lũng hạ mây vương trái vải hồng.
Sông núi Cửu Giang ngăn hiểm yếu,
Ngõ đường Bách Việt thuận lưu thông.
Đêm xem đồ bản bên song bắc,
Tay tự đề thư gửi đến ông.

Phan Lang

+++++++

送惠純上人遊閩

蚤聽閩人說土風，
此身常鵒以閩中。
春溝水動茶花白，
夏谷雲生荔子紅。
襟帶九江山水斷，
梯航百粵王相通。
北窗夜展圖經看，
手自題書寄遠公。

晁沖之
詩詞索引晁沖之-七律1

+++++++

Hai câu:

Xuân câu thuỷ động trà hoa bạch,
Hạ cốc vân sinh lệ tử hồng.

春溝水動茶花白，
夏谷雲生荔子紅。

được tác giả Kim Dung đưa vào tiểu thuyết "Thiên long bát bộ" của ông để nói về hoa trà (đoạn cuối sách) tại Đại Lý là nơi nổi tiếng về sơn trà.

Khâm đới 襟带:
Áo và thắt lưng, ở đây chỉ núi sông vùng Cửu Giang hiểm trở.

Thê hàng 梯航:
Thang để leo núi và thuyền, ở đây chỉ đường bộ và đường biển.

+++++++

Câu:
Khâm đới Cửu Giang sơn thuỷ đoạn,
襟带九江山水斷,

có bản viết:
Khâm đới Cửu Giang sơn bất đoạn,
襟带九江山不斷,

hoặc:
Thụ tiếp Sở thiên sơn bất đoạn,
樹接楚天山不斷,

+++++++

Câu:
Thê hàng Bách Việt vượng tương thông.
梯航百粵王相通。

có chỗ viết:
Thê hàng Bách Việt hải tương thông.
梯航百粵王相通。

hoặc:
Ba liên Việt lĩnh hải tương thông。
波連越嶺海相通。

+++++++

+++++++

Khuê oán kỳ 1

Ức sơ si tiểu giá quân thì,
Chỉ đạo trường niên bất tạm ly.
Uyên bị vị hàn huy biệt lệ,
Sầu lai tâm sự tiễu thuỳ tri.

Tôn Phần

+++++++

Nỗi oán phòng khuê 1

Gả về anh khi tuổi còn trẻ dại,
Chẳng tạm xa anh nói, suốt cả năm.
Chăn còn ấm sao chia tay gạt lệ,
Ai biết em, buồn lặng lẽ âm thầm.

Phan Lang

+++++++

閨怨其一

憶初癡小嫁君時，
只道長年不暫離。
鴛被未寒揮別淚，
愁來心事悄誰知。

孫蕡
詩詞索引孫蕡-七絶10

++++++++

Uyên bị 鴛被 : tức uyên ương bị 鴛鴦被, chăn mền vợ chồng đắp chung, còn được gọi là hợp hoan bị 合歡被.

+++++++

+++++++

Tương tư thụ tam thủ

Thổ vụ hàm yên tác ý kiều,　
Hảo tương sơ ảnh phất xuân triều.　
Vị thùy tài thử tương tư thụ,　
Viễn tự sầu mi cận tự yêu.
Giang thủy du du nhật dạ lưu,　
Giang can minh nguyệt chiếu nhân sầu.　
Lâm hành tài thủ tam chu thụ,　
Xuân sắc minh niên lục thượng lâu.
Ngã khứ Bồng Lai mịch tảo qua,　
Quân lưu cổ độ tán thiên hoa.
Tha niên thảng hướng Dao Trì kiến,　
Ký thủ dương chi vũ ảnh tà.

Uất Đạt Phu
Trang : Uất Đạ Phu thi từ tuyển

+++++++

Tảo qua : Táo tiên ở Bồng Lai, lớn bằng trái dưa theo
truyền thuyết phóng đại, cũng được gọi là An Kỳ tảo
安期棗 do tiên An Kỳ trồng.

Dĩ tòng Tử Mỹ đắc đào trúc,
Bất hướng An Kỳ mịch tảo qua.

Tô Thức-Tặng Bồ Gian Tín trưởng lão

已從子美得桃竹，
不向安期覓棗瓜。

蘇軾-贈蒲間信長老


Thiên hoa : chỉ hoa tuyết.

Dao Trì : hồ trên núi Côn Lôn, nơi Tây Vương Mẫu ở,
chỉ cảnh tiên.

Dương chi : cành liễu, chỉ vũ điệu của mỹ nữ mềm mại
như cành liễu trước gió.

