+++++++

Chinh đông ca kỳ nhất

Ngã hoàng lục nguyệt đông xuất sư,
Hắc vân cao quyển vũ lâm kỳ.
Duy chu doanh hải Tam San thạch,
Hệ mã Phù Tang vạn nhận chi.

Hàn Thượng Quế

+++++++

Vũ lâm 羽林: xưa là cấm vệ quân của Hán Vũ Đế, đặc biệt tuyển lính thiện chiến
các vùng Lũng Tây, Thiên Thủy, An Định, Bắc Địa, Thượng Quận, sau chỉ tinh binh
của trung quân hoặc tiên phong.

Tam San : tức Tam Thần Sơn 三神山 ngoài biển đông, ám chỉ nước Nhật.

Phù Tang vạn nhận chi : truyền thuyết nói xưa ngoài biển đông có vùng đất, mọc
nhiều cây có lá giống lá dâu, gốc rất to, cành rất dài, từ nơi đó mặt trời
mọc, chỉ nước Nhật, xứ mặt trời.

Hai câu 3 và bốn muốn nói ra quân sẽ đánh thắng, thuyền sẽ neo nghỉ ở
Tam San, ngựa sẽ buộc ở đất Phù Tang.

+++++++


征東歌 其一

我皇六月東出師，
黑雲高捲羽林旗。
維舟瀛海三山石，
繫馬扶桑萬仞枝。

韓上桂
詩文索引韓上桂-七絶1

+++++++


Bài ca chinh đông kỳ 1

Vua ra quân chinh đông tháng sáu,
Cờ trung doanh vần vũ mây đen.
Buộc thuyền biển lớn Tam Sơn,
Lại mong cột ngựa tại miền Phù Tang.

phanlang

+++++++

+++++++

Chinh đông ca kỳ 3

Đại tướng hoành hành hải thượng đầu,
Song kim phạt cổ diệu Thần châu.
Giáp hoàn Y đảo cao tương tịnh,
Mã ẩm Ly giang kiệt bất lưu.

Hàn Thượng Quế

+++++++

Thần châu 神州: chỉ nước Nhật.

Y đảo 衣島: tức Bạch Y đảo 白衣島 tại Triều Tiên.

Ly giang 驪江: tên sông tại thủ đô Triều Tiên.

Lời tựa: Năm Nhâm Thìn niên hiệu Vạn Lịch (1592), người Nhật công hãm Triều
Tiên, vua Triều Tiên bỏ chạy, xin viện quân, vậy làm bài ca nầy lúc ra quân để
truyền đạt, cổ vũ cũng như để binh sĩ ca.

Chinh đông chỉ chiến tranh giữa Minh triều và Nhật Bản từ năm 1592 đến 1598
tại bán đảo Triều Tiên. Sau khi thống nhất nước Nhật, lãnh chúa Phong Thần Tú
Cát 豐臣秀吉 (Toyotomi Hideyoshi) đem quân đánh Triều Tiên, tháng đầu đánh
chiếm hầu hết lãnh thổ, công hãm kinh đô Hán Thành 漢城 khiến vua Triều Tiên là
Lý Duyên 李昖 bỏ chạy cầu cứu nhà Minh. Minh tập hợp 4 vạn quân do Lý Như Tùng
李如松 thống lĩnh, vượt biên giới đánh nhau với người Nhật, chiếm được Bình
Nhưỡng 平壤. Hai bên nghị hoà và Nhật rút quân. Đến năm 1597, tháng giêng, 14
vạn quân Nhật tái chiếm Triều Tiên, vua Triều Tiên cầu cứu lần hai, quân Minh
lúc đầu tập trung 7 vạn, sau lên 11 vạn chống người Nhật, xảy ra nhiều trận hải
chiến. Liên quân Minh - Triều Tiên đạt được một số thắng lợi nhưng hai chủ
tướng Lý Thuấn Thần 李舜臣 (Triều Tiên) và Đặng Tử Long 鄧子龍 (Minh) tử trận
trong hải chiến, nên quân Nhật chiếm được ưu thế. Về sau vì Toyotomi
Hideyoshi chết, quân Nhật rút lui. Vì cuộc chiến này, triều Minh ngân khố
trống rỗng, quân lương thiếu hụt, dân chúng khổ oán, nhân dịp đó người Nữ Chân
(nhà Thanh) tấn công vùng biên giới đông bắc, lần lần chiếm cả Trung Hoa.