+++++++

Cây tương tư

Nhả sương ngậm khói đẹp thay,
Sóng xuân sơ phất bóng lung lay chừ.
Vì ai trồng cội tương tư,
Gần là eo nhỏ xa như mi sầu.
Đêm ngày bàng bạc sông trôi,
Bên bờ trăng sáng người sầu biết bao.
Ngày đi trồng mấy cội rào,
Xuân sau màu lục lầu cao phủ miền.
Bồng Lai đi kiếm đào tiên,
Người lưu bến cũ rãi nghiêng hoa trời.
Dao Trì năm khác về chơi,
Nhớ ai múa lệch bóng ngời cành dương.

Phan Lang

+++++++

相思樹三首

吐霧含煙作意嬌，
好將疏影拂春潮。
為誰栽此相思樹，
遠似愁眉近似腰。
江水悠悠日夜流，
江乾明月照人愁。
臨行栽取三株樹，
春色明年綠上樓。
我去蓬萊覓棗瓜，
君留古渡散天花。
他年倘向瑤池見，
記取楊枝舞影斜。

鬱達夫
郁达夫诗词选

+++++++

++++++++++

相思樹

相思樹底說相思，
思郎恨郎郎不知。
樹頭結得相思子，
可是郎行思妾時？

梁啟超
Trang : 有关相思树的诗_百度知道


Tương tư thụ

Tương tư thụ để thuyết tương tư，　
Tư lang hận lang lang bất tri。　
Thụ đầu kết đắc tương tư tử，　
Khả thị lang hành tư thiếp thì？

Lương Khải Siêu

+++++++

Cây tương tư

Gốc tương tư , tương tư cùng ai nói
Chàng biết đâu thiếp nhớ, thiếp hận chàng
Trên đầu cành, hoa tương tư kết trái
Phải là khi chàng nhớ thiếp đấy chăng ?

cố hương

+++++++++++

+++++++++

即夕

風幌涼生白袷衣，
星榆才亂絳河低。
月明休近相思樹，
恐有韓憑一處棲。

王初
全唐詩-卷491_25

+++++++

Tức tịch

Phong hoảng lương sinh bạch giáp y，
Tinh du tài loạn giáng Hà đê。 　
Nguyệt minh hưu cận tương tư thụ，
Khủng hữu Hàn Bằng nhất xứ thê .

Vương Sơ
Toàn Đường thi - Quyển 491 _Bài25


Bạch giáp y : áo kép trắng , người nhàn cư , ẩn sĩ thường mặc.

Tinh du : Trái du hình tròn giống đồng tiền , mọc thành xâu màu trắng ,
ở đây dùng để chỉ sao băng trên trời bay xuống sông từng đám .

Hàn Bằng : người thời Chiến Quốc có vợ đẹp ,
vua nước Tống muốn chiếm bắt bỏ tù rồi chết .
Vợ Hàn Bằng tự sát chết theo , hai người được chôn cạnh nhau ,
cạnh mã mọc lên hai cây có cành lá
giao nhau ,
trên cành có chim uyên ương đậu .
Ở đây chỉ chim uyên ương .


+++++++

Đêm ấy

Màn lay gió , lạnh len vào áo trắng
Sao đầy trời rớt loạn xuống sông Hoàng
Ngọn tương tư ánh trăng đêm nằm nghỉ
Chim uyên ương kinh động tiếng kêu vang

cố hương

+++++++++

+++++++++

長相思

南高峰，
北高峰，
一片湖光煙靄中。
春來愁殺儂。

郎意濃，
妾意濃，
油壁車輕郎馬驄。
相逢九裏松。

康與之
Trang:簫堯藝文網·全宋詞·康與之

+++++++

Trường tương tư

Nam Cao Phong ，
Bắc Cao Phong ，
Nhất phiến hồ quang yên ái trung .
Xuân lai sầu sát nông .

Lang ý nùng ，
Thiếp ý nùng ，
Du Bích xa khinh lang mã Thông .
Tương phùng Cửu Lý Tùng .

Khang Dự Chi

+++++++

Nam Cao Phong , Bắc Cao Phong : tên hai ngọn núi phía nam và phía bắc Hồ Tây ,
Tiền Đường , Hàng Châu .
Du Bích xa : xe Du Bích của Tô Tiểu Tiểu .
Thông : ngựa Thông , một loại ngựa quý do Nguyễn lang quân cưỡi , tình cờ gặp
Tô Tiểu Tiểu tại Cửu Lý Tùng .
Cửu Lý Tùng : tên đất , được xếp đứng đầu trong tám cảnh đẹp ở Hàng Châu ,
nơi đây có một dãy cây tùng rợp bóng .

+++++++

Nhớ nhau hoài

Núi Nam Cao,
Núi Bắc Cao.
Một mảnh hồ sương lung linh khói,
Xuân về buồn nát hồn em.

Tình chàng nồng,
Ý thiếp nồng.
Thiếp đi Du Bích chàng ngựa thông,
Gặp nhau ở Cửu Lý Tùng.

Phan Lang

+++++++

++++++++++

自君之出矣

自君之出矣，
明鏡罷紅妝。
思君如夜燭，
煎淚幾千行。

陳叔達 - 隋
乐府诗集-自君之出矣

+++++++

Tự quân chi xuất hĩ

Tự quân chi xuất hĩ ，
Minh kính bãi hồng trang .
Tư quân như dạ chúc ，
Tiên lệ kỷ thiên hàng .

Trần Thúc Đạt
Nhạc phủ thi tập- Tự quân chi　
xuất hĩ

+++++++

Từ ngày chàng ra đi

Từ ngày chàng bước chân đi,
Gương sáng không điểm trang hồng.
Nhớ chàng như ngọn nến đêm,
Sáp chảy thành lệ ngàn dòng.

Phan Lang

+++++++

+++++++++

自君之出矣

自君之出矣，
羅帳咽秋風。
思君如蔓草，
連延不可窮。

範雲-梁
Trang:簫堯藝文網·樂府詩集卷六十九

+++++++

Tự quân chi xuất hĩ

Tự quân chi xuất hĩ，
La trướng yết thu phong。
Tư quân như mạn thảo，
Liên diên bất khả cùng。

Phạm Vân- Đời Lương
Nhạc phủ thi tập quyển 69

+++++++

Từ ngày chàng ra đi

Từ ngày chàng bước chân đi,
Màn lụa gió thu không đến.
Nhớ chàng như cỏ thân dài,
Bò xa không bao giờ hết.

cố hương

++++++++++

+++++++

Trình Ích Ngôn yêu ẩm Hổ Khâu tửu lâu


Tân tình xuân sắc mãn ngư đinh,
Tiểu khế hoàng lô hoạ tưởng đình.
Thất lý thuỷ hoàn hoa thị lục,
Nhất lâu sơn hướng tửu nhân thanh.
Ỷ la đôi lý mai thần kiếm,
Tiêu cổ thanh trung lão khách tinh.
Diệu khúc cao ca tình bất thiển,
Ngô cơ mạc tích đảo ngân bình.

Ngô Ỷ

+++++++


Hổ Khâu là gò ở Tô Châu, Giang Tô, có nhiều cảnh đẹp. Tô Thức 蘇軾 từng nói đến Tô Châu mà không du lãm Hổ Khâu sẽ rất hối tiếc.

Hai câu :

Ỷ la đôi lý mai thần kiếm,
Tiêu cổ thanh trung lão khách tinh.

của bài được tác giả Kim Dung dùng trong truyện Anh hùng xạ điêu ấn bản cũ để nói về Đông Tà Hoàng Dược Sư. Đông Tà thường ngâm hai câu nầy nên con gái Hoàng Dung thuộc lòng. Khi Quách Tĩnh bị Mai Siêu Phong bắt làm ngựa cưỡi đánh nhau với võ sĩ Triệu vương phủ, Hoàng Dung đã ngâm hai câu nầy làm Mai Siêu Phong sợ mất hồn tưởng sư phụ đến.
Trong bản mới, Kim Dung dùng hai câu khác do chính ông sáng tác:

Đào hoa ảnh lạc phi thần kiếm,
Bích hải triều sinh án ngọc tiêu.

桃花影落飛神劍，
碧海潮生按玉簫.

+++++++

程益言邀飲虎丘酒樓


新晴春色滿漁汀，
小憩黃罏畫槳停。
七里水環花市綠，
一樓山向酒人青。
綺羅堆裡埋神劍，
簫鼓聲中老客星。
妙曲高歌情不淺，
吳姬莫惜倒銀瓶。

吳綺

+++++++



Trình Ích Ngôn mời uống ở quán rượu Hổ Khâu

Bãi chài sáng, đầy cảnh xuân trời tạnh,
Ngừng mái chèo, vào quán rượu nghỉ ngơi.
Dòng nước biếc, bọc phố hoa bảy dặm,
Ngọn núi xanh, phô lầu rượu đón người.
Chôn gò đất, kiếm thần trong lụa bọc,
Mến khách xa, tiêu trống tiếng không ngơi.
Cao giọng hát, bài hay, tình chẳng ít,
Ngô cơ xinh, rót mãi bóng rượu cười.