+++++++


征東歌其三

大將橫行海上頭，
摐金伐鼓耀神州。
甲環衣島高相並，
馬飲驪江竭不流。

韓上桂
詩文索引韓上桂-七絶1

+++++++


Bài ca chinh đông kỳ 3

Đại tướng tung hoành trên biển sâu,
Khua chiêng đánh trống rạng Thần Châu.
Giáp quanh Y Đảo cao chớn chở,
Ngựa uống sông Ly nước chẳng trôi.

phanlang

+++++++

+++++++

Chinh đông ca kỳ 4

Thập vạn tinh kỳ thiểm giáng vân,
Tam thiên long hổ trấn hùng quân.
Sư hành bất dụng truyền điêu đẩu,
Dạ bán thiên kê triệt hiểu văn.

Hàn Thượng Quế

+++++++

Tam thiên long hổ 三千龍虎: phiếm chỉ quân đội hùng mạnh.
Tôn Trí Di 孫致彌:
“ Vịnh sử thứ Vương Giới Hữu tiên sinh vận 詠史次王玠右先生韻” :

Long hổ thân quân tam thập vạn,
Đăng đàn không tưởng Hoắc Phiêu Diêu.

龍虎親軍三十萬，
登壇空想霍嫖姚。

Điêu đẩu 刁斗: đồ dùng của lính ngày xưa bằng kim khí, ban ngày để nấu cơm, ban
đêm làm xập xoã gõ báo canh hoặc truyền hiệu lệnh.

Thiên kê 天雞: thần thoại cho rằng có gà trên trời, tại núi Đào Đô sơn 桃都山 có
cây rất lớn gọi là Đào đô 桃都, cành rất dài có gà trời ở. Mỗi khi mặt trời mọc
chiếu sáng cây, gà trời gáy làm cho tất cả gà thế gian gáy theo. Câu này ý nói
tinh kỳ sáng tới trời, quân đi rầm rập, tiếng động như ban ngày khiến gà trời
phải gáy sáng.

+++++++


征東歌其四

十萬旌旗閃絳雲，
三千龍虎鎮雄軍。
師行不用傳刁斗，
夜半天雞徹曉聞。

韓上桂
詩文索引韓上桂-七絶1

+++++++


Bài ca chinh đông kỳ 4

Mười vạn tinh kỳ sáng chói mây,
Ba ngàn rồng cọp lính hăng say.
Quân đi rầm rập không điêu đẩu,
Gà gáy từ khuya đến sáng ngày.

phanlang

+++++++

+++++++

Quy lão

Quy lão đắc nhàn hồn khả sự,
Tối liên Bạch phó cánh năng thi.
Vũ dư ca bãi tân bằng khứ,
Bát tiết than đầu tuý ngoạ thì.

Khương Đặc Lập

+++++++

Bạch phó: chỉ Bạch Cư Dị, cuối đời làm Thái tử thiếu phó, được người đời gọi là Bạch phó.

Bát tiết: tám tiết trong năm: lập xuân, xuân phân, lập hạ, hạ
chí, lập thu, thu phân, lập đông, đông chí, nói chung suốt năm.

+++++++


歸老

歸老得閒渾可事，
最憐白傅更能詩。
舞餘歌罷賓朋去，
八節灘頭醉卧時。

姜特立
詩文索引姜特立-七絶9

+++++++


Ông lão từ quan

Từ quan dưỡng lão lơ ngơ,
Thích Bạch phó thích làm thơ, hí đề.
Bạn bè ca vũ xong về,
Suốt năm say xỉn ngủ kề ghềnh sông.

phanlang

+++++++

+++++++

Thanh minh nhật kỳ nhị

Xuất môn kim nhật hướng hà xứ,
Hoa não sơn ông tẩu dục cuồng.
Thử thân hốt dĩ quá bán bách,
Trực tu lạn túy đáp xuân quang.

Bối Quỳnh

+++++++


清明日其二

出門今日向何處，
花惱山翁走欲狂。
此身忽已過半百，
直須爛醉荅旾光。

貝瓊
詩文索引貝瓊-七絶1

+++++++


Ngày thanh minh kỳ 2

Đi đâu ra cửa hôm nay,
Ngắm hoa điên dại, già ray rức sầu.
Thân nầy sống quá nửa đời,
Đón xuân phải uống mềm môi say nhừ.

phanlang

+++++++

+++++++

Cống viện bồi chư công dạ thoại nga văn hiểu chung

Chúc hoa tốc tốc thốn xuân hồng,
Thụy tứ tiêu ma ngữ tiếu nùng.
Để sự đông phong bại nhân ý,
Bán thiên xuy hưởng ngũ canh chung.