Phan Lang

+++++++

+++++++

Tống bảo thần Cữu thị chi nhậm Lâm Thao

Hàn phong liệp liệp mộc miên cừu,
Yến lĩnh thư sinh phú viễn du.
Kỳ lộ nhất tôn Hà Sóc lệ,
Tịch dương vạn lý Lũng vân sầu.
Hàm Quan dạ tuyết minh kê độ,
Thao Thuỷ xuân băng nhiễu tái lưu.
Tích biệt tửu bôi tu cánh tiến,
Nam nhi tráng sự tại Ngô câu.

Lương Thanh Tiêu

+++++++

Lâm Thao nay là huyện Dân 岷, tỉnh Cam Túc, là một địa điểm trọng yếu về quân sự.

Hà Sóc : khu phía bắc Hoàng Hà chạy dài đến chân núi Âm sơn 陰山, Hạ Lan sơn 賀蘭山, nay là thảo nguyên Hà Sáo, Nội Mông.

Hàm Quan : Cửa ải Hàm Cốc 函谷 thuộc thôn Vương Đoá 王垛, trấn Hàm Cốc, tỉnh Hà Nam, bắc giáp Hoàng Hà, tây là cao nguyên cao, nam giáp núi Tần Lĩnh, đông là vực sâu, là ải quan hiểm trở. Ra ải Hàm Cốc khi gà gáy lấy tích Mạnh Thường Quân bị vua Tần dụ vào bắt giữ lại trong ải, lẻn trốn về, khi đến Hàm Cốc trời còn khuya, kẻ tuỳ tùng giả tiếng gà gáy làm gà xung quanh gáy theo. Quan giữ ải tưởng trời đã sáng, mở cửa ải Mạnh Thường Quan đi thoát.

Thao Thuỷ : Một phụ lưu của Hoàng Hà, chảy dọc theo sườn phía đông núi Tây Tà 西斜, tỉnh Cam Túc, nhập vào Hoàng Hà.

Ngô câu : Kiếm có hình cong, tương truyền vua Ngô là Lạp Lư sai người trong nước làm thanh kiếm Kim Câu, có người giết hai con mình lấy máu để tôi kiếm. Đúc xong dâng lên vua Ngô, nên có tên là Ngô Câu. Sau này gọi chung là kiếm sắc.

+++++++

送寶臣舅氏之任臨洮

寒風獵獵木棉裘，
燕領書生賦遠游。
歧路一尊河朔淚，
夕陽萬里隴雲愁。
函關夜雪鳴雞度，
洮水春冰繞塞流。
惜別酒杯須更進，
男兒壯事在吳鈎。

梁清標

+++++++

Tiễn bảo thần họ Cữu đi nhậm chức ở Lâm Thao

Gió lạnh vù vù thổi áo bông,
Thư sinh núi Yến gánh việc công.
Một chén lệ rơi xuôi Hà Sóc,
Vạn dặm chiều buồn xuống Lũng đông.
Hàm Quan vượt tuyết gà khuya gáy,
Thao Thuỷ trôi băng lớp ải vòng.
Chia tay rượu đắng đừng chùn bước,
Phận kẻ nam nhi tại kiếm cung.

Phan Lang

+++++++

+++++++


Tiêu Lâm thư ốc tuyệt cú


Đạm yên tình nhật mãn liêm lung,
Xuân sắc y y thướng tiểu hồng.
Khách vị khán hoa tần tái tửu,
Hải đường khai phủ vấn đông phong.


Lương Thanh Tiêu


+++++++


Tiêu Lâm là tên hiệu của tác giả.


+++++++


蕉林書屋絕句


淡煙晴日滿帘櫳，
春色依依上小紅。
客為看花頻載酒，
海棠開否問東風。


梁清標


+++++++


Bài tuyệt cú làm ở thư phòng Tiêu Lâm


Ngày quang sương nhạt đầy song,
Màu xuân lưu luyến nhuộm hồng những hoa.
Khách say hương cũng khề khà,
Hải đường chưa nở thiếu đà gió đông?


Phan Lang


+++++++

+++++++


Lương Thanh Tiêu

Lương Thanh Tiêu 梁清標 (1620-1691): tự Ngọc Lập 玉立, hiệu Đường Thôn 棠村, Tiêu Lâm 蕉林, là văn học gia, thi nhân, từ nhân cuối Minh đầu Thanh, quê Trực Đãi 直隶, Chân Định 真定, nay là huyện Chính Định 正定, tỉnh Hà Bắc. Ông đỗ tiến sĩ năm Sùng Trinh thứ 16 (1643). Khi quân Thanh chiếm trung nguyên, vua Thuận Trị cho vời ông ra cộng tác, nhậm chức Biên tu Hàn lâm viện, rồi Thượng thư bộ Lễ, bộ Binh, bộ Hình, bộ Hộ, Đại học sĩ điện Bảo Hoà. Tác phẩm có Tiêu Lâm thi tập 蕉林詩集, Đường Thôn từ 棠村詞, Đường Thôn tuỳ bút 棠村隨筆.


+++++++

+++++++

Liễu Kính Đình nam quy Bạch Hạ

Quân trung dật sự ngữ như tân,
Lỗi lạc Ninh Nam bách chiến thân.
Vị vấn Tín Lăng đương nhật khách,
Hầu môn thuỳ thị báo ân nhân？

Lương Thanh Tiêu

+++++++

Liễu Kính Đình nguyên tên là Tào Vĩnh Xương 曹永昌, người Thông Châu, Giang Tô, nổi tiếng về kể chuyện và bình luận dã sử, vì phạm lỗi nên đổi tên họ để lẩn trốn. Bạch Hạ tức Nam Kinh (Kiến Khang).

Dật sự : Những câu chuyện, giai thoại không có trong lịch sử nhưng được viết, kể ra (phỏng theo lịch sử) thành dã sử, ngoại sử cho linh động hấp dẫn người nghe.

Ninh Nam : Tức Giang Ninh 江寧, nay là huyện Giang Ninh, tỉnh Giang Tô, trước có tên là Nam Kinh Ứng Thiên phủ, hoặc Nam Kinh phủ.

Bách chiến thân : Thân trải trăm trận đánh, nhiều kinh nghiệm chiến đấu, ở đây tác giả muốn nói Liễu Kính Đình là người kể chuyện giỏi, nhiều kinh nghiệm.

Tín Lăng : Tín Lăng Quân 信陵君, tên Nguỵ Vô Kỵ 魏無忌, là một nhà quân sự, chính trị nổi tiếng thời Chiến Quốc, đã giúp nước Triệu và chư hầu đánh bại quân Tần hai lần. Trong 4 người Tín Lăng Quân, Mạnh Thường Quân, Bình Nguyên Quân và Xuân Thân Quân, có lẽ Tín Lăng Quân là người giỏi nhất, được quân Tần nể sợ nhất.

+++++++


柳敬亭南歸白下

軍中軼事語如新，
磊落寧南百戰身。
為問信陵當日客，
侯門誰是報恩人？

梁清標

+++++++


Liễu Kính Đình trở về nam Bạch Hạ

Chuyện xưa lời kể hùng hồn,
Ninh Nam kinh nghiệm như cồn người khen.
Hỏi rằng khách cũ Tín Lăng,
Chư hầu ai kẻ báo ân vẹn toàn.

Phan Lang

+++++++

+++++++

Từ Hà kiều

Giải an ức tích toạ kiều đầu,
Sổ kiến Từ Hà thanh thiển lưu.
Kim nhật trùng qua song mấn bạch,
Đạm yên sơ liễu nhất thiên thu.

Lương Thanh Tiêu

+++++++

Cầu Từ Hà ở làng Hàn Trang 韓莊, khu Bắc Thị 北市, thị trấn Bảo Định 保定, tỉnh Hà Bắc.

+++++++


徐河橋

解鞍憶昔坐橋頭，
數見徐河清淺流。
今日重過雙鬢白，
澹煙疏柳一天秋。

梁清標

+++++++


Cầu Từ Hà

Nhớ xưa, xuống ngựa lên cầu,
Sông Từ nông đẹp thấy trôi nhiều lần.
Nay qua hai mái trắng ngần,
Sương bay liễu nhú lâng lâng thu về.

Phan Lang

+++++++

+++++++

Độ Đại Dữu lĩnh

Hùng Quan trực thướng lĩnh vân cô,
Dịch lộ mai hoa tuế nguyệt tồ.
Thừa tướng từ đường hư tịch mịch,
Việt Vương thành khuyết tổng hoang vu.
Tự lai bắc chí vô hồng nhạn,
Tòng thử nam phi hữu giá cô.　
Hương quốc bất kham trùng trữ vọng,
Loạn san lạc nhật mãn trường đồ.