Hứa Hữu Nhâm

+++++++

Cống viện 貢院 là nơi thi cử của các sĩ tử.

+++++++


貢院陪諸公夜話俄聞曉鐘

燭花簌簌褪春紅，
睡思消磨語笑濃。
底事東風敗人意，
半天吹響五更鐘。

許有壬
詩文索引許有壬-七絶1

+++++++


Tại trường thi bồi tiếp các ông chuyện vãn ban đêm,
bỗng chốc nghe chuông buổi sáng

Đuốc hoa lốp bốp báo xuân tươi,
Quên ngủ vui chơi lớn tiếng cười.
Ý người thua hẳn gió xuân thổi,
Canh năm chuông đến giữa lưng trời.

phanlang

+++++++

+++++++

Tòng quân từ kỳ 2

Nguyện dĩ Táo hạ dưỡng,
Địch bỉ Tả Hiền Vương.
Xà mâu khinh chiến đấu,
Long kiếm lệ quang mang.

Hàn Thượng Quế

+++++++

Táo hạ dưỡng 竈下養: chỉ Trung lang tướng 中郎將.

Tả Hiền Vương 左賢王: chúa Hung Nô.

+++++++


從軍詞其二

願以竈下養，
敵彼左賢王。
蛇矛輕戰鬬，
龍劍厲光鋩。

韓上桂
詩文索引韓上桂-五絶1

+++++++


Bài hát tòng quân kỳ 2

Nguyện làm Trung lang tướng,
Đánh với Tả Hiền Vương.
Xà mâu bay múa lộng,
Long Tuyền chớp như gương.

phanlang

+++++++

+++++++

Thất tịch ngẫu thành kỳ nhất

Thiên thượng nhất hôn nhất đán,
Nhân gian giáp tí chu niên.
Bất phân Hoàng Cô Chức Nữ,
Dạ dạ Ô Thước kiều biên.

Viên Hoành Đạo

+++++++

七夕偶成 其一

天上一昏一旦，
人間甲子周年。
不分黃姑織女，
夜夜烏鵲橋邊。

袁宏道
詩詞索引袁宏道-六言

+++++++

Thất tịch 七夕: đêm mùng 7 tháng 7 âm lịch, dân gian tương truyền là đêm Ngưu
Lang, Chức Nữ gặp nhau trên Ngân Hà sau một năm chờ đợi.

Giáp tí 甲子: mười thiên can (giáp, ất, bính, đinh ...) và mười hai địa chi (tí,
sửu, dần, mẹo...) kết hợp nhau từng cặp tạo thành năm chẳng hạn như: giáp tí, ất
sửu, bính dần v.v... Bắt đầu từ cặp đầu tiên giáp tí đến cặp chót quý hợi là 60
cặp, giáp một vòng 60 năm một chu kỳ, cũng được gọi là lục thập giáp tí 六十甲
子. Vậy giáp tí dùng để chỉ một năm.

Chu niên : tròn một năm.

Hoàng Cô 黃姑: chỉ Khiên Ngưu 牽牛, Ngưu Lang.

Xuất xứ: Ngọc đài tân vịnh - Ca từ chi nhất：

Đông phi bá lao tây phi yến,
Hoàng Cô Chức Nữ thời tương kiến.

玉臺新詠 - 歌辭之一：

東飛伯勞西飛燕，
黄姑織女時相見。

Bá lao bay đông yến bay tây,
Ngưu Lang Chức Nữ gặp nhau đây.

+++++++


Bất chợt làm thơ Thất tịch kỳ 1

Một sáng một tối trên trời,
Một năm trong cuộc đổi dời trần gian.
Bên cầu Ô Thước mơ màng,
Đêm đêm Chức Nữ Ngưu Lang đợi chờ.

phanlang

+++++++

+++++++

Giai đại tỉ vãn thiếu

Hà xứ chung thanh trục vãn phong,
Bích thiên vân tịnh tịch dương hồng.
Ngư nhân cách ngạn lộng minh nguyệt,
Bạch lộ hàm ngư xuất liễu tùng.