Chu Di Tôn

+++++++

Núi Đại Dữu nằm giữa huyện Đại Dữu, Giang Tây và huyện Nam Hùng, Quảng Đông. Trương Cửu Linh 張九齡, thừa tướng đời Đường cho người khai phá mở đường thông thương qua Đại Dữu, trồng hoa mơ (mai), trên núi có làm đồn bót quan phòng, cửa ải này được gọi là Mai Quan, hay Hùng Quan. Người đời sau có làm đền thờ Trương Cửu Linh trên núi.

Hùng Quan : tức Mai Quan ở trên núi Đại Dữu.

Thừa tướng từ đường : chỉ đền thờ thừa tướng Trương Cửu Linh, người Lĩnh Nam.

Vô hồng nhạn : tương truyền nhạn từ bắc bay xuống nam tránh lạnh mùa đông, chỉ bay đến Hồi Nhạn phong tại Hành Dương, Hồ Nam, không xuống quá Hồi Nhạn phong. Đến mùa ấm lại bay lên phía bắc. Còn chim giá cô thích ấm sợ lạnh chỉ có ở phương nam.

+++++++


度大庾嶺

雄關直上嶺雲孤，
驛路梅花歲月徂。
丞相祠堂虛寂寞，
越王城闕總荒蕪。
自來北至無鴻雁，
從此南飛有鷓鴣。
鄉國不堪重佇望，
亂山落日滿長途。

朱彝尊

+++++++


Vượt núi Đại Dữu

Hùng Quan vượt thẳng lên mây,
Hoa mai bay trạm tháng ngày hắt hiu.
Đền thờ thừa tướng tiêu điều,
Việt cung bỏ phế mọc nhiều cỏ cây.
Nhạn hồng bắc chẳng xuống đây,
Giá cô sợ lạnh bay đầy phương nam.
Quê xưa vọng ngóng chẳng kham,
Đường dài chiều xuống núi lam chập chùng.

Phan Lang

+++++++

+++++++

Ngũ Dương quán

Trung thiên đài điện ỷ Nam minh,
Ngọc bội vân y tán bách linh.
Chướng vũ bất khai yên thụ hắc,
Kinh đào trực hạ hải môn thanh.
Kỵ dương cựu thuyết triêu tiên ngự,
Hàm cốc hà niên giáng Sở Đình.
Thán tức di khư kim tịch mịch,
Cao lâm không độ vũ nhân kinh.

Chu Di Tôn

+++++++

Nam minh : biển Nam. Trang Tử viết: “Nam minh giả, thiên trì dã” 南冥者，天池也, từ đó người sau nói minh tức biển lớn.

Sở Đình : tức Quảng Châu. Tích Chu Huệ Vương bảo Sở Thành Vương Hùng Uẩn 熊恽 chiếm và cai trị Lĩnh Nam, lập thủ phủ là Sở Đình tức Quảng Châu. Quảng Châu còn được gọi Ngũ Dương thành, Dương Thành 羊城. Tuệ Thành 穗城.

Ngũ Dương là năm con dê, lấy tích thời Xuân Thu, thành Quảng Châu mất mùa (khoảng năm 887 trCN), dân chúng đói kém, có 5 tiên ông cưỡi 5 con dê ngũ sắc (quần áo tiên giống màu lông dê, mỗi người một màu). Dê ngậm những nhánh lúa có hạt giống nơi miệng đi đến thành Quảng Châu, trao cho dân chúng để trồng tỉa. Năm tiên bay lên trời, 5 dê ở lại. Năm ấy được mùa và những mùa sau cũng vậy.

+++++++


五羊觀

中天臺殿倚南溟，
玉珮雲衣散百靈。
瘴雨不開烟樹黑，
驚濤直下海門青。
騎羊舊說朝仙馭，
銜穀何年降楚庭。
嘆息遺墟今寂寞，
高林空度羽人經。

朱彝尊

+++++++


Quán Ngũ Dương

Điện đứng giữa trời dựa Bể Nam,
Áo mây đai ngọc tán trăm thần.
Mưa chướng không tan khói cây tối,
Sóng lồng dội xuống cửa biển xanh.
Cưỡi dê tích cũ do tiên ngự,
Ngậm lúa năm nào xuống Sở Đình.
Than thở nay còn đồi tịch mịch,
Rừng cao tiên cũng đã qua nhanh.