Diêu Ỷ Vân

+++++++


偕大姊晚眺

何處鐘聲逐晚風，
碧天雲淨夕陽紅。
漁人隔岸弄明月，
白鷺啣魚出柳叢。

姚倚雲
詩文索引姚倚雲-七絶1

+++++++


Cùng chị cả ngắm chiều

Chuông chiều theo gió từ đâu,
Ánh hồng trời biếc một màu mây giăng.
Cách bờ ngư phủ ngắm trăng,
Cò bay ngậm cá khỏi lằn liễu xanh.

phanlang

+++++++

+++++++

Đề họa nhị tuyệt kỳ nhất

Cốc khẩu trường tùng giản để đằng,
Thạch kiều sơn lộ vãn đăng đăng.
Tiểu song diện thủy thành cô tọa,
Đấu tửu nang cầm khách đáo tằng.

Đặng Đình Trinh

+++++++


題畫二絶 其一

谷口長松澗底藤，
石橋山路晚登登。
小窗面水成孤坐，
斗酒囊琴客到曾。

鄧廷楨
詩詞索引鄧廷楨-七絶1

+++++++


Đề tranh hai bài kỳ 1

Giây leo bờ suối tùng đầu lũng,
Cầu đá ven non vẳng bước chiều.
Cửa sài ngắm nước ngồi cô độc,
Rượu đấu túi đàn khách đến chơi.

phanlang

+++++++

+++++++

Tống Trang Xung Hư sứ Việt

Thanh giao thuỳ liễu chửng y y,
Nhất phiến tiên phàm đới nguyệt phi.
Man khúc thinh lai tỉnh mộ tửu,
Chướng yên hành xứ thấp chinh y.
Lệ Tân thảo tống Vương Tôn viễn，
Mai Lĩnh hoa phùng Hán sứ hy.
Tổng vị phù danh yêm thử địa,
Giang nam Giang bắc khán quân quy.

Viên Hoành Đạo

+++++++

Thanh giao 青郊:
Đồng, bình nguyên ngày xuân. Thời Chu gọi vùng đất cách thành 100 dặm là giao
郊, cách thành 300 dặm là dã 野.

Lệ Tân 荔濱:
Nay là khu Thanh Tú 青秀, thành phố Nam Ninh 南寧. Nam Ninh xưa là Ung Châu 邕
州, thuộc Quảng Tây.

Vương Tôn 王孫:
Có thể là một từ chung chỉ chàng công tử. Hoặc là một nhân vật thời Chiến
Quốc, hay đi chơi xa, không trở về nhà với gia đình vợ con.
Sở từ - Chiêu ẩn sĩ 招隐士: “Vương Tôn du hề bất quy, Xuân thảo sinh hề thê
thê” 王孫遊兮不歸，春草生兮萋萋 (Vương Tôn đi chừ không về, Cỏ xuân mọc chừ xanh
tốt).
Vương Duy bài Tống biệt 送別: “Sơn trung tương tống bãi, Nhật mộ yểm sài phi;
Xuân thảo niên niên lục, Vương Tôn quy bất quy?” 山中相送罷，日暮掩柴扉；春草年年
綠，王孫歸不歸？ (Trong núi chia tay dứt, Chiều tối đóng cửa bồng; Cỏ xuân năm năm
biếc, Vương Tôn về hay không?).

Mai Lĩnh 梅嶺:
Trên Mai Quan cổ đạo 梅關古道, xưa là Đại Dữu Lĩnh lộ 大庾嶺路, nằm giữa huyện
Đại Dư 大余 (thuộc Giang Tây) và thị trấn Nam Hùng 南雄 (Quảng Đông). Con
đường này được khai phá và xây dựng đầu tiên năm 716 do Trương Cửu Linh 張九齡
đời Đường làm.

Cả câu muốn nhắc đến điển tích Lục Khải 陸凱 và Phạm Diệp 范曄. Hai người là
bạn thân, Lục Khải ở Giang Nam nhớ đến Phạm Diệp ở Lũng Đầu, nhân khi có sứ
trạm đến, bẻ cành hoa mai nhờ sứ đem tặng Phạm Diệp kèm bài thơ.

Tặng Phạm Diệp

Chiết mai phùng dịch sứ,
Ký dữ Lũng Đầu nhân.
Giang Nam vô sở hữu,
Liêu tặng nhất chi xuân.

贈范曄

折梅逢驛使，
寄與隴頭人。
江南無所有，
聊贈一枝春。

Bẻ cành mai gặp khi sứ đến,
Tặng bạn hiền còn ở Lũng Đầu.
Giang Nam nào có gì hơn,
Làm quà chỉ một cành xuân gọi là.

+++++++


送莊沖虗使粵

青郊垂柳氶依依，
一片仙帆帶月飛。
蠻曲聽來醒暮酒，
瘴煙行處濕征衣。
荔濱艸送王孫遠，
梅嶺花逢漢使稀。
總為浮名淹此地，
江南江北看君歸。

袁宏道
詩詞索引袁宏道-七律11

+++++++


Tiễn Trang Xung Hư đi sứ Việt

Đồng xanh lưu luyến liễu rung cành,
Một chiếc thuyền tiên lướt dưới trăng.
Rượu chiều mộng tỉnh nam ca trổi,
Chinh y sương ướt chướng lam giăng.
Sứ Hán Non Mai hoa gửi hiếm,
Vương Tôn Bến Lệ cỏ đưa chân.
Danh hờ rồi cũng chìm nơi ấy,
Giang bắc Giang nam mong thấy anh.

phanlang

+++++++

+++++++

Vô đề

Khứ niên tằng ước mẫu đơn khai,
Đồng hướng hoa tiền bả nhất bôi.
Kim nhật hoa khai nhân bất kiến,
Đối hoa vô ngữ tức quy lai.

Hứa Hữu Nhâm

+++++++


無題

去年曾約牡丹開，
同向花前把一杯。
今日花開人不見，
對花無語却歸來。

許有壬
詩文索引許有壬-七絶1

+++++++


Không đề

Năm ngoái hẹn nhau mùa mẫu đơn,
Sẽ cùng nâng chén ngắm hoa thơm.
Hôm nay hoa nở người không thấy,
Im lặng về thôi, lòng tủi hờn.

phanlang

+++++++

+++++++

Biếm Hà Châu thuật hoài kỳ nhị

Nhất thân khứ quốc phiến vân khinh,
Bạch trữ y đan vạn lý trình.
Cửu thập nghiêm thân ly biệt khổ,
Tịch dương huy lệ ỷ môn tình.

Giải Tấn

+++++++

Hà Châu 河州: tên châu, nay là Châu tự trị Lâm Hạ thuộc Hồi tộc
臨夏回族自治州, tỉnh Cam Túc 甘肅省.

+++++++


貶河州述懐 其二

一身去國片雲輕，
白苧衣單萬里程。
九十嚴親離别苦，
夕陽揮淚倚門情。

解縉
詩文索引解縉-七絶1

+++++++

Bị biếm Hà Châu, bày tỏ nỗi lòng kỳ 2

Xa nước một thân nhẹ phiến mây,
Mỏng manh áo vải vạn dặm đày.
Thân sinh chín chục chia xa khổ,
Hoàng hôn tựa cửa gạt lệ đầy.

phanlang

+++++++

+++++++

Phú đắc Hàn Sơn tự tống biệt

Phong Kiều tây vọng bích san vi,
Tự đối Hàn Giang độc yểm phi.
Thuyền lý chung thôi hành khách khởi,
Tháp trung đăng chiếu viễn tăng quy.
Ngư thôn tịch tịch cô yên cận,
Quan lộ tiêu tiêu chúng diệp hi.
Tu ký Cô Tô thành ngoại bạc,
Ô đề thời tiết tống quân vi.

Cao Khải

+++++++


賦得寒山寺送別

楓橋西望碧山微，
寺對寒江獨掩扉。
船里鍾催行客起，
塔中燈照遠僧歸。
漁村寂寂孤烟近，
官路蕭蕭眾葉稀。
須記姑蘇城外泊，
烏啼時節送君違。

高启
詩文索引明高啟-七律3

+++++++


Tiễn đưa ở chùa Hàn Sơn

Phong Kiều núi phía tây mờ,
Cổng chùa đóng kín đối bờ Hàn Giang.
Khách thuyền thức bởi chuông vang,
Đèn trong tháp rọi tăng đang xa về.
Thôn chài khói phủ tê mê,
Đường quan lặng lẽ não nề nhánh xanh.
Cô Tô thuyền đỗ ngoài thành,
Quạ kêu là lúc tiễn anh lên đường.

phanlang

+++++++