Phan Lang

+++++++

+++++++

Khách Nhạn Môn tác
Nhất niên tác khách bạng Hô Đà,
Thính tận ai già “Xuất tái” ca.
Bạch phát bất kinh minh kính mãn,
Thu sương chỉ oán nhạn môn đa.

Khuất Đại Quân

+++++++


Hô Đà : sông Hô Đà, phát nguyên ở núi Thái Huy, huyện Phồn Trĩ, tỉnh Sơn Tây, chảy quanh Nhạn Môn quan.

+++++++


客雁門作

一年作客傍滹沱，
聽盡哀笳出塞歌。
白髮不驚明鏡滿，
秋霜只怨雁門多。

屈大均

+++++++


Làm khi ở trọ tại Nhạn Môn

Sông Hô Đà một năm qua làm khách,
Nghe khèn Hồ bài "Xuất tái" bi thương.
Có sợ chi, gương trong đầy tóc trắng,
Chỉ hận vì nhiều nhạn dưới thu sương.

Phan Lang

+++++++

+++++++

Sơn Âm tác

Thu sương nhất dạ điêu du liễu,
Mã thượng chinh phu tối tảo hàn.
Biên nữ bất tu ca nhập tái,
Cố hương minh nguyệt mộng trung khan.

Khuất Đại Quân

Sơn Âm nay là huyện Sơn Âm, Sóc Châu, tỉnh Sơn Tây, xưa là chiến trường giữa Hán và Hung Nô.

+++++++


山陰作

秋霜一夜凋榆柳，
馬上征夫最早寒。
邊女不須歌入塞，
故鄉明月夢中看。

屈大均
詩詞索引屈大均-七絶4

+++++++


Làm ở Sơn Âm

Đêm thu sương nặng tàn du liễu
Trên ngựa chinh phu sớm lạnh rồi
Biên nữ đừng ca bài vào ải
Trăng sáng quê xưa trong mộng thôi

Phan Lang

+++++++

+++++++

Vân Châu tặng Du Hữu Cát

Lệ trục Tang Càn xuất tái lưu,
Tam niên tam độ tẩu Vân Châu.
Long Sa khước hỉ vô xuân thảo,
Bất nhạ Vương Tôn nhật mộ sầu.

Khuất Đại Quân

+++++++

Vương Tôn nhớ nhà khi mùa xuân đến thấy cỏ xanh tươi.
Thơ Vương Duy: “Xuân thảo minh niên lục, Vương Tôn quy bất quy? 春草明年綠，王孫歸不歸?”

+++++++


雲州贈俞右吉

淚逐桑乾出塞流，
三年三度走雲州。
龍沙卻喜無春草，
不惹王孫日暮愁。

屈大均
詩文索引屈大均-七絶4

+++++++


Ở Vân Châu làm tặng Du Hữu Cát

Theo sông Tang Càn lệ trôi ra ải,
Đến đất Vân Châu ba lượt ba năm.
Mừng tại Long Sa mùa xuân không cỏ,
Không giống Vương Tôn chiều xuống mãi sầu.

phanlang@www.tvvn

+++++++

+++++++

Tống khách

Lục cầm đàn xuất bích già thanh,
“Xuất tái” hà như “Nhập tái” thanh.
Nhất khúc tống quân thiên vạn lý,
Thu lai ưng cộng nhạn nam chinh.

Khuất Đại Quân

+++++++

Lục cầm : chỉ đàn quý Lục Ỷ cầm 綠綺琴 (của Tư Mã Tương Như), người sau dùng để nói về cổ cầm.

+++++++


送客

綠琴彈出碧笳聲，
出塞何如入塞清。
一曲送君千萬里，
秋來應共雁南征。

屈大均
詩詞索引屈大均-七絶5

+++++++


Tiễn bạn

Tiếng già biếc phát từ Lục Ỷ,
“Nhập tái” vui, “Xuất tái” khó kham.
Khúc đàn nầy tiễn anh vạn dặm,
Nhớ mùa thu theo nhạn về nam.

phanlang@www.tvvn

+++++++

+++++++

Dữ Hoa Khương túc Hồng Mai dịch kỳ 1

Sinh trưởng Tần Xuyên bất kiến mai,
Hồng mai kim tịch vi quân khai.
Gia trung lục ngạc hương ưng mãn,
Chiết thủ tiên phù thượng thọ bôi.

Khuất Đại Quân

+++++++

Hoa Khương (1648-1670) tức Vương Hoa Khương 王華姜, vợ của Khuất Đại Quân, quê Du Lâm 榆林, có tài văn chương thơ phú, rất giỏi nội trợ, lại biết cưỡi ngựa bắn cung. Cha Hoa Khương là võ tướng Vương Tráng Du 王壯猷, tổng đốc Đại Đồng 大同, trấn thủ thành Du Lâm 榆林 chống quân Thanh, bại binh nhảy thành tự sát. Khuất và Vương sinh được một con gái tên A Nhạn 阿雁 (1668-1671). Nhưng chồng có dính líu đến hoạt động phản Thanh phục Minh bị lộ, hai người về Lĩnh Nam. Vì không hợp thuỷ thổ nên Vương Hoa Khương mất sớm năm 22 tuổi (1670), con gái A Nhạn cũng mất năm sau.

+++++++


與華姜宿紅梅驛其一

生長秦川不見梅，
紅梅今夕為君開。
家中綠萼香應滿，
折取先浮上壽杯。

屈大均
詩詞索引屈大均-七绝7

+++++++


Cùng Hoa Khương nghỉ ở trạm Hồng Mai kỳ 1

Sống ở Tần Xuyên không thấy mai,
Vì nàng đêm đến đoá hồng khai.
Khắp nhà đài biếc hương thơm ngát,
Một cánh trong ly chúc sống dài.

phanlang@www.tvvn

+++++++

+++++++

Dữ Hoa Khương túc Hồng Mai dịch kỳ 2

Nam chi hoa bạch bắc chi hồng,
Hồng thị Tần Trung bạch Việt Trung.
Tân khổ uyên ương phi vạn lý,
Kim tiêu thuỷ túc Dữu Quan đông.

Khuất Đại Quân

+++++++

Hồng Mai dịch 紅梅驛: tên trạm dịch nằm phía bắc Mai Quan 梅關, phân chia hai tỉnh Giang Tây 江西 và Quảng Đông 廣東.

+++++++


與華姜宿紅梅驛其二

南枝花白北枝紅，
紅是秦中白越中。
辛苦鴛鴦飛萬里，
今宵始宿庾關東。

屈大均
詩詞索引屈大均-七絶7

+++++++



Cùng Hoa Khương nghỉ ở trạm Hồng Mai kỳ 2


Hoa mơ nam trắng bắc hồng,
Việt Trung trinh bạch đỏ hồng Tần Trung.
Uyên ương vạn dặm bay chung,
Mỏi thân trú Dữu Quan đông đêm nầy.

phanlang@www.tvvn

+++++++

+++++++

Dữ Hoa Khương túc Hồng Mai dịch kỳ 3

Tiệm cận hương viên nhĩ mạc bi,
Nam phi ưng hữu bắc phi thì.
Nam trung hà vật trì tương uý,
Thượng hữu mai hoa cập lệ chi.

Khuất Đại Quân

+++++++


與華姜宿紅梅驛其三

漸近鄉園爾莫悲，
南飛應有北飛時。
南中何物持相慰，
尚有梅花及荔枝。

屈大均
詩詞索引屈大均-七絶8

+++++++


Cùng Hoa Khương nghỉ ở trạm Hồng Mai kỳ 3

Đừng buồn, gần đến quê anh,
Xuống nam lên bắc cũng nhanh đến kỳ.
Nam trung đặc sản mọi khi,
Hoa mai cùng với lệ chi rất nhiều.

phanlang@www.tvvn

+++++++

+++++++

Nhâm Tuất nhân nhật tác kỳ 2

Khuê nhân sinh nhật thị kim triêu,
Hoa lạc lan phòng cửu tịch liêu.
Thập nhị niên lai bãi nhân nhật,
Lệ châu vi tửu tích yêu nhiêu.

Khuất Đại Quân

+++++++

Năm Nhâm Tuất tức năm Khang Hy thứ 21 (1682), Vương Hoa Khương, vợ của Khuất Đại Quân mất được 12 năm. Nhân nhật là ngày mồng 7 tháng giêng âm lịch, cũng là ngày sinh của Vương Hoa Khương.

+++++++


壬戌人日作其二

閨人生日是今朝，
花落蘭房久寂寥。
十二年來罷人日，
淚珠為酒滴妖嬈。

屈大均
詩詞索引屈大均-七絶14

+++++++


Làm ngày mồng 7 tháng giêng năm Nhâm Tuất kỳ 2

Vợ yêu sinh nhật chính hôm nay,
Hoa rụng phòng lan vắng vẻ thay.
Mười hai năm đã không nhân nhật,
Lệ rơi thành rượu biết bao ngày.

phanlang@www.tvvn

+++++